Το «House of Cards» στο μικροσκόπιο των ειδικών

Ο Βασίλης Βαμβακάς και η Αγγελική Γαζή -επίκουρος καθηγητής Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ ο πρώτος και επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας και Σπουδών Διαδικτύου του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, η δεύτερη- έχουν την βασική ευθύνη για μια νέα ενδιαφέρουσα έκδοση που φέρει τον τίτλο «Αμερικανικές σειρές στην ελληνική τηλεόραση:

Σε αυτήν την συλλογική έκδοση – θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις "Παπαζήση"- οι δύο καθηγητές έχουν την ευθύνη για τον συντονισμό, την επιμέλεια και την θεώρηση των κειμένων που φιλοξενούνται.

Με αφορμή το πρωτότυπο θέμα τους, θέσαμε στους δύο πανεπιστημιακούς μια σειρά από ερωτήσεις, στον πυρήνα των οποίων βρέθηκε – καθόλου τυχαία βέβαια- το φαινόμενο της σειράς "House of Cards".

Tο "House of Cards" – εκ κατασκευής- συνοδεύεται από ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά που το διαφοροποιούν απέναντι στο σύνολο της τηλεοπτικής παραγωγής. Είναι η πρώτη original online-only web television σειρά που αποκτά αυτήν την δυναμική στο Δυτικό Κόσμο – Με άλλα λόγια, πέραν της οποίας καλλιτεχνικής ή άλλης αξιολόγησης, είναι προϊόν μιας παραγωγής που απευθύνεται αποκλειστικά και μόνο σε ένα συνδρομητικό κοινό, σε ένα ακροατήριο που επιλέγει να πληρώσει για μια ξεχωριστή οικιακή ψυχαγωγία. Με βάση αυτά τα δεδομένα ποια στοιχεία μπορούν να θεωρηθούν συστατικά επιτυχίας;

Πράγματι το "House of cards" αποτελεί το πιο αντιπροσωπευτικό ίσως παράδειγμα παραγωγής στην εποχή της σύγκλισης των μέσων, εν προκειμένω, της τηλεόρασης, του διαδικτύου και του κινηματογράφου. Εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία η παρακολούθηση τηλεοπτικής μυθοπλασίας έχει πάρει τη διαδικτυακή οδό, άλλοτε νόμιμα, άλλοτε με πειρατικές μεθόδους. Το Netflix και το "House of cards", κεφαλαιοποιεί αυτή την πραγματικότητα δίνοντας στο νέο τηλεοπτικό κοινό, με νέες συνήθειες και απαιτήσεις αυτό που ζητά: Μαραθώνια εξατομικευμένη παρακολούθηση, σενάριο, σκηνοθεσία, ηθοποιία κινηματογραφικών αξιώσεων, πολύπλοκη ιστορία με αντιφατικούς - σκανδαλιστικούς ήρωες.

Ποιο είναι το βαθύτερο νόημα αυτής της επιτυχίας; Το περιεχόμενο, ο τρόπος και η μορφή διάθεσης – διανομής ή και τα δύο μαζί;
Η επιτυχία του "House of cards" δεν είναι πρωτόγνωρη. Αμερικανικές σειρές που στην ελληνική τηλεόραση είχαν μικρότερη ή μεγαλύτερη επιτυχία έχουν κάνει θραύση στο πρόσφατο παρελθόν μέσω του διαδικτυακού downloading (Lost, Prison Break, Game of thrones κ.α.). Η διαφορά της συγκεκριμένης σειράς έγκειται στο γεγονός ότι καθιστά απίστευτα δημοφιλή μια πολιτική σειρά στα αφηγηματικά πλαίσια του θρίλερ, ένα είδος που στο παρελθόν δεν είχε τόσο μαζική απήχηση, τουλάχιστον στην Ελλάδα.

Η σειρά τι καταφέρνει να αλλάξει στο τηλεοπτικό πεδίο; Συνήθειες, συμπεριφορές... ή και μια συνολική άποψη για την παραγωγή περιεχομένου;
Η συγκεκριμένη σειρά εμπεδώνει όλες τις αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί άτυπα τα τελευταία χρόνια στην κατανάλωση τηλεοπτικής μυθοπλασίας. Η μεγάλη της καινοτομία, εκτός από τον τρόπο διάθεσης, εντοπίζεται στο περιεχόμενο της, κυρίως στο γεγονός ότι παρουσιάζει την άσκηση πολιτικής εξουσίας κάτω από το πρίσμα μιας μεγάλης θεωρίας συνωμοσίας. Θεωρίες που ως γνωστόν είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς στη σύγχρονη δημόσια σφαίρα.

