Τότε που ΗΠΑ και Β. Κορέα τσούγκριζαν… τα ποτήρια τους (εικόνες – video)

Έρευνα: Αντώνης Ρηγόπουλος

Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι οι ΗΠΑ θα θεωρούν πλέον τη Βόρειο Κορέα «χορηγό της τρομοκρατίας».

«Σήμερα οι ΗΠΑ καταχωρούν τη Βόρειο Κορέα στον κατάλογο των χωρών που χορηγούν την τρομοκρατία. Έπρεπε να έχει γίνει εδώ και πολύ καιρό. Έπρεπε να έχει γίνει πριν χρόνια»,

Η Βόρειος Κορέα είχε καταχωρηθεί ήδη από το 2002 στον λεγόμενο «Άξονα του Κακού», μαζί με το Ιράν και το Ιράκ, από τον πρώην πρόεδρο Τζωρτζ Μπους. Το 2008, ο ίδιος πρόεδρος είχε αφαιρέσει τη Βόρειο Κορέα από τη συγκεκριμένη λίστα.

Αν και οι πρόσφατες αντεγκλίσεις μεταξύ των ηγετών των δύο χωρών, του Ντ. Τραμπ και του Κιμ Γιόνγκ Ουν, είναι εξαιρετικά έντονες και εχθρικές, ίσως να φανεί εντυπωσιακό το γεγονός ότι μόλις πριν από 17 χρόνια, η θρυλική Αμερικανίδα Υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ είχε επισκεφθεί τη Βόρειο Κορέα, με την κάμερα να καταγράφει εικόνες που η σημερινή ένταση κάνει να φαίνονται εξωπραγματικές.

Με αφορμή αυτή τη νέα πολύ σοβαρή εξέλιξη στις σχέσεις ΗΠΑ – Βορείου Κορέας, σήμερα εξετάζουμε το πώς φτάσαμε ως εδώ.

Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και οι πρώτες κουβέντες με τις ΗΠΑ

Η δεκαετία του ’90 βρίσκει τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας (Β. Κορέα) χωρίς τον σημαντικότερο σύμμαχό της, τη Σοβιετική Ένωση. Έτσι, ο τότε ηγέτης της Κιμ Ιλ Σουνγκ, αρχίζει να ακολουθεί πιστά μια προσπάθεια προσέγγισης της διεθνούς κοινότητας. Έτσι στην υπογραφή της Συμφωνίας για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων που είχε γίνει ήδη από το 1985, προστέθηκε μια ακόμη συμφωνία με τη Νότια Κορέα για τη μη ανάπτυξη πυρηνικών όπλων στην κορεατική χερσόνησο. Επίσης ο Κιμ Ιλ Σουνγκ αποδέχεται τον έλεγχο των πυρηνικών εργοστασίων της χώρας από διεθνή επιτροπή.

Παρόλ’ αυτά, η σχέση της Β. Κορέας με τη Δύση περνάει πολλές διαφορετικές φάσεις με «μήλο της Έριδος» πάντα το πυρηνικό της πρόγραμμα.

Το 1994, έπειτα από άλλη μια περίοδο έντασης στις σχέσεις ΗΠΑ – Β. Κορέας, οι δύο χώρες ξεκινούν και πάλι διαπραγματεύσεις που όμως διακόπτονται απότομα από τον θάνατο του βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Ιλ Σουνγκ. Καθήκοντα αναλαμβάνει ο γιος του Κιμ Γιονγκ Ιλ, πατέρας του σημερινού ηγέτη της χώρας. Τον Οκτώβρη του ίδιου έτους οι δύο χώρες καταλήγουν σε συμφωνία με την οποία η Β. Κορέα θα σταματούσε σταδιακά κάθε κατασκευή πυρηνικών όπλων. Παρά τις πυραυλικές δοκιμές που έκανε έκτοτε η Β. Κορέα, οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν.

Για… κρασί και χορό με τον «γοητευτικό» Κιμ Γιονγκ Ιλ

Οι σχέσεις των δύο χωρών έφτασαν στο ανώτερο σημείο τους το 2000. Η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Mαντλίν Ολμπράιτ επισκέφθηκε την Πιονγιάνγκ και είχε συνομιλίες σε πολύ θερμό κλίμα με τον βορειοκορεάτη ηγέτη.

«Πήγα έχοντας ενημερωθεί για το πόσο παράξενος ήταν και για το ότι δεν είχε κανείς ιδέα πώς θα συμπεριφερόταν», δηλώνει η ίδια αναφορικά με εκείνο το ταξίδι. «Στην πραγματικότητα ήταν αρκετά γοητευτικός. Αν και ήξερα τα άσχημα πράγματα που είχε κάνει, μπορούσα τουλάχιστον να καταλάβω ότι δεν ήταν τρελός. Ήταν πολύ καλά προετοιμασμένος, απαντούσε χωρίς να κοιτάει τις σημειώσεις του. Είχε σεβασμό και μάλιστα έδειχνε ενδιαφέρον σε ό,τι είχα εγώ να του πω», εξηγεί η ίδια σε συντέντευξή της σχετικά με εκείνη την επίσκεψη.

Οι συζητήσεις εξελίσσονται εξαιρετικά θετικά. Ο Κιμ Γιονγκ Ιλ βάζει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ολόκληρο το πυραυλικό πρόγραμμα της χώρας και προτείνει να σταματήσει την εξαγωγή πυραύλων.

Οι εικόνες που παρουσιάζονται στο παραπάνω video είναι ενδεικτικές του κλίματος των συνομιλιών. Την έκδηλη αρχική αμηχανία κατά την πρώτη συνάντηση των δυο ισχυρών ανθρώπων, διαδέχτηκε η οικειότητα που φαίνεται κατά τη διάρκεια του δείπνου.

Την επόμενη μέρα η Μαντλίν Ολμπράιτ, χορεύοντας ζωηρά μαζί με μικρά παιδιά από τη χώρα, θα έδινε το στίγμα της επιτυχίας των συνομιλιών.

Οι Βορειοκορεάτες είχαν μάλιστα την ελπίδα ότι τη χώρα θα επισκέπτονταν αργότερα και ο ίδιος ο πρόεδρος Κλίντον, γεγονός που θα θέρμαινε ακόμα περισσότερο τις σχέσεις των δυο χωρών, όμως η θητεία του τελείωσε πριν πραγματοποιηθεί αυτό το ταξίδι.

Η απότομη ψύχρανση

Μόλις δύο χρόνια αργότερα, ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Ρεπουμπλικανός Τζωρτζ Μπους ο νεώτερος, θα έθετε τη Βόρειο Κορέα στον Άξονα του Κακού με τις κατακτήσεις της προεδρείας Κλίντον να πέφτουν στο κενό. Ο Μπους κατηγόρησε τη Β. Κορέα ότι συνεχίζει τον απεμπλουτισμό ουρανίου, κατηγορίες που η Πιονγιανγκ διέψευσε. Εντός της ίδιας χρονιάς η Β. Κορέα διώχνει τους διεθνείς παρατηρητές από τη χώρα και η συμφωνία ΗΠΑ – Β. Κορέας καταρρέει.



«Είχαμε αφήσει στο τραπέζι μια ελπιδοφόρα μοιρασιά», σημειώνει η Μαντλίν Ολμπράιτ. «Ήταν μεγάλη έκπληξη για όλους όταν η κυβέρνηση Μπους αποφάσισε να μην την χρησιμοποιήσει», συμπληρώνει.

Το 2003 η Β. Κορέα αποσύρεται και από τη συμφωνία για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων με αποτέλεσμα να χαθεί οριστικά μια σημαντική ευκαιρία για την οριστική εξομάλυνση της κατάστασης της κορεατικής χερσονήσσου.

Οι πρόεδροι αλλάζουν, η εχθρότητα μένει

Ο Μπους, θα επανέλθει στις συνομιλίες ήδη το 2003 έχοντας δει ότι η προσπάθειά του να εκφοβίσει τον Κιμ Γιονγκ Ιλ δεν λειτούργησε, συμμετέχοντας στις λεγόμενες Εξαμερείς συνομιλίες. Οι αρχικά θετικές εξελίξεις γρήγορα θα ανατρέπονταν και πάλι, με ευθύνες και των δύο πλευρών.

Τον Οκτώβριο του 2006 η Β. Κορέα θα έκανε την πρώτη πυρηνική της δοκιμή ως απάντηση στις συνεχείς κυρώσεις των ΗΠΑ. Το «σκωτσέζικο ντους» στις σχέσεις των δύο χωρών θα συνεχιστεί. Τόσο κατά την προεδρία Μπους, όσο και στα πρώτα χρόνια της προεδρίας Ομπάμα, η Β. Κορέα έδειξε σημάδια καλής θέλησης όπως η επανεισδοχή διεθνών παρατηρητών, αλλά και σημάδια που θεωρήθηκαν εχθρικά, όπως η εκτόξευση ενός διαστημικού πυραύλου το 2009.

Ο θάνατος του Κιμ Γιονγκ Ιλ τον Δεκέμβρη του 2011 έφερε στην εξουσία την τρίτη γενιά των Κιμ, τον Κιμ Γιονγκ Ουν.

Η δική του θητεία, αν και ξεκίνησε με μια συμφωνία με την κυβέρνηση Ομπάμα το 2012, τελικά χαρακτηρίστηκε από την κατακόρυφη αύξηση των πυραυλικών δοκιμών του κράτους οι οποίοι τελικά κατέληξαν σε ποικίλες κυρώσεις από τη διεθνή κοινότητα.

Η προεδρία Τραμπ έχει οδηγήσει σε έναν «πόλεμο λέξεων» ανάμεσα στους δυο ισχυρούς ηγέτες. Ο Τραμπ μάλιστα δήλωσε από το βήμα της Ολομελειας των ΗΕ, τον περασμένο Σεπτέμβριο, ότι «αν οι ΗΠΑ ή οι συμμαχοί αναγκάζονταν να αμυνθούν, τότε δεν θα υπήρχε άλλη λύση από την ολοκληρωτική καταστροφή της Βορείου Κορέας», ενώ αναφέρθηκε στον Κιμ Γιονγκ Ουν ως «ρουκετάνθρωπο». Ο Κιμ απάντησε από την πλευρά του ότι ο Τραμπ «θα πληρώσει ακριβά» την απειλή του.

Το κατά πόσον η απόφαση του Τραμπ να επανεντάξει τη χώρα στον «άξονα του Κακού» θα οδηγήσει σε μια νέα φάση, ακόμη πιο επιδεινωμένων σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Βορείου Κορέας μένει να φανεί.

Ερώτημα παραμένει επίσης το εάν μια ένοπλη σύγκρουση στην κορεατική χερσόνησσο είναι πλέον πιθανότερη από ποτέ. Θα συμμετείχαν οι ΗΠΑ σε κάτι τέτοιο, την ώρα που έχουν ακόμη ανοιχτά αρκετά μέτωπα;