Εφοπλιστές: «Θα πολεμήσουμε, δεν θα παραδοθούμε»

Στη λαμπερή εκδήλωση της Ελληνικής Ναυτιλίας, ο ναυτιλιακός κόσμος διά στόματος Γιώργου Οικονόμου διατράνωσε την αποφασιστικότητά του να παλέψει με τα κύματα των προβλημάτων και των ξένων συμφερόντων, ατενίζοντας το μέλλον με αισιοδοξία

Του Μηνά Τσαμόπουλου

Σε μια εποχή όπου η Ελλάδα δοκιμάζεται σκληρά μέσα σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον, έρχεται το παράδειγμα των Ελλήνων στην ποντοπόρο ναυτιλία για να καταδείξει ότι ο λαός αυτός στην πορεία των χρόνων αντιμετώπισε δυσκολότερους και σκληρότερος

Το επίτευγμα της ελληνικής ναυτιλίας, η οποία έφτασε να ελέγχει σταθερά τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο παγκοσμίως με σχεδόν 5.000 πλοία και να μεταφέρει το 16% των εμπορευμάτων σε κάθε γωνιά της Γης, βασίστηκε και βασίζεται στους ανθρώπους της - από τον ναύτη έως τον καπετάνιο και τον πλοιοκτήτη, αλλά και τους εργαζόμενους στα ναυτιλιακά γραφεία ανά τον κόσμο. Εχει γίνει δε όραμα και παράδειγμα αποφασιστικότητας και καπατσοσύνης προς μίμηση.

Στόχος πλέον είναι αυτό τον θησαυρό γνώσης και εμπειριών να τον κληροδοτήσουν οι παλιότεροι της ναυτιλίας στους νεότερους, οι οποίοι συνεχίζουν με ακόμη μεγαλύτερη ζέση το έργο τους.

Η πορεία που οδήγησε στο ελληνικό επιχειρηματικό θαύμα αποτυπώνεται μέσα από τους παράλληλους βίους Ελλήνων που έγραψαν ιστορία στην παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία και οι οποίοι έχουν το δικό τους πάνθεον, το Greek Shipping Hall of Fame. Ενα ταξίδι στον χρόνο και στον κόσμο, στην ιστορία όχι μόνο της ναυτιλίας, αλλά και της Ελλάδας. Ανθρωποι που ξεκίνησαν άλλοι φτωχοί, με μόνο εφόδιο την ευχή της μητέρας τους, από μικρά νησιά του Αιγαίου ή ακόμη και από ορεινά χωριά, οι οποίοι δεν είχαν δει θάλασσα ως την ενηλικίωσή τους, και άλλοι από εφοπλιστικά τζάκια που άκμασαν στο εξωτερικό. Οι πιο πολλοί γνώρισαν τη θάλασσα από πρώτο χέρι ως πλοίαρχοι, μηχανικοί ή ασυρματιστές του Εμπορικού Ναυτικού, εντόπισαν τις ευκαιρίες και τις άρπαξαν από τα μαλλιά. Δεν είναι όμως λίγοι και εκείνοι που πέτυχαν και στη συνέχεια καταστράφηκαν. Γιατί η θάλασσα είναι ο σκληρότερος επιχειρηματικός στίβος.

Το βράδυ της περασμένης Δευτέρας, σε μια λαμπρή βραδιά στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, πραγματοποιήθηκε η τελετή για την ανακοίνωση των ονομάτων δύο ακόμη Ελλήνων που εισήλθαν στο Hall of Fame, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό τους σε 24. Πρόκειται για τους Γιάννη Κ. Καρρά και Σταύρο Νταϊφά.

