Συντάξεις - «ψίχουλα» από €195,90 με τον νόμο Κατρούγκαλου

Της Μαίρης Λαμπαδίτη

Νέο τριπλό χτύπημα στις συντάξεις δίνει η σχεδιαζόμενη κατάργηση της προσωπικής διαφοράς το 2019 σε συνδυασμό με τις χαμηλές συντάξεις του νόμου Κατρούγκαλου στους νέους συνταξιούχους καθώς και τη μείωση του αφορολόγητου που θα πλήξει τις συντάξεις ακόμα και κάτω από 600 ευρώ.

Οι κατώτατες συντάξεις 15ετίας που θα απονέμει στο εξής ο ΕΦΚΑ σε χαμηλόμισθους θα ξεκινούν από 195,90 ευρώ για σύνταξη χηρείας, από 288 ευρώ για μειωμένη σύνταξη γήρατος και στην καλύτερη περίπτωση δε θα ξεπερνούν

Περικοπές στις καταβαλλόμενες συντάξεις: Στο φάσμα των περικοπών μπαίνουν το 2019, 900.000 συνταξιούχοι που θα δουν απώλειες στις συντάξεις τους έως 22%. Δηλαδή, η προσωπική διαφορά θα κόβεται τόσο, ώστε το συνολικό ποσό της εκάστοτε σύνταξης να μην μειώνεται πάνω από 22%.

Οι κατηγορίες των συνταξιούχων που θα έβλεπαν τις συντάξεις τους να ωθούνται σε ελεύθερη πτώση (καθώς εμφάνιζαν μεγάλες προσωπικές διαφορές) αν δεν έμπαινε « κόφτης» θα ήταν οι συνταξιούχοι νομικοί ,γιατροί καθώς και οι συνταξιούχοι του πρώην ΤΕΒΕ. Για παράδειγμα οι παλιοί συνταξιούχοι του ΤΕΒΕ, που εισέπρατταν μπόνους 220 ευρώ καταγράφουν προσωπικές διαφορές της τάξης του 40%.

Στο 15% - 20% υπολογίζονται οι προσωπικές διαφορές στο δημόσιο τομέα. Βαρύτερες απώλειες θα υποστούν οι δημόσιοι υπάλληλοι ΠΕ που έφυγαν με 35ετία, ένστολοι με 35ετία, γιατροί του ΕΣΥ και πανεπιστημιακοί με 35ετία.

Στις χαμηλές και μεσαίες συντάξεις του ΙΚΑ οι προσωπικές διαφορές φτάνουν το 7%, ποσοστό που ανεβαίνει στις υψηλές συντάξεις.

Σύμφωνα με το σχεδιασμό του υπουργείου εργασίας ( ο οποίος μπορεί να αλλάξει αν φέρουν αντίρρηση οι δανειστές που επιστρέφουν μετά το Πάσχα) μέρος της απώλειας θα επιβαρύνει τις επικουρικές συντάξεις σε μια προσπάθεια να μοιραστεί το βάρος των μέτρων.

Αυτό σημαίνει ότι στο στόχαστρο θα μπουν 60.000 συνταξιούχοι που γλίτωσαν από τις δραματικές μειώσεις του περασμένου καλοκαιριού και εισπράττουν ακόμα «προσωπική διαφορά» στις επικουρικές τους συντάξεις.

Με το νέο σχεδιασμό το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι πιάνει το 90% του στόχου της εξοικονόμησης των 1, 8 δις ευρώ. Για να βγει ο λογαριασμός η διαπραγματευτική ομάδα ενδεχομένως να θέσει και πάλι την πρόταση για πάγωμα των αυξήσεων στις νέες συντάξεις.

Ωστόσο δεν έχει ακόμα ξεκαθαριστεί αν οι νέες μειώσεις θα αγγίξουν και τις χαμηλές συντάξεις κάτω των 600 ευρώ που θέλει πάση θυσία να προστατεύσει η κυβέρνηση.

Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του Ενιαίου Δικτύου Συνταξιούχων Νίκος Χατζόπουλος η επερχόμενη κατάργηση της προσωπικής διαφοράς και η μείωση του αφορολογήτου μετατρέπει τις συντάξεις σε φιλοδωρήματα . «Δεν είναι δυνατόν- σχολιάζει- να διαμορφώνονται επίπεδα συντάξεων που είναι μικρότερα από το ποσό της σύνταξης του ανασφάλιστου. Ούτε να υπάρχουν συντάξεις με ποσά κοντά στο λεγόμενο ΚΕΑ (Κοινωνικό Επίδομα Αλληλεγγύης) των 200 ή 300 ευρώ τον μήνα.