Οι περισσότεροι μέσα από το "House of Cards" γνώρισαν το Netflix - μια πλατφόρμα και μια σειρά που πάνε μαζί! Κατά την γνώμη σας ποιο θα είναι το επόμενο βήμα και στο σκέλος της τηλεοπτικής εμπειρίας και στο σκέλος της οικιακής ψυχαγωγίας;
Είναι σχεδόν σίγουρο ότι η σύγκλιση των μέσων που επιτυγχάνει το Netflix θα μας απασχολήσει για πολύ στη συνέχεια. Η παγκοσμιοποίηση της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας και η ατομική επιλογή και ευθύνη για την πληροφόρηση και την διασκέδαση γίνονται ταυτόσημες. Την ίδια ώρα βέβαια πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι το τηλεοπτικό κοινό του Netflix δεν είναι το μόνο που παρακολουθεί τηλεόραση. Υπάρχει και το παραδοσιακό κοινό που συνεχίζει να αναζητά κυρίως στα κανάλια εθνικής εμβέλειας την τηλεοπτική του τροφή. Θα πρέπει δηλαδή να έχουμε την επίγνωση ότι την ώρα της σύγκλισης των μέσων υπάρχει και μια απόκλιση κοινών, κάτι που δημιουργεί μια σημαντική διαφοροποίηση.

Για το τέλος, κράτησα ως αντίδωρο, ένα απόσπασμα από την εισαγωγή της νέας έκδοσης «Αμερικανικές σειρές στην ελληνική τηλεόραση: δημοφιλής κουλτούρα και ψυχοκοινωνική δυναμική».

«Μέσα σε λίγα μόλις χρόνια όλο και περισσότεροι τηλεθεατές μυήθηκαν στην νέα ανεπίσημη οδό τηλεοπτικής παρακολούθησης. Η εμπειρία όσων συντονίστηκαν στο άτυπο κανάλι του διαδικτύου διαφέρει σημαντικά από αυτή της παραδοσιακής τηλεόρασης. Ενώ η τηλεόραση έχει συνδεθεί με την ευκολία – και ενίοτε την παθητικότητα – καθώς απαιτεί ελάχιστη προσπάθεια, το πάτημα ενός κουμπιού, το πέρασμα της στο διαδίκτυο προϋποθέτει την ενεργή εμπλοκή του θεατή. Αρχικά σε φόρουμ και αργότερα μέσα από blogs και στα social media, Έλληνες φαν συζητούν για την πλοκή και τους χαρακτήρες των αγαπημένων τους σειρών, αναρτούν συνόψεις και κριτικές επεισοδίων, παρέχουν υπότιτλους, μεταφράσεις δελτίων τύπου και συνεντεύξεων με παραγωγούς και πρωταγωνιστές».

(...) Το τελευταίο κεφάλαιο εστιάζει στη μετεξέλιξη της έννοιας της τηλεόρασης και της τηλεθέασης μέσα από τις νέες μορφές οπτικοακουστικού ψυχαγωγικού περιεχομένου και την εμφάνιση καινοτόμων διαδραστικών υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, προτάσσεται η περίπτωση της υπηρεσίας Netflix για να διερευνηθεί η επίδραση των νέων διαδραστικών τεχνολογικών εργαλείων στον επαναπροσδιορισμό των συνηθειών θέασης του κοινού. Ταυτόχρονα, πραγματοποιείται μελέτης πρόσληψης της σειράς "House of Cards". Ο στόχος της έρευνας εκτείνεται σε δύο επίπεδα: στην ανάδειξη α. των νέων μοτίβων θέασης μέσα από τις απελευθερωτικές και ενδυναμωτικές δυνατότητες που παρέχουν τα νέα Μέσα, σε συνδυασμό με το μετεξελισσόμενο τηλεοπτικό πεδίο και τους καινούριους ανταγωνιστές του, και β. των αναπαραστάσεων της σειράς από το ελληνικό κοινό, συζητώντας τις θεματικές που αναδεικνύονται από την συγκεκριμένη σειρά».

Πηγή: protothema.gr