Στον προθάλαμο νέου βέρτιγκο η οικονομία

Μετά την ύφεση, «καμπανάκι» για το πλεόνασμα και τις τράπεζες – Μείωση πρωτογενούς 25,6% μέσα σε έναν χρόνο – Αύξηση του δανεισμού των τραπεζών από τον ELA, περισσότερα τα κόκκινα δάνεια και η εκροή καταθέσεων – Φόβοι για σκληρότερα capital controls

Του Αργύρη Παπαστάθη

Ενός κακού μύρια έπονται. Η καθυστέρηση για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης (η οποία θα έκλεινε στο

τέλος Οκτωβρίου) προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις στην οικονομία που μπαίνει πια στο προθάλαμο νέου βέρτιγκο.

Μετά τα στοιχεία για την ύφεση 1,1% του ΑΕΠ στο δ´ τρίμηνο του 2016 σε ετήσια βάση, αλλά και τον καταιγισμό των πρόδρομων δεικτών που δείχνουν νέα βουτιά, τη Δευτέρα ήταν η ώρα να χτυπήσει το «καμπανάκι» για το πρωτογενές πλεόνασμα και τις τράπεζες.

Τα στοιχεία του ΓΛΚ έδειξαν ότι τα έσοδα του Φεβρουαρίου θα παρουσίαζαν «τρύπα» 250 εκατ. ευρώ αν δεν είχε εισρεύσει το μέρισμα από την Τράπεζα της Ελλάδας, το οποίο ήταν αυξημένο κατά 300 εκατ. σε σχέση με πέρυσι. Το πρωτογενές πλεόνασμα στο τέλος Φεβρουαρίου έφτασε τα 2,12 δισ. ευρώ και ήταν μειωμένο κατά 730 εκατ. ευρώ (-25,6%) έναντι του πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 2,85 δισ. ευρώ που καταγράφηκε την ίδια περίοδο το 2016.

Βρέθηκε πάνω από τον στόχο του Φεβρουαρίου για πλεόνασμα 864 εκατ. ευρώ κυρίως λόγω της συνεχιζόμενης «στάσης πληρωμών» από το Δημόσιο, εφόσον οι δαπάνες ήταν μειωμένες κατά 836 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Είχαν προηγηθεί τα νέα της Δευτέρας για την αύξηση κατά 300 εκατ. ευρώ του δανεισμού των ελληνικών τραπεζών από τον Μηχανισμό Έκτακτης Ρευστότητας (ELA) τον Φεβρουάριο, σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα.

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), ο δανεισμός των ελληνικών τραπεζών από τον ΕLA ανήλθε στα 43,1 δισ. ευρώ, από 42,8 δισ. ευρώ που ήταν τον Ιανουάριο.

Η κακή εικόνα για τις τράπεζες ενισχύεται από τα στοιχεία για την αύξηση των «κόκκινων» δανείων κατά 1 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο και τις πληροφορίες ότι καταθέσεις πάνω από 2,5 δισ. ευρώ έχουν φύγει από τις τράπεζες το πρώτο δίμηνο του έτους.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό η πορεία για τη χαλάρωση των capital controls δεν προχωράει και ήδη εκφράζονται φόβοι από παράγοντες της οικονομίας για το ενδεχόμενο να ενισχυθούν αντί να χαλαρώσουν αν δεν υπάρξει συμφωνία ούτε στο Eurogroup της 7ης Απριλίου καθώς θα μεσολαβεί ένα μεγάλο διάστημα αβεβαιότητας ως το επόμενο προγραμματισμένο Eurogroup στις 22 Μαΐου.

Εν τω μεταξύ η αγορά έχει παγώσει και είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και επιχειρήσεις που ήταν έτοιμες να κάνουν επενδύσεις αναβάλουν την απόφαση για αργότερα περιμένοντας να δουν πως θα εξελιχθούν τα πράγματα με την αξιολόγηση. Μοιραία η τάση μείωσης της ανεργίας έχει ανακοπεί (23,1% τον Δεκέμβριο).

Υπό το βάρος των εξελίξεων η Ελλάδα αναγκάζεται (ανεπισήμως για την ώρα) να αναθεωρήσει επί τα χείρω την εκτίμηση για την ανάπτυξη το 2017, από 2,7% σε 2,5% του ΑΕΠ στο προσχέδιο του Μεσοπρόθεσμου. Μάλιστα σύμφωνα με το μέλος της επιστημονικής επιτροπής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους, κ. Ναπολέoντος Μαραβέγια και στο α' τρίμηνο του 2017 «ύφεση θα έχουμε σίγουρα, περιμένουμε να δούμε που θα κυμανθεί».

Πλήγμα για την πραγματική οικονομία είναι και η αντιστροφή της τάσης για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα καθώς τα φέσια αυξήθηκαν κατά 300 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο και η τάση αυτή θα ενισχυθεί όσο καθυστερούν οι νέες δόσεις από το πρόγραμμα βοήθειας του ESM.

Είχαν προηγηθεί τα στοιχεία για τη μείωση των λιανικών πωλήσεων κατά 1,3% τον Δεκέμβριο του 2016 σε ετήσια βάση αλλά και η κάμψη των εξαγωγών μειώθηκε κατά 7% σε μηνιαία βάση.

Όσο για το κλίμα στην οικονομία ο σχετικός δείκτης του ΙΟΒΕ υποχώρησε σημαντικά τον Φεβρουάριο στις 92,9 μονάδες. Ακόμη και οι προσδοκίες στη μεταποίηση όπως αποτυπώνονται στον δείκτη PMI της Markit για την Ελλάδα βούλιαξαν τον Ιανουάριο στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 16 μηνών (46,6 μονάδες).