Ευάγγελος Χαϊδάς (Ικτίνος): Η κρυμμένη υπεραξία των λευκών μαρμάρων

του Δημήτρη Παφίλα

Αδραξε την ευκαιρία και προχώρησε. Αυτό θα μπορούσε να είναι το μότο της ζωής και δράσης του επιχειρηματία Ευάγγελου Χαϊδά. Ως αρχιτέκτονας διέκρινε από νωρίς ότι το ελληνικό μάρμαρο ποιότητας έχει πολλές ευκαιρίες στο εξωτερικό. Αργότερα, όταν ισχυροποίησε την Ικτίνος Μάρμαρα και έπαιρνε βραβεία για τις εξαγωγές, συνέχισε με την ίδια θέληση, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, δίχως πολλά λόγια.

Πριν από μερικά χρόνια, σε ένα ταξίδι στην Κίνα του τότε πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, ήταν ένας

από τους Ελληνες επιχειρηματίες που υπέγραφαν μια σημαντική συμφωνία για εξαγωγές μαρμάρου προς την αχανή χώρα. Σήμερα ο ίδιος πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Ικτίνος αλλά και η νεότερη γενιά (Ιουλία, Λυδία, Αναστασία-Ιουλία) έθεσαν τις νέες βάσεις για τη διατηρήσιμη ανάπτυξη της Ικτίνος, καθώς πρόσφατα εξαγόρασαν το εργοστάσιο της Λαζαρίδης, εξαγορά που, όπως θα δούμε, θα προσθέσει τζίρο 10 εκατ. ευρώ τα επόμενα χρόνια.

Πώς ξεκίνησε

Πριν από 44 χρόνια ο σημερινός πρόεδρος και ιδρυτής της Ικτίνος ξεκινούσε ως αρχιτέκτονας τη δραστηριοποίησή του στον χώρο των κατασκευών. Στα έργα του τού άρεσε χρησιμοποιεί τα μάρμαρα στη διακόσμηση των κτιρίων (μασίφ) και των σπιτιών. Εντέλει, αυτό αποδείχτηκε επιλογή ζωής. Θέλησε να γνωρίσει περισσότερο τον κλάδο και αρχικά μέσω κάποιων φίλων του μαρμαράδων διαπίστωσε ότι επρόκειτο για ένα υλικό που θα μπορούσε να εξαχθεί από την Ελλάδα, μια χώρα που διαθέτει κοιτάσματα, πολλά εκ των οποίων είναι ανεξάντλητα.

Από την πρώτη στιγμή ήθελε να δημιουργήσει μια επιχείρηση η οποία θα είχε εξαγωγικό προσανατολισμό. Το 1973 συμμετείχε στην εταιρεία Μάρμαρα Ελλάδος. Εκεί γνώρισε καλύτερα τον χώρο του μαρμάρου. Εναν χρόνο μετά ιδρύει την Ικτίνος Ελλάς. Επέλεξε το όνομα του αρχιτέκτονα του Παρθενώνα για την εταιρική ταυτότητα και, όπως θα δούμε, αυτό έμελλε να γίνει γνωστό στην παγκόσμια αγορά μαρμάρου.

Η Ικτίνος σήμερα εξάγει σε 90 χώρες με τις μεγαλύτερες αγορές Στις πρώτες απόπειρες εξαγωγών ο κ. Χαϊδάς θυμάται ότι «ήταν πάρα πολύ δύσκολο, επικρατούσε δυσπιστία στην αγορά του εξωτερικού». Σιγά-σιγά, όμως, δημιουργήθηκε ένα καλό όνομα, το οποίο συνεχίζει έως τις ημέρες μας στις διεθνείς εκθέσεις μαρμάρου. Η εταιρεία λειτούργησε το εργοστάσιό της στη Μεταμόρφωση της Αττικής, όπου μέχρι σήμερα είναι η έδρα της και οι κεντρικές εγκαταστάσεις.

Η δυνατότητα εξαγωγών έστρεψε την εταιρεία στην απόκτηση λατομείων, όπου εξορύσσεται η πρώτη ύλη. Το 1998 η Ικτίνος προχώρησε στην εξαγορά ενός εργοστασίου μαρμάρων στα Βριλήσσια (Φειδίας), το οποίο μέχρι σήμερα επεξεργάζεται μάρμαρα και εκτελεί εργασίες για τρίτους. Δύο χρόνια μετά, το 2000, η Ικτίνος πραγματοποιεί ένα ακόμη σημαντικό βήμα εισάγοντας τις μετοχές της στο Χρηματιστήριο Αθηνών.

