Οι Τραμπ του κόσμου

Ουάσινγκτον – Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν ήταν ο πρώτος. Ούτε και ο μοναδικός. Και το μήνυμά του δεν θα ξεχαστεί, ακόμα και εάν αποτύχει παταγωδώς τον Νοέμβριο.

Στη Βρετανία, θα ήταν ο υπέρμαχος του Brexit, Νάιτζελ Φάρατζ. Στα Γαλλία, η οικογένεια Λε Πεν. Στην Αυστρία είναι ο Νόρμπερτ Χόφερ. Στη Γερμανία, θα ηγούνταν ενός κινήματος με το αδιάφορο όνομα «Εναλλακτική για τη Γερμανία». Στην Ουγγαρία, θα ήταν ο Βίκτορ Όρμπαν, ενώ στη Ρωσία έχουμε ήδη το πρωτότυπο του Τραμπ, τον Βλάντιμιρ Πούτιν.

Από χώρα σε χώρα, οι «Τραμπίστες» αυξάνονται εκμεταλλευόμενοι τον ίδιο φόβο: η οικονομική, ψηφιακή, λογιστική, πολιτική, εθνική και θρησκευτική παγκοσμιοποίηση θα εμποδίσει την «πατρίδα» από το να προστατέψει τις τοπικές εργασίες, την κουλτούρα ή και τις ίδιες τις ζωές των ανθρώπων.

Τι είδους έθνος είναι αυτό, αναρωτιούνται οι Τραμπίστες, εάν δεν μπορεί να προστατέψει τους εργαζομένους, τους πολίτες και τις παραδόσεις από τα κύματα μεταναστών, τρομοκρατών του ISIS, κεφαλαιούχων της Γουόλ Στριτ, κωδικών της Σίλικον Βάλεϊ ή από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα κινεζικά προϊόντα;

Στα τέλη του 15ου αιώνα σημειώθηκε η άνοδος των εθνικών κρατών στην Ευρώπη. Στις αρχές του 21ου αιώνα όμως, βλέπουμε μια κρίση εμπιστοσύνης σε αυτά και μια απελπισμένη προσπάθεια να διαφυλάξουμε την σημασία του σε μια νεοαναδυόμενη τάξη πραγμάτων.

Σε πολλές χώρες του κόσμου, ιδιαίτερα στις δημοκρατίες της Δύσης, έχει παρατηρηθεί μια άνοδος της εθνικιστικής ιδεολογίας που εναντιώνεται στην παγκοσμιοποίηση.

Ο Αμερικανός δημοσκόπος Φρανκ Λουτζ διαπίστωσε μάλιστα ότι οι ψηφοφόροι σε Ευρώπη και Αμερική βλέπουν ολοένα και περισσότερο την πολιτική σαν μια επιλογή μηδενικού αθροίσματος ανάμεσα στην παγκόσμια ένωση και την απομόνωση.

«Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι απορρίπτουν την παραδοσιακή θεωρία και την ορθοδοξία των κομμάτων», είχε γράψει νωρίτερα αυτό τον μήνα, προσθέτοντας: «αυτό προκαλεί πανικό στους πολιτικούς, ενώ πολιτικά συστήματα στέκονται εμπόδιο σ' αυτό».

Αυτή η ορθοδοξία έχει όνομα: «Συναίνεση της Ουάσινγκτον». Πρόκειται για μια σειρά πολιτικών και οικονομικών πεποιθήσεων που βρήκαν σύμφωνη την αφρόκρεμα αλλά και τους απλούς πολίτες της Δύσης μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.

Το παγκόσμιο εμπόριο και η κοινωνική ενσωμάτωση ήταν αποδεκτά σε όλο τον κόσμο, καθώς θεωρούνταν ότι αύξαναν την ευημερία μέσω του διαμοιρασμού των δημιουργικών ιδεών που φέρνουν οι ελευθερίες που προσφέρει η δημοκρατία.