Εκτιμάται ότι η συνολική μνημονιακή απώλεια των συνταξιούχων από τις μειώσεις, την φορολογία και τις εισφορές θα φθάσει- μετά τις νέες περικοπές - το 65%.

Σύμφωνα με το Δίκτυο κατά την περίοδο των Μνημονίων (2010-2016) οι συνταξιούχοι έχασαν 50 δισ. ευρώ, λόγω μείωσης των κύριων και επικουρικών συντάξεων τους κατά 35 έως 50%. Το νέο διπλό χτύπημα στις συντάξεις επέρχεται ως εξής:

ΝΟΜΟΣ ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΥ: Σημαντική μείωση των νέων συντάξεων (αιτήσεις από τον Μάιο του 2016 και εφεξής) η οποία φθάνει και το 25 - 30% φέρνει ο νόμος Κατρούγκαλου.

Η μείωση στις νέες συντάξεις επέρχεται και λόγω της νέας μείωσης των ποσοστών αναπλήρωσης.

Για παράδειγμα: Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ που μετά από 15 έτη ασφάλισης και μέσο όρο αποδοχών 840 ευρώ θα λάμβανε με το προηγούμενο σύστημα σύνταξη 486,84 ευρώ, με το νόμο Κατρούγκαλου θα δει την σύνταξή του μειωμένη κατά 44,04 ευρώ, στα 442,8 ευρώ το μήνα.

Μεγάλοι χαμένοι του νέου συστήματος, οι ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΑΕΕ, ελεύθεροι επαγγελματίες. Το παράδειγμα είναι χαρακτηριστικό. Μετά από 35 έτη ασφάλισης και μέσο όρο αποδοχών 1.322,01 ευρώ, αντί σύνταξης 1.181,4 ευρώ θα λάβει 880,01 ευρώ, μειωμένη κατά 301,39 ευρώ.

Αλλά και δημόσιοι υπάλληλοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με 40 χρόνια υπηρεσία, με τον παλαιό τρόπο υπολογισμού των συντάξεων θα έπαιρναν σύνταξη κοντά στα 1.320 ευρώ, ενώ τώρα θα λάβουν περίπου 215 ευρώ λιγότερα, ήτοι 1.105 ευρώ το μήνα.

Ακόμη και στην περίπτωση υπαλλήλου Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με 35ετία στο δημόσιο, ενώ με τον παλαιό (προ νόμου Κατρούγκαλου) τρόπο υπολογισμού, η σύνταξη υπολογίζεται σε 1.040,2 ευρώ, μετά τις αλλαγές, ανέρχεται σε 855,8 ευρώ, ήτοι μειωμένη κατά 184,4 ευρώ.

Εξάλλου σύμφωνα με τον νόμο Κατρούγκαλου, οι κατώτατες συντάξεις 15ετίας που θα απονέμει στο εξής ο ΕΦΚΑ σε χαμηλόμισθους θα ξεκινούν από 195,90 ευρώ για σύνταξη χηρείας, από 288 ευρώ για μειωμένη σύνταξη γήρατος και δεν θα ξεπερνούν τα 414,90 ευρώ (μεικτά), έναντι των 486 ευρώ πριν από τον ν. 4387/2016.

Οι νέες χαμηλές κατώτατες συντάξεις οφείλονται στο νέο τρόπο υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης, καθώς η εθνική σύνταξη είναι παγιωμένη και ανέρχεται σε 384 ευρώ με 20ετία και σε 345 ευρώ με 15ετία. Ειδικά για τους χαμηλόμισθους, το ποσοστό αναπλήρωσης είναι μόνο 11,55% επί των αποδοχών για τα 15 έτη ασφάλισης, δηλαδή για μέσες αποδοχές 400 ευρώ η ανταποδοτική σύνταξη είναι 46,20 ευρώ, για 500 εύρο είναι 57,75 ευρώ και για 600 ευρώ είναι 69,30 ευρώ.

Στον αντίποδα, η εθνική σύνταξη ανέρχεται σε 384 ευρώ μηνιαίως μόνον εφόσον έχουν συμπληρωθεί τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης, ενώ μειώνεται κατά 2% για κάθε έτος ασφάλισης που υπολείπεται των 20 ετών. Για τα 15 έτη ασφάλισης, το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης είναι 345,60 ευρώ, στο οποίο προστίθενται τα 46,20 ευρώ (για τις αποδοχές των 400 ευρώ) και μας δίνουν τελικό ποσό σύνταξης της τάξης των 391,80 ευρώ. Αντίστοιχα, με μισθό 500 ευρώ η σύνταξη που θα πάρει ο δικαιούχος ανέρχεται σε 403,35 ευρώ, ενώ φτάνει στα 414,90 ευρώ όταν ο μισθός είναι της τάξης των 600 ευρώ.

Σε περίπτωση πρόωρης συνταξιοδότησης (πριν από τα 67), τα παραπάνω ποσά περιορίζονται στα 288,12 ευρώ για μισθό 400 ευρώ, στα 299,67 ευρώ για μισθό 500 ευρώ και στα 311,22 ευρώ για αποδοχές 600 ευρώ. Ιδιαίτερα χαμηλές θα είναι οι νέες συντάξεις λόγω θανάτου, καθώς στην περίπτωση χαμηλόμισθων με λίγα χρόνια ασφάλισης μπορεί να ξεκινούν από τα 195,90 ευρώ μεικτά και να φτάνουν στα 207,45 ευρώ, με 15 έτη ασφάλισης και μέσες αποδοχές που ανέρχονται στα 600 ευρώ. Εξάλλου ακόμη χαμηλότερα ποσά προκύπτουν (στη 15ετία) για τους αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας έως 67%, καθώς τους χορηγείται το 50% της εθνικής σύνταξης. Για ποσοστό αναπηρίας από 67% έως και 79,99% δίνεται το 75% της εθνικής σύνταξης, ενώ ολόκληρη δίνεται μόνο σε συνταξιούχους με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω.

Από τους μεγάλους χαμένους του μνημονίου είναι οι ασφαλισμένοι που υπέβαλαν αίτηση συνταξιοδότησης από 1/7/2015 μέχρι και τις 12/5/2016.

Τι έχει συμβεί με τους συγκεκριμένους συνταξιούχους; Με τον νόμο 4336/2015 για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας δεν καταβάλλεται το κατώτατο όριο σύνταξης που ήταν 486 ευρώ και 1% προσαύξηση για κάθε έτος μετά τα 15 έτη ασφάλισης. Έτσι, για παράδειγμα, ένας εργαζόμενος με 20 έτη ασφάλισης σε Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα (ΒΑΕ) που είχε συντάξιμες αποδοχές 700 ευρώ με συμπληρωμένο το 62ο έτος το 2015, έλαβε 352 ευρώ σύνταξη. Όταν θα φθάσει στα 67 θα πάρει σύνταξη 414 ευρώ με βάση το νέο κατώτατο όριο το οποίο εν τω μεταξύ μειώθηκε κατά 22% με Υπουργική Απόφαση της 14ης Αυγούστου 2015.

Αξίζει να σημειωθεί ότι εάν ο εργαζόμενος αυτός είχε υποβάλει αίτηση μέχρι και τις 30/6/2015 το ποσό της σύνταξής του θα ήταν 521 ευρώ . Αντίστοιχα, στην περίπτωση που η αίτηση συνταξιοδότησης είχε υποβληθεί στις 13/5/2016 και μετά, το ποσό της σύνταξης θα ήταν 496 ευρώ. Αυτό συμβαίνει γιατί στην μεν πρώτη περίπτωση ο συνταξιούχος «καλύπτεται» από το κατώτατο όριο, ενώ στη δεύτερη από την εθνική σύνταξη.

Το ίδιο ή και μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν χιλιάδες νέοι συνταξιούχοι, για τους οποίους εκδίδονται αποφάσεις αυτή την περίοδο με συντάξεις που είναι ουσιαστικά βοηθήματα, όταν υπάρχει ποσό σύνταξης και μάλιστα κύριας στα 230 ευρώ.

Μάλιστα, όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που από τον νόμο 4387/2016 προβλέπεται ότι όσοι έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης πριν από τις 13/5/2016, ημερομηνία έναρξης του νέου τρόπου υπολογισμού, οι συντάξεις υπολογίζονται με το καθεστώς που ίσχυε μέχρι 31/12/2014 (άρθρα 9,27 και 94). Άρα μπορεί να αποδειχθεί και παράνομος ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων που εφαρμόζεται για όσους έχουν υποβάλει αίτηση από 1/7/2015 μέχρι 12/5/2016.