Η γεωπολιτική σημασία της Eurovision

Ένα παγωμένο βράδυ στα τέλη Φεβρουαρίου, πολλές εκατοντάδες Ουκρανοί βρίσκονταν σε μια τεράστια αίθουσα του δυτικού Κιέβου όπου περνούσαν την ώρα τους με φρενήρεις ρυθμούς. Και τα δυο μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια της Ουκρανίας μετέδιδαν το πρόγραμμα σε απευθείας σύνδεση με εκατομμύρια τηλεθεατές να τα παρακολουθούν. Σε μια χώρα όπως αυτή, με μακροχρόνια εμπλοκή σε πολέμους και χρόνια «επίδοση» στη διαφθορά, αυτό το απόγευμα υπήρξε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να ξαναπιστέψουν οι Ουκρανοί στις δυνατότητές τους: Μια «συναυλία» για να αποφασιστεί με ποιο τραγούδι θα διαγωνίζονταν στη Γιουροβίζιον

Με πολιτικούς όρους, η Eurovision έχει σαφείς γεωπολιτικές προεκτάσεις, καθώς τα φώτα των Διαγωνισμών της, συναγωνίζονται σε επιρροή τις ψηφοφορίες για το πού θα κυματίζει η σημαία των Ολυμπιακών Αγώνων ή τα μπλοκ των συμμαχιών στις ψηφοφορίες στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών. Ακόμα κι όταν οι πρωτοβουλίες, τα σκηνικά ή οι χορογραφίες των τραγουδιών αναδεικνύουν μερικά παλιά, ή και σουρεαλιστικά στοιχεία της ευρωπαϊκής πολιτισμικής παράδοσης, δεν παύουν, ωστόσο, να αντικατοπτρίζουν τις βαθύτερες γεωπολιτικές εντάσεις της Γηραιάς Ηπείρου. Όταν πέρυσι η αισθαντική Τζαμάλα, κέρδισε τον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό της Eurovision, με ένα τραγούδι για την εκκαθάριση των Τατάρων της Κριμαίας από το καθεστώς του Ιωσήφ Στάλιν (1944), η νίκη αυτή ερμηνεύθηκε ευρέψς ως παρότρυνση για καταδίκη της Ρωσίας που πρόσφατα χρησιοποίησε βία για την προσάρτηση της περιοχής. Αντίστοιχα, οι χαμηλές επιδόσεις των γερμανικών τραγουδιών ερμηνεύονται ως επίπτωση των πολιτικών λιτότητας που εφαρμόζει η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ εναντίον των υπερχρεωμένων κρατών.

Η Eurovision μπορεί ακόμα και να προβλέψει γεωπολιτικές αλλαγές. Πάρτε για παράδειγμα το brexit: Οι Βρετανοί παραπονιούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα ότι τα πρότυπα ψηφοφορίας του διαγωνισμού ευνοούν τα έθνη της ηπειρωτικής Ευρώπης, κι έτσι αναδεικνύουν, μεταξύ άλλων, την ανάγκη για ανάκτηση της ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαίκή ένωση. Ήδη από το 2008, η λαϊκιστική εφημερίδα Daily Mail ζητεί επιτακτικά από το Ηνωμένο Βασίλειο να αποχωρήσει από την Eurovision. Η επιλογή της Τουρκίας να εγκαταλείψει το 2013 το διαγωνισμό τραγουδιού, συμπίπτει χρονικά με τη στροφή της πολιτικής της Άγκυρας από την ευρωκεντρική προσπάθεια, πίσω στην οθωμανική αυτοκρατορία.

Τον τελευταίο καιρό, η Ρωσία προσέφερε στον διαγωνισμό της Eurovision το πιο δραματικό πολιτικό της υπόβαθρο. Όταν κέρδισε η Ουκρανία το περασμένο έτος, κέρδισε το δικαίωμα να φιλοξενήσει φέτος τον επόμενο διαγωνισμό - έτσι για μήνες, ο συνηθισμένος πυρετός της Eurovision οξύνθηκε από την παραδοχή ότι ο τελικός θα διεξαγόταν σε μια χώρα που βρίσκεται σε πόλεμο με έναν ισχυρό αντίπαλο. Είναι προφανής και ιδιαιτέρως σημαντική η γεωπολιτική σημασία των διαγωνισμών της Eurovision