Τα παιδιά, τα κινητά τηλέφωνα και ο Steve Jobs

Βρέθηκα πριν από λίγες μέρες σε ένα παιδικό πάρτυ γιορτάζοντας για τα γενέθλια του αδερφού ενός συμφοιτητή μου. Ο εορτάζων έκλεισε τα 11, πηγαίνει στην Ε' δημοτικού και είχε καλέσει, όπως είναι λογικό, πολλά ακόμα παιδάκια της ηλικίας του για να γιορτάσουν παρέα. Το παρτάκι έγινε στο σπίτι του, με τους μικρούς καλεσμένους να έχουν φτάσει από νωρίς, έχοντας πολύ όρεξη για παιχνίδι και περιμένοντας το καθιερωμένο «καλοκαιρινό μπουγέλο» το οποίο τους είχε υποσχεθεί ο οικοδεσπότης τους! Μετά από κάποια ώρα ανέβηκαν στο διαμέρισμα για να αλλάξουν ρούχα και να φάνε τις λιχουδιές που είχε ετοιμάσει η μαμά του εορτάζοντα.

Μετά το φαγητό, έγινε κάτι που με εξέπληξε: η παρέα των περίπου 20 εντεκάχρονων (αγόρια και κορίτσια) χωρίστηκε, αφήνοντας το ένα παιδάκι το άλλο και άρχισαν να παίζουν με τα κινητά και τα τάμπλετ των γονιών τους. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, μέσα σε λίγα λεπτά όλα είχαν στα χέρια τους και από ένα κινητό τηλέφωνο. Κάποια από αυτά είχαν και δικό τους τάμπλετ, κάποια άλλα όχι. Ξαφνικά όλες οι φωνές χαμήλωσαν και οι μικροί πρωταγωνιστές επικέντρωσαν την προσοχή τους στις συσκευές που κρατούσαν στα χέρια τους. Οι εφαρμογές πήραν φωτιά, με τους πιο έμπειρους χρήστες να εξηγούν στους συμμαθητές τους πώς λειτουργούν, τις δυνατότητές που έχουν, καθώς και την πληθώρα των παιχνιδιών που μπορούν να εγκαταστήσουν. Για το υπόλοιπο της βραδιάς, όλα τους σχεδόν ήταν απορροφημένα στις μικρές πολύχρωμες οθόνες των εντυπωσιακών ηλεκτρονικών συσκευών.

Αυτή η σκηνή θα μπορούσα να πω ότι με προβλημάτισε. Βασικά εκείνο που με εξέπληξε ήταν ότι οι γονείς τους έμειναν απαθείς σε αυτό το φαινόμενο. Θα περίμενα να πάρουν τα κινητά από τα χέρια των παιδιών τους και να τα παροτρύνουν να παίξουν όλα μαζί, να κοινωνικοποιηθούν, να αξιοποιήσουν όμορφα τον χρόνο τους και να εκμεταλλευτεί το ένα την παρέα του άλλου, μακριά από το ψεύτικο παράλληλο σύμπαν που υπήρχε μέσα στις οθόνες των κινητών τους τηλεφώνων.

Τις μέρες που ακολούθησαν σκέφτηκα αρκετές φορές τη συμπεριφορά τόσο των παιδιών που συμμετείχαν στο συγκεκριμένο πάρτυ όσο και την αδιαφορία των γονιών τους γύρω από το ζήτημα της χρήσης των κινητών τηλεφώνων και των άλλων σύγχρονων ηλεκτρονικών συσκευών από τα παιδιά τους.

Είναι εύκολο κανείς να συνειδητοποιήσει ότι η συνεχώς αυξανόμενη ενασχόληση των παιδιών με τα smartphones από τόσο μικρή ηλικία, ελλοχεύει πολλούς κινδύνους, τους οποίους οι γονείς πολλές φορές υποεκτιμούν. Δεν θα ήταν παράλογο να σκεφτεί κανείς ότι το φαινόμενο της κακής χρήσης ακριβών ηλεκτρονικών συσκευών και της εξάρτησης των νέων από αυτές θα μπορούσε να είναι η αρχή της υιοθέτησης αρνητικών προτύπων και συμπεριφορών στην ψυχοσύνθεση του εκάστοτε παιδιού. Βέβαια υπάρχει και ο αντίλογος σε αυτό: όλα είναι θέμα χρήσης και μέτρου. Κάποιοι λένε «δεν είναι κακό να χρησιμοποιούν τα παιδιά αυτές τις συσκευές, αρκεί να υπάρχει μέτρο». Συμφωνώ απόλυτα μαζί τους. Αυτό που βλέπω όμως -με βάση πολλά ακόμα παραδείγματα του ευρύτερου περιβάλλοντός μου- είναι ότι σε αρκετές περιπτώσεις έχει χαθεί αυτό το πολυπόθητο «μέτρο».

Με αυτή την κατάσταση το κάθε παιδάκι έρχεται από πολύ μικρή ηλικία σε άμεση επαφή με την έννοια του πολυεπίπεδου και άκριτου καταναλωτισμού -ενίοτε και υπερκαταναλωτισμού- δημιουργώντας λανθασμένα πρότυπα τα οποία είναι πολύ πιθανό να το συνοδεύσουν σε όλη του τη ζωή. Τι εννοώ με αυτό; Τα περισσότερα παιδιά γνωρίζοντας τις δυνατότητες που έχει η κάθε ηλεκτρονική συσκευή και όντας εντυπωσιασμένα από αυτά, θέλουν όλο και περισσότερα. Ζητάνε από τους γονείς τους την πιο καινούρια συσκευή και επιδιώκουν να της αφιερώνουν όσο περισσότερο χρόνο γίνεται. Μαθαίνουν να χαραμίζουν χρόνο σε ηλεκτρονικές συσκευές που στην ουσία τίποτα δεν έχουν να τους προσφέρουν και τις προτιμάνε έναντι των κοινωνικών επαφών, του παιχνιδιού, της άθλησης, του διαβάσματος και άλλων δημιουργικών ασχολιών. Ουσιαστικά πέφτουν από τόσο μικρή ηλικία στην παγίδα των μεγάλων εταιρειών που στοχεύουν στην δημιουργία τεχνητών αναγκών, ικανές να παρασύρουν τόσο τους μικρούς όσο και τους μεγάλους στην αγορά και κατανάλωση προϊόντων που στην ουσία δεν τα χρειάζονται.

Το φαινόμενο του υπερκαταναλωτισμού είναι εξαιρετικά σημαντικό και χρήζει αναμφίβολα αντιμετώπισης, τόσο για τους μικρούς όσο και τους μεγάλους. Αυτό που θεωρώ είναι ότι το κάθε παιδάκι πρέπει από μικρή ηλικία να λαμβάνει από τους γονείς του την κατάλληλη παιδεία ώστε να αναπτύσσει αφενός την αρετή της εγκράτειας και αφετέρου να μπορεί να κρίνει ποιο προϊόν του είναι πραγματικά αναγκαίο και ποιο ικανοποιεί καλύτερα στις ανάγκες τους. Αν όλα τα παιδάκια του κόσμου είχαν μεγαλώσει τις προηγούμενες δεκαετίες με αυτή την κουλτούρα και είχαν αισθανθεί τα παραπάνω στοιχεία, είναι πολύ πιθανό να γλιτώναμε την οικονομική καταστροφή που ζούμε σήμερα, η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον υπερκαταναλωτισμό.

Είναι γεγονός ότι τις περισσότερες φορές οι γονείς «βολεύονται» με αυτή την κατάσταση. Λόγω της ρουτίνας της καθημερινότητας και της κούρασης, αυτές οι συσκευές είναι μια καλή αφορμή για να ησυχάζουν και να μην έχουν στο μυαλό τους, έστω και για λίγα λεπτά, τις μικρές ή μεγάλες ανάγκες που έχουν τα παιδιά, οι οποίες απαιτούν τόσο διάθεση όσο και χρόνο εκ μέρους τους. Παρ' όλα αυτά, το φαινόμενο που περιγράφηκε παραπάνω είναι σίγουρα πολύ σημαντικό και χρήζει αντιπετώπισης από την πλευρά των γονέων. Αν συνυπολογίσουμε τους κινδύνους που υπάρχουν στο ίντερνετ αλλά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το πρόβλημα σίγουρα γίνεται μεγαλύτερο. Δεν πρέπει να αφήνονται τα παιδιά έρμαια των νέων τεχνολογιών, αλλά πρέπει να έχουν την κατάλληλη καθοδήγηση από τους μεγαλύτερους ώστε να τις αξιοποιούν σωστά και προς όφελός τους.

Κλείνοντας, αξίζει να αναφέρουμε την άποψη του Steve Jobs για το θέμα. Ο ίδιος έπειθε εκατομμύρια αγοραστές να αποκτήσουν τα τελευταία τεχνολογικά θαύματα της Apple αλλά έβαζε περιορισμούς στο ίδιο του το σπίτι καθώς ανησυχούσε για την επίδραση που είχε η τεχνολογία στα παιδιά. Ουσιαστικά απέτρεπε τα δικά του παιδιά από τη χρήση iPads και περιόριζε την πρόσβασή τους στο Διαδίκτυο. Κάποτε o Jobs ρωτήθηκε αν άρεσαν στα παιδιά του τα iPad και έδωσε την ειλικρινή απάντηση: «Δεν τα έχουν χρησιμοποιήσει. Βάζουμε όρια στη χρήση της τεχνολογίας μέσα στο σπίτι...».

Ο Jobs προσπαθούσε να μην εθιστούν τα παιδιά του από αυτές τις συσκευές. Δεν είναι κρίμα να μην προσπαθούν και οι υπόλοιποι γονείς το ίδιο;

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.