Από τότε μέχρι σήμερα, κάθε χρόνο εμφανίζει σημαντική αύξηση κερδοφορίας και τζίρου. Σήμερα διαθέτει τέσσερα λατομεία (Χρυσή Αράχνη, Θάσου, Βώλακα, Νέστου). Αυτά της Θάσου και του Βώλακα διαθέτουν βεβαιωμένα αποθέματα 150.000 και 300.000 κυβικών. Το δε προσωπικό που απασχολεί φτάνει τους 351 εργαζόμενους, ενώ με τη νέα επένδυση θα αυξηθεί ο αριθμός του.

Χρονιά-ρεκόρ

Στο πρώτο 9μηνο η Ικτίνος έδειξε πόσο αποδίδουν οι επενδύσεις των προηγούμενων χρόνων, καθώς και η καλή συγκυρία της αγοράς. Οι πωλήσεις ανήλθαν σε 32,5 εκατ. ευρώ από 21,7 εκατ. ευρώ. Τα κέρδη προ χρηματοοικομικών (EBITDA) υπερδιπλασιάστηκαν σε 12,6 εκατ. ευρώ, από 5,2 εκατ. το 2016. Τα καθαρά κέρδη μετά φόρων ανήλθαν σε 7,8 εκατ. ευρώ έναντι 2,5 εκατ. το 2016.

Η εξαγορά ενός νέου εργοστασίου ήταν κάτι που αναζητούσε εδώ και καιρό η εισηγμένη εταιρεία. Η ευκαιρία δόθηκε καθώς ο διαχειριστής της Λαζαρίδης εκποίησε το εργοστάσιο και χώρους 35 στρεμμάτων. Η Ικτίνος απέκτησε τη μονάδα αντί 1,6 εκατ. ευρώ δίχως δανειακά βάρη. Εκεί θα προχωρήσει σε επενδύσεις ύψους 5 εκατ. ευρώ (ανανέωση μηχανολογικού εξοπλισμού). Σε βάθος χρόνου, η διοίκηση της εταιρείας εκτιμά μια αύξηση του τζίρου κατά 10 εκατ. ευρώ από τη νέα μονάδα. Μεγάλα οφέλη θα προκύψουν και από τις οικονομίες κλίμακος (μεταφορικά κόστη), αλλά και από την αύξηση της παραγωγής. Την ερχόμενη άνοιξη, η μονάδα θα είναι έτοιμη να λειτουργήσει ισχυροποιώντας περαιτέρω την Ικτίνος.

Μεγάλη ζήτηση για τα ελληνικά μάρμαρα

Από τους παλαιότερους πλέον παίκτες της ελληνικής αγοράς, ο Ικτίνος μαζί με τις Κυριακίδης και Παυλίδης αποτελούν τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου. Ο κ. Χαϊδάς μάς εξηγεί ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση στο εξωτερικό για τα μάρμαρα ποιότητας (Δολομιτικά - Βώλακας) και ότι σήμερα η αγορά βιώνει μια θετική συγκυρία που ευνοεί τις ελληνικές εταιρείες. Τα ιταλικά μάρμαρα τύπου Carara έχουν περιορίσει τις παραγωγές και ως εκ τούτου οι τιμές τους είναι τριπλάσιες ή και τετραπλάσιες των αντίστοιχων ελληνικών.

Η ιδιαιτερότητα αυτή έχει στρέψει τη διεθνή χονδρική προς την Ελλάδα, όπου υπάρχουν μάρμαρα ποιότητας, όπως ο λευκός βώλακας ή το Golden Spider, που είναι μονοπωλιακό προϊόν της Ικτίνος. Η ελληνική εταιρεία έχει ντύσει με τα μάρμαρα της εμβληματικά κτίρια στο εξωτερικό. Μεταξύ άλλων, μάρμαρα της Ικτίνος υπάρχουν στο Dubai Mall, στο κτίριο της Γαλλικής Τηλεόρασης στο Παρίσι, στα ξενοδοχεία της αμερικανικής εισηγμένης εταιρείας καζίνο Wynn (Λας Βέγκας και αλλού), σε ξενοδοχεία στο Μεξικό, στη Σιγκαπούρη, στην Πορτογαλία κ.α.

Γιατί η μετοχή είναι υποτιμημένη

Σε ερώτηση γιατί προχωρεί σε αγορές ιδίων μετοχών, ο κ. Χαϊδάς μάς απαντά ότι πιστεύει στην εταιρεία του. Για πολλούς στον κλάδο του μαρμάρου οι εισηγμένες μετοχές θεωρούνται υποτιμημένες, καθώς ο ισολογισμός δεν αντικατοπτρίζει την υπεραξία των λατομείων, με λίγα λόγια αυτά δεν αποτιμώνται στην πραγματική τους αξία. Πρακτικά, ο ισολογισμός δεν μπορεί να αντικατοπτρίσει την πρώτη ύλη των βεβαιωμένων αποθεμάτων. Από την αρχή του χρόνου και ενώ η εξαγορά δεν είχε πραγματοποιη­θεί (έκλεισε τον περασμένο μήνα), η μετοχή της Ικτίνος έχει αυξηθεί κατά 192% φτάνοντας τα 2,25 ευρώ. Ηδη έχει διανείμει στους μετόχους της δύο μερίσματα συνολικού ύψους 0,06+0,03 ευρώ που προήλθαν από κέρδη παρελθόντων ετών.
Εμπόδιο στην ανάπτυξη της Ικτίνος, η οποία αγοράζει λατομεία μόνο στην Ελλάδα, είναι οι μεγάλες καθυστερήσεις στην αδειοδότηση καθώς χρειάζονται εγκρίσεις τουλάχιστον από 15 υπηρεσίες. Η αρχαιολογία προβάλλει ενστάσεις οι οποίες ξεπερνούν την προστασία των αρχαιοτήτων, καθώς η κατάσταση των μαρμάρων συγχέεται με αρχαίες αναπαραστάσεις.
Το 2007 η Ικτίνος εισήλθε στον τομέα της αιολικής ενέργειας εξαγοράζοντας την Ιδιωτική Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, μια εταιρεία που διέθετε αιολικό πάρκο ισχύος 22 MW.
H Ικτίνος έχει καταθέσει αιτήσεις για αδειοδότηση πρόσθετης ισχύος 50-60 MW. Οπως αναφέρει ο κ. Χαϊδάς, «υπάρχει μια σκέψη προκειμένου να μπορέσουμε να εκποιήσουμε τις μονάδες, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από την πορεία της αγοράς». Το πρόβλημα με την αιολική ενέργεια είναι η αστάθεια στην αγορά με τη μεταβολή των τιμών στις οποίες αγοράζει η ΔΕΗ.

Ανάλογα με την πορεία των αγορών στο εξωτερικό, δείχνει μια ευελιξία καθώς κέρδισε άλλες ξένες αγορές. Οταν, λ.χ., η Κίνα εμφάνιζε δυστοκία, βρέθηκαν άλλες ξένες αγορές, όπως το Μεξικό, όπου έκλεισε σημαντικά συμβόλαια. Πριν από δύο δεκαετίες η εταιρεία ξεκίνησε και το μεγάλο τουριστικό της project στη Σητεία, όπου έχουν δημιουργηθεί ξενοδοχείο 5 αστέρων, κατοικίες, γήπεδα γκόλφ, spa, μαρίνα κ.λπ.

Επένδυση στο χώρο καταγωγής

Ο κ. Χαϊδάς κατάγεται από ένα χωριό της Καρδίτσας, στην καρδιά των Αγράφων. Εκεί σε έναν παραδοσιακό οικισμό που περιβάλλεται από δάση δρυός και ελάτης, ο κ. Χαϊδάς έχτισε έναν πέτρινο ξενώνα τεσσάρων αστέρων, το «Rentinia Inn» προκειμένου να βοηθήσει η περιοχή να γίνει γνωστή, αλλά και να διαδοθεί ο πολιτισμός τόσο του Βυζαντίου όσο και ο νεότερος.

Στην ίδια περιοχή, όμως, που οριοθετείται μεταξύ Καρδίτσας, Ευρυτανίας και Φθιώτιδας, βρισκόταν η σχολή αξιωματικών του ΕΛΑΣ και λειτουργεί Μουσείο της Εθνικής Αντίστασης. To ίδιο χωριό έχει και Μουσείο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης. «Η επένδυση στη Ρεντίνα δεν έχει σκοπό το κέρδος», σπεύδει να διευκρινίσει ο κ. Χαϊδάς.