Γιώργος Οικονόμου: «Θα πολεμήσουμε, δεν θα παραδοθούμε»

Μεγάλα ονόματα του ελληνικού εφοπλισμού έδωσαν το «παρών» στην εκδήλωση, εκείνος όμως που μίλησε -ως ένας από τους χορηγούς- ήταν ο κ. Γιώργος Οικονόμου. Λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζει με την εισηγμένη στην αμερικανική χρηματαγορά Dryships και των κινήσεων που κάνει για να ξεπεράσει τους δύσκολους επιχειρηματικούς κάβους, ήταν ο πλέον κατάλληλος για να αποτυπώσει τα τωρινά και τα μελλούμενα στη ναυτιλιακή βιομηχανία. «Μέσα σ' αυτούς τους προκλητικά δύσκολους καιρούς είναι καλό να κάνουμε ένα βήμα πίσω, να μάθουμε περισσότερα για εκείνους που πέρασαν στο Hall of Fame της ελληνικής ναυτιλίας και να εμπνευστούμε από τα επιτεύγματά τους. Η ναυτιλία είναι κυκλική βιομηχανία και πρέπει να μάθουμε να υποφέρουμε στις κακές χρονιές και να απολαμβάνουμε στις καλές, κοιτάζοντας πάντοτε το μέλλον με αισιοδοξία».

Στη συνέχεια έκανε λόγο για τον φθόνο που προκαλεί η ελληνική ναυτιλία και έστειλε το δικό του μήνυμα, αναφερόμενος και στη στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης: «Υπάρχει μεγάλος φθόνος -είτε σε επιχειρηματικό είτε σε πολιτικό επίπεδο- στην Ευρώπη για την ελληνική ναυτιλία και την επιτυχία της. Ομως, ευτυχώς, έχουμε τη στήριξη αυτής της κυβέρνησης, όπως και των προηγούμενων, και είμαστε ευγνώμονες γι' αυτό». Και πρόσθεσε: «Δραστηριοποιούμαστε σε μια βιομηχανία την οποία φθονούν πολλοί, αλλά η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα είναι πάντα εδώ. Η ναυτιλιακή βιομηχανία υποφέρει, αλλά, όπως έλεγε ο Τσόρτσιλ, "θα πολεμήσουμε και δεν θα παραδοθούμε". Η ναυτιλία πρέπει να είναι παράδειγμα για όσους έχουν ακόμη πολλά χρόνια μπροστά τους στις επιχειρήσεις. Ειδικά οι νέοι δεν πρέπει να απογοητεύονται, αλλά να δουν την ευκαιρία και με πολλή εργασία και πάθος να προχωρήσουν. Η ναυτιλία μαζί με τον τουρισμό είναι οι πιο προσοδοφόρες βιομηχανίες για την Ελλάδα».

Λίγο νωρίτερα, σε δημοσιογραφικό-επιχειρηματικό πηγαδάκι, ο κ. Οικονόμου δήλωνε με αφορμή ερωτήσεις για τα επενδυτικά του σχέδια:

« Επενδύσεις στην Ελλάδα αυτή την περίοδο μπορούν να γίνουν μόνο στον τουρισμό, ο οποίος μαζί με τη ναυτιλία είναι οι βάσεις της ελληνικής οικονομίας. Μόνο στον τουρισμό για την Ελλάδα. Προσωπικά δεν θα κάνω καμία επένδυση.

Ναυτιλία: Η κρίση θα συνεχιστεί στη φορτηγό ναυτιλία. Τα πλοία είναι φθηνά αυτή την εποχή, όμως δεν είναι ακόμη ώρα για αγορές, αφού όποιος αγοράζει έχει και θα συνεχίσει να έχει για κάποια χρόνια χασούρα. Δεν είναι η κατάλληλη ώρα.

Αποδόσεις κεφαλαίων: Στα τελευταία 30 χρόνια οι αποδόσεις των επενδύσεων στη ναυτιλία κυμαίνονται στο 7%. Γι' αυτό τον λόγο δεν επενδύουν οι Αμερικανοί μεγάλα ποσά στη ναυτιλία, γιατί δεν έχουν γρήγορα και μεγάλα κέρδη».

Τράπεζες: Για την απόφασή του να πουλήσει τα πλοία της εισηγμένης σε ιδιωτικές εταιρείες του, τόνισε ότι το έκανε για να προστατέψει τις τράπεζες, ενώ δήλωσε ότι για την εισηγμένη θα προχωρήσει σε αναδιοργάνωση δανείων.

Ποδόσφαιρο: Στο κλίμα των ημερών, κάποιος από τους παρευρισκόμενους τον ρώτησε αν σκέπτεται να επενδύσει στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Η απάντηση του κ. Οικονόμου ήταