"Άγιος Βασίλης" ο Ντράγκι, αλλά όχι για την Ελλάδα...

Η Πέμπτη έφτασε και η Ευρώπη αγωνιά για το τί θα ακούει το μεσημέρι από τα χείλη του Μάριο Ντράγκι όσον αφορά το... σωτήριο QE. Η "γλυκιά" αυτή-για κάποιους-αναμονή σίγουρα δεν αφορά την Ελλάδα, δεδομένου ότι συντρέχει μία σειρά απο λόγους, για τους οποίους ο "Σούπερ Μάριο" δεν θα εντάξει τα δικά μας ομόλογα στο πρόγραμμα ποστικής χαλάρωσης. Εξάλλου, μόνο το τελεσίγραφο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε "ή μέτρα ή Grexit" αρκεί,

Η ελληνική κυβέρνηση θέλει για πρωτοχρονιάτικο "δώρο" την ένταξη στο QE. Δύσκολο. Οι βασικές προϋποθέσεις για την εξέλιξη αυτή είναι: πρώτον, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ στην ανάλυσή του για τη βιωσιμότητα του ελληνικού δημοσίου χρέους από το ΔΝΤ να αξιολογήσει θετικά την πρόοδο, που έχει σημειωθεί και δεύτερον, να μην υπάρξουν σημαντικές καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του τρέχοντος προγράμματος. Προϋποθέσεις, οι οποίες τώρα δεν υπάρχουν.

Για το Eurogroup ξεκάθαρα δεν τίθεται λόγος ενθουσιασμού, όπως το πανηγυρικό κλίμα, που θέλει να περάσει προς τα έξω η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, την ώρα που βλέπει την "καρέκλα" της να τρίζει, με "φόντο" τις δημοσκοπήσεις-κόλαφο. Σαφώς το ότι λάβαμε τα βραχυπρόθεσμα μέτρα του χρέους είναι καταρχήν μία θετική είδηση, ωστόσο το τοπίο γύρω από το συνολικό πακέτο είναι θολό και η Αριστερά μοιάζει σαν να έχει χαθεί στη μετάφραση.

Αυτό που προέκυψε από το συμβούλιο των ΥΠΟΙΚ της Ευρωζώνης την περασμένη Δευτέρα, είναι ότι οι δανειστές μας "χρύσωσαν το χάπι", "ικανοποιώντας" το minimun των αξιώσεων της Αθήνας όσον αφορά το χρέος. Εκτός κι αν η κυβέρνηση επιδίωκε ακριβώς αυτό: ένα καλό άλλοθι για την ώρα που θα προσφύγει στις κάλπες. Από' κει και πέρα η άμεση και αιχμηρή αντίδραση του ΔΝΤ κάθε άλλο παρά θετικά μηνύματα εκπέμπει στο Μαξίμου. Συγκεκριμένα, χτυπά "καμπανάκι" για τα μέτρα ύψους 4,2 δισ. ευρώ, που ζητεί το Ταμείο για τα χρόνια και μετά το 2018, ως εγγύηση στα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα και ως όρο για τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα.

Προς το παρόν είναι εμφανής η ανοιχτή κόντρα των Ευρωπαίων με το Ταμείο για το χρέος. Οι μεν επιμένουν πως δεν τίθεται τώρα ζήτημα βιωσιμότητας, οι δε τονίζουν πως τα βραχυπρόθεσμα μέτρα είναι ανεπαρκή. Η Αθήνα βρίσκεται στη μέση και δέχεται τα "σκάγια" αυτού του "πολέμου". Προς το παρόν, όμως. Διότι είναι γνωστό πως πρωτίστως το Βερολίνο επιθυμεί διακαώς τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα. Σε διαφορετική περίπτωση, ο κ. Σόιμπλε θα βρεθεί στην πολύ δυσχερή θέση να πείσει τους Γερμανούς φορολογουμένους ότι η Ελλάδα δεν είναι ένα βαρέλι χωρίς πάτο. Επομένως, ακόμα και οι πιο αισιόδοξοι παράγοντες, οι οποίοι λένε πως πιθανόν οι Ευρωπαίοι να παραγκωνίσουν το Ταμείο και να κάνουν συμφωνία με την Αθήνα, χωρίς το ΔΝΤ, το πιθανότερο είναι να διαψευστούν.

Η κυβέρνηση ελπίζει σε συνολική συμφωνία σε ένα έκτακτο Eurogroup πριν τα Χριστούγεννα. Πώς; Ο χρόνος είναι περιορισμένος, αλλά οι εκκρεμότητες πολύ σημαντικές και το χάσμα ανάμεσα στις δύο πλευρές, που διαπραγματεύονται, μεγάλο. Εργασιακά, δημοσιονομικά του 2018 και μεσοπρόθεσμο, είναι τα "καυτά" ζητήματα, που πάνε πίσω την αξιολόγηση. Εκεί λοιπόν που ο πρωθυπουργός ανέμιζε το "αφήγημα" της αξιολόγησης, τώρα χωρίς να έχει αυτή κλείσει, ανεμίζει το "αφήγημα" του χρέους.

Αν υποθέσουμε ότι το τοπίο θα ξεκαθαρίσει τον ερχόμενο Ιανουάριο, τότε θα έχει χαθεί και το ορόσημο του QE. Την Πέμπτη η ΕΚΤ συνεδριάζει. Ο Μάριο Ντράγκι θα δώσει τα φώτα του για το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης... γενικά, όχι όμως και για την Ελλάδα, καθώς δεν έχουμε ουσιαστική συμφωνία για το χρέος, η αξιολόγηση είναι ανοιχτή και το ΔΝΤ δεν έχει ακόμη προσδιορίσει τη στάση του.

Με το βλέμμα... στις ιταλικές αγορές

Σε κάθε περίπτωση, αν και τα "δώρα" Ντράγκι δεν προορίζονται και για την Ελλάδα, η σημερινή συνεδρίαση είναι βαρύνουσας σημασίας για την Ευρώπη. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι ο επικεφαλής της ΕΚΤ θα ανακοινώσει παράταση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, με τους προβολείς στραμμένους στη Ρώμη, μετά το ηχηρό "όχι" των Ιταλών ψηφοφόρων, το οποίο οδηγεί σε πολιτικές ανατροπές και σε έκτακτο σχέδιο διάσωσης για το ήδη εύθραυστο τραπεζικό σύστημα της γείτονας χώρας.

Άλλωστε, ο "Σούπερ Μάριο" είχε εξαρχής δηλώσει έτοιμος να παρέμβει, σε περίπτωση που το αποτέλεσμα του ιταλικού δημοψηφίσματος προκαλέσει "πανικό" στις αγορές. Με βάση τις εξελίξεις, οι αναλυτές περιμένουν επέκταση του QE κατά έξι μήνες, έως τον Σεπτέμβριο του 2017 και διατήρηση του τρέχοντος ρυθμού αγορών.

Η δέσμευση του Ντράγκι αφορά σε περαιτέρω αγορές ιταλικών ομολόγων Υπενθυμίζεται ότι ο Ντράγκι επεσήμανε πρόσφατα ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να αγοράσει περισσότερα ιταλικά ομόλογα, αν καταστεί αναγκαίο.

Παρά την ανοδική αντίδραση των αγορών μετά το ιταλικό δημοψήφισμα, η πρόκληση για το ευρώ δεν έχει τελειώσει. Στο πλαίσιο αυτό οι οικονομολόγοι προβλέπουν ανακοινώσεις επέκτασης του QE μέχρι το ερχόμενο φθινόπωρο και διατήρηση του τρέχοντος ρυθμού αγορών στα 80 δισ. ευρώ.

Η συνέχεια του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης εκτιμάται από την πλειονότητα των αναλυτών ότι επιβάλλεται, καθώς ο πληθωρισμός -παρά τις προοπτικές για αύξηση- εξακολουθεί να μην έχει σταθερή πορεία, έτσι ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του 2%, που έχει θέσει η ΕΚΤ, ως προϋπόθεση για τον τερματισμό των αγορών.