Στο Νταβός, την Ντάουνινγκ Στιτ και τις Κάννες, η ελίτ συνεχίζει να σκέφτεται κατά αυτό τον τρόπο. Όμως η «συναίνεση» πεθαίνει στους δρόμους της Αμερικής, αλλά και σε πολλές πόλεις και γειτονιές στην Ευρώπη.

Η οικονομική ανάπτυξη είναι στάσιμη. Ο ανταγωνισμός στην αγορά εργασίας λόγω των ξένων που αναζητούν δουλειά παρατηρείται παντού. Οι πλούσιοι είναι πιο πλούσιοι από ποτέ. Οι ξένοι δείχνουν διαφορετικοί, μιλούν περίεργες γλώσσες και δοξάζουν τον Θεό με τρόπους που οι ντόπιοι θεωρούν ανίερους ή και επικίνδυνους.

Οι ντόπιοι σε αυτά τα μέρη αναρωτιούνται: «Ποιος θα μας σώσει;»

Ο Τραμπ, και οι άλλοι του είδους του, προσφέρουν μια ξεκάθαρη και παρηγορητική απάντηση: για όλα φταίνε οι ξένοι. Και αυτή η χώρα είναι και θα είναι δική σου χώρα.

Παρόλο που οι πολιτικές τους προτάσεις (ως έχουν) διαφέρουν, οι ηγέτες έχουν συγκεκριμένες μεθόδους και χαρακτηριστικά που έχουν πολλά κοινά μεταξύ τους: μια επιθυμία να ανέβουν στην εξουσία δημιουργώντας διαχωρισμούς και όχι ενώσεις. Έχουν το χάρισμα να προκαλούν θόρυβο. Χρησιμοποιούν εμμονικά -μα μεθοδικά- τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Διακατέχουν ένα καθαρό μα «ξενόφερτο» κοινωνικό στάτους, το οποίο συχνά στηρίζεται στο όνομα της οικογένειας, τον πλούτο ή και στα δύο. Υποτιμούν τους ανθρώπους του πνεύματος και περιφρονούν την δημοσιογραφία και την ελευθερία του λόγου. Έχουν έναν απολυταρχισμό που πηγάζει από το ίδιο το «εγώ» τους. Και έχουν την ικανότητα να εκμεταλλεύονται με κυνισμό την νοσταλγία των ανθρώπων για μια πιο απλή ζωή – η οποία αποτελεί αποκύημα της φαντασίας των ακολούθων τους.

Το περιεχόμενο των μηνυμάτων τους ποικίλλει κατά ένα τρόπο. Η αντιμεταναστευτική ιδεολογία πάντοτε υπήρχε και οι λεπτομέρειες διαμορφώνονται με βάση την οικονομία, τα δημογραφικά χαρακτηριστικά και την ιστορία (κάθε χώρας, σε κάθε εποχή).

Το τέλος των αυτοκρατοριών

Ο Οσάμα Μπιν Λάντεν επιτέθηκε στο Κέντρο Παγκόσμιου Εμπορίου γιατί, όπως και το Πεντάγωνο, αποτελεί σύμβολο της αμερικανικής αυτοκρατορίας.

Κανένα έθνος – συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών- ήταν ή θα είναι ποτέ εντελώς ανεξάρτητο όσον αφορά την οικονομία, τους πόρους ή ακόμα και τα σύνορά του.

Όμως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Ψυχρό Πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήρθαν ενωμένες να πάρουν τον έλεγχο του πλανήτη, όπως έκανε η Κίνα στην αρχαία -και πλέον στην μοντέρνα- Ανατολή, όπως η Ρώμη πριν από δύο χιλιετίες και τέλος η Βρετανία τον 19ο αιώνα.

Τώρα, μια σειρά παραγόντων, από την 11η Σεπτεμβρίου έως την πτώση των πολιτικών αξιών και από την άνιση κατανομή του πλούτου μέχρι τον οικονομικό υποτροπιασμό της Κίνας, έχουν οδηγήσει τους Αμερικανούς να χάσουν την πίστη τους στο μέλλον. Για πολλούς από εμάς, αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά.