Επισημαίνεται δε ότι πριν το ιταλικό δημοψήφισμα 52 από 60 οικονομολόγους του Reuters περίμεναν την επέκταση του QE μετά το Μάρτιο του 2017 (οπότε και λήγει κανονικά).

Τώρα και καθώς στην Ιταλία επικρατεί γενικότερη αβεβαιότητα για το αύριο, το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων αναμένουν ότι η παράταση του προγράμματος θα πρέπει να συνοδευτεί από μείωση του ρυθμού αγορών είτε κατά 10 δισ. ή 20 δισ. ευρώ το μήνα.

"Τσινάει" η Γερμανία

Από την πλευρά της η Γερμανία τάσσεται κατά του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, αλλά και της γενικότερης νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ.

Το καλοκαίρι του 2012, στην αποκορύφωση της ευρωκρίσης, ο Ντράγκι υποσχόταν ότι «θα κάνει τα πάντα για τη διάσωση του ευρώ», ανεξαρτήτως κόστους.

Η δήλωση «Whatever it takes» καθησύχασε τις χρηματαγορές και στη συνέχεια η Φρανκφούρτη άρχισε να μειώνει το βασικό επιτόκιο φθάνοντάς το την περασμένη άνοιξη στο μηδέν.

«Ένα χρόνο νωρίτερα, την άνοιξη του 2015, η ΕΚΤ ξεκίνησε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης QE, στο πλαίσιο του οποίου τυπώνει χρήμα και αγοράζει μαζικά δημόσια και ιδιωτικά ομόλογα.

Όπως αναμένονταν, ο Mario Draghi εμφανίζεται ικανοποιημένος από την νομισματική του πολιτική, μιας και οι πιστώσεις και η οικονομική ανάπτυξη αυξήθηκαν, και μάλιστα σε εξαιρετικά επίπεδα» αναφέρεται στο ίδιο δημοσίευμα.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει η γερμανική πλευρά, όποιος παρατηρήσει με προσοχή την κατάσταση θα διαπιστώσει ότι δεν συντρέχει λόγος αισιοδοξίας.

Γιατί; Η μείωση του πληθωρισμού στο 0,5% οφείλεται κυρίως στην αύξηση της τιμής των τροφίμων και του πετρελαίου, στην οποία η νομισματική πολιτική δεν έχει παρά ελάχιστη επιρροή.

Παράλληλα χορηγούνται νέα δάνεια σε τράπεζες και επιχειρήσεις «ζόμπι», ενώ την ίδια στιγμή οι οικονομίες της ευρωζώνης καταγράφουν αναιμική ανάπτυξη.

Εν τω μεταξύ, η Γερμανία επισημαίνει ότι δεν λίγοι εκείνοι οι οποίοι θεωρούν ότι η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ δεν αποτελεί μέρος της λύσης, αλλά του προβλήματος.

Ο Stefan Schneider, οικονομολόγος της Deutsche Bank, δηλώνει για παράδειγμα ότι «μετά τη δήλωση ''Whatever it takes'' του Draghi ατόνησαν οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες όπως συμπεραίνουν και οι αναλύσεις του ΟΟΣΑ».

Ο διεθνής οργανισμός είχε διαπιστώσει ότι το 2012 λόγω των υψηλών επιτοκίων οι χώρες της κρίσης είχαν εφαρμόσει περισσότερες από τις μισές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες που τους είχαν προταθεί.

Πέρυσι το ποσοστό έπεσε κάτω από το 20%. Τόσο η υπόσχεση Draghi όσο και το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης μείωσαν στο ελάχιστο το spread των ομολόγων σε βόρεια και νότια Ευρώπη. Ποιός πολιτικός θα προωθήσει τώρα πια μεταρρυθμίσεις όταν δεν υπάρχει πλέον καμία πίεση;

Όμως η ΕΚΤ αποφασίζει μόνη της, χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανένα, αν θα παρατείνει ή όχι το πρόγραμμα QE. Μέχρι τον Μάρτιο του 2017 θα έχει στην κατοχή της ομόλογα ύψους 1,74 τρισεκατομμυρίων ευρώ.

Και όπως όλα δείχνουν η Φρανκφούρτη θα συνεχίσει τις μαζικές αγορές.