Παρόλο που οι περισσότερες εταιρείες με την μεγαλύτερη αξία στον κόσμο έχουν ως βάση την Αμερική, δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Αμερικανοί αμφισβητούν σε μεγάλο ποσοστό το κατά πόσο αυτό αποτελεί προνόμιο για τα παιδιά τους.

Πρόσθεσε σε όλο αυτό και τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος υπόσχεται εύκολα λεφτά, ενώ σαν καλός πωλητής κάνει τα καλά πράγματα να ακούγονται εύκολα και τα άσχημα να μοιάζουν με λάθη κάποιου ξένου.

Όταν ο Τραμπ υπόσχεται να κάνει την Αμερική «και πάλι σπουδαία», αυτό που εκφράζει πραγματικά είναι μια ελπίδα και μια φαντασίωση: να επιστρέψουμε στην Αμερική μιας άλλης εποχής, όταν είχε (η χώρα) τον απόλυτο έλεγχο όσον αφορά το μέλλον της.

Η τοξική «σούπα» ρατσισμού, ξενοφοβίας και λαϊκιστικών οικονομικών θεωριών που σερβίρει ο Τραμπ «δένει» με την υστερία των (λευκών) Αμερικανών ότι χάνουν την εξουσία τους, όχι μόνο στον πλανήτη, αλλά και στην ίδια την αμερικανική κουλτούρα.

Οι ψηφοφόροι στη Μεγάλη Βρετανία, την μαμά-πατρίδα των ΗΠΑ, δεν έχουν να χάσουν πια τέτοιου είδους ιμπεριαλιστικές ψευδαισθήσεις. Όμως καιρό μετά την δύση του βασιλείου τους, κάποιοι έχουν τρομοκρατηθεί και πιστεύουν ότι μάχονται για να σώσουν τις παλιές καλές εκείνες εποχές.

Ειρωνεία αποτελεί το γεγονός ότι μετανάστες από μακρινές, ξεχασμένες αυτοκρατορίες, από το Πακιστάν και την Ινδία για να είμαστε ακριβείς, ανεβαίνουν στην εξουσία της παλιάς αγγλοσαξονικής πόλης του Λονδίνου.

Με την δύναμή του να βασιζόταν κάποτε στη ναυτιλία, το έθνος αυτό παραμένει επιφυλακτικό απέναντι στην Ευρώπη, όμως εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από αυτή.

Όλα αυτά δίνουν ώθηση στο κίνημα υπέρ της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση και προωθούν το προφίλ του Νάιτζελ Φάρατζ, του αρχηγού του Κόμματος Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου.

Η τακτική του να κάνει συνεχώς αναφορά στην μετανάστευση οδήγησε το κόμμα του Φάρατζ από το περιθώριο στα φώτα της δημοσιότητας, φέρνοντας στο πλευρό του μεγάλο αριθμό Βρετανών από την εργατική τάξη που πιστεύουν ότι οι πολιτικοί του συστήματος δεν εκφράζουν ιδιαίτερη ανησυχία για την αυξανόμενη μετανάστευση.

Προβλήματα που αφορούν στην αγορά ακίνητης περιουσίας, τα σπίτια και το Εθνικό Σύστημα Υγείας συνδέονται με την ανεξέλεγκτη μετανάστευση. Ακόμα και όταν έρχεται αντιμέτωπος με το γεγονός ότι οι μετανάστες συνεισφέρουν περισσότερο στην οικονομία της Βρετανίας από ότι επωφελούνται από αυτή, ο Φάρατζ δεν αλλάζει την θέση του.

Σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι ψήφισαν το UKIP στις γενικές εκλογές του 2015 και ο λόγος που το κόμμα εκπροσωπείται μόνο από ένα μέλος στη Βουλή έχει να κάνει με τις ιδιορρυθμίες του εκλογικού συστήματος του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ιδεαλισμός vs. Πραγματικότητα

Η Γαλλία και η Γερμανία είναι οι μηχανές (που έδωσαν ώθηση) στο «Ευρωπαϊκό Εγχείρημα», μια προσπάθεια να δημιουργηθεί μια δημοκρατική οικονομική οντότητα που να αποτελείται από 500 εκατομμύρια ανθρώπους, από την Ιρλανδία μέχρι τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας.

Με διάφορους τρόπους αυτό δούλεψε. Η ΕΕ είναι η μεγαλύτερη οικονομική-εμπορική ένωση στον πλανήτη. Όμως οι κυβερνήσεις σε Γαλλία και Γερμανία έχουν προβληματιστεί με τις συνέπειες της ίδιας της ιδεολογίας τους.

Οι Γάλλοι θεωρούν τους εαυτούς τους φρουρούς των ιδανικών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι Γερμανοί κατά κύριο λόγο παραμένουν αποφασισμένοι να αποδείξουν στον κόσμο ότι ο Χίτλερ αποτελεί εξαίρεση ανάμεσα σε ανθρώπους που τα καλλιτεχνικά και επιστημονικά τους επιτεύγματα έφεραν τον εκσυγχρονισμό. (Παρόλο που ο Χίτλερ γεννήθηκε στην Αυστρία, οι Γερμανοί ξέρουν ότι η χώρα τους είναι εκείνη που θα είναι πάντοτε συνδεδεμένη μαζί του).

Όμως το εγχείρημα να δημιουργηθεί μια ΕΕ με υψηλό ηθικό υπόστρωμα δοκιμάζεται τώρα από τους ψηφοφόρους που είναι ενάντιοι στην άφιξη μεταναστών και προσφύγων.

Στη Γαλλία, αυτό σημαίνει μια άνοδο του Εθνικού Μετώπου, το οποίο κερδίζει την στήριξη του ενός τετάρτου των ψηφοφόρων όλης της χώρας.

Το Εθνικό Μέτωπο στηρίζει την «αντικαθεστωτική» καμπάνια του Ντόναλντ Τραμπ. Όμως η πρόεδρός του, Μαρίν Λε Πεν, η οποία κινείται προς το κέντρο για τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών το 2017, αρνείται κάθε συσχέτιση με τον δισεκατομμυριούχο.

«Δεν είμαι Αμερικανίδα... υπερασπίζομαι όλους τους Γάλλους πολίτες, ανεξάρτητα από την θρησκεία τους», ανέφερε η Λε Πεν.

Όμως άλλοι προσπαθούν να φορέσουν τον μανδύα του Τραμπισμού, με πρώτο τον πρώην πρόεδρο της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί.

Ο Σαρκοζί, ο αουτσάιντερ των επόμενων προκριματικών εκλογών της δεξιάς, ελπίζει να ξεπεράσει τον Alain Juppe, που θυμίζει περισσότερο την Χίλαρι Κλίντον. Θα προσπαθήσει να αμβλύνει το χάσμα με μια καμπάνια που θα στηρίζεται στο θέμα της μετανάστευσης και της γαλλικής ταυτότητας.

Στη Γερμανία, η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ έχει στηρίξει την καριέρα της και το μέλλον της ΕΕ στην ηθική υποχρέωση να υποδεχτεί πρόσφυγες από την Συρία και άλλες χώρες που έχουν πληγεί από τον πόλεμο.

Όπως ήταν αναμενόμενο υπήρξαν αρνητικές αντιδράσεις, οι οποίες ξεκίνησαν στη Βαυαρία με τις ευχές του βουλευτή Joachim Herrmann που θέλει να κλείσει τις πόρτες στους πρόσφυγες και μετανάστες.

Αντί να έχει λοιπόν έναν Τραμπ, η Γερμανία τώρα διαθέτει «μικρούς Τραμπ» σε κάθε κρατίδιο, οι οποίοι είχαν ιστορικές νίκες στις εθνικές εκλογές του 2016. Η στρατηγική που ακολουθούν όσον αφορά στη παρουσία τους στα ΜΜΕ πλησιάζει εκείνη του Τραμπ: πρώτα λένε κάτι το προκλητικό για να μπουν στα πρωτοσέλιδα και στην συνέχεια μετριάζουν τις απόψεις τους.

Στην γειτονική Αυστρία, η οποία έχει την δική της ιστορία με τους Ναζί, όμως κανέναν ηγέτη σαν την Μέρκελ, τα πράγματα έχουν προχωρήσει λίγο περισσότερο. Το αντιμεταναστευτικό κόμμα των Ελευθέρων έφτασε στην κορυφή, με τον Νόμπερτ Χόφερ παραλίγο να βγαίνει νικητής στις προεδρικές εκλογές.

Και τώρα τι;

Παρά την γρήγορη άνοδό τους, οι Τραμπίστες δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα επιτύχουν.

Στη Βρετανία, όσοι θέλουν να παραμείνουν στην ΕΕ φαίνεται ολοένα και περισσότερο ότι θα επικρατήσουν, ιδιαίτερα μετά την σοκαριστική δολοφονία της Τζο Κοξ την προηγούμενη εβδομάδα.

Στη Γαλλία, η Λε Πεν, ο Σαρκοζί και άλλοι ίσως να μην μπορέσουν να προχωρήσουν εκτός εάν κινηθούν προς το κέντρο και χάσουν τις ιδιότητες του Τραμπίστα.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το γεγονός ότι ο Τραμπ αγνοεί κάθε είδους ευπρέπεια και ίσως τον νόμο, τελικά δείχνει να έχει αρνητικό αντίκτυπο.

Κατά την διάρκεια ενός καταστροφικού δεκαημέρου, ο Τραμπ κατάφερε να χωρέσει έναν απίστευτο αριθμό λαθών. Κατηγόρησε τον -γεννημένο στην Αμερική ομοσπονδιακό δικαστή για μεροληψία γιατί είχε καταγωγή από το Μεξικό. Πρόσθεσε ακόμα και την Washington Post στη μαύρη λίστα των ΜΜΕ. Μετά από την αιματηρή επίθεση σε κέντρο διασκέδασης ομοφυλοφίλων στο Ορλάντο της Φλόριντα, ο Τραμπ απέτυχε να φέρει σε πέρας την πρώτη του πραγματική δοκιμασία ως υποψήφιος για την προεδρία, προσπαθώντας να φέρει μεγαλύτερο διχασμό από ότι ενότητα.

Όταν θα γραφτεί η ιστορία, ο Τραμπ και το «είδος» του θα παρουσιάζονται σαν το τέλος και όχι η αρχή – μια κραυγή απελπισίας και όχι ένας οιωνός μιας σειράς πραγμάτων που θα ακολουθήσουν.

Η τεχνολογία το έχει κάνει ξεκάθαρο και αναπόφευκτο: Είμαστε, εν τέλει, ένας πλανήτης και ένα ανθρώπινο γένος.

Όμως η ιστορία της μετάβασης δεν έχει γραφεί ακόμα και μέχρι στιγμής, οι Τραμπ του κόσμου δεν θα σταματήσουν να μιλάνε για τους εαυτούς τους.

Σημείωση της συντακτικής ομάδας: Ο Ντόναλντ Τραμπ υποκινεί συστηματικά πολιτική βία και είναι ένας κατά συρροήν ψεύτης, ένας ξενόφοβος, ρατσιστής και μισογύνης, που έχει αμφισβητήσει το κατά πόσο ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπάρακ Ομπάμα, είναι Αμερικανός πολίτης. Ακόμα, έχει υποσχεθεί να απαγορεύσει την είσοδο σε όλους τους μουσουλμάνους, δηλαδή σε 1,6 δισ. ανθρώπους.

*Το κείμενο αρχικά δημοσιεύτηκε στην αμερικανική έκδοση της Huffington Post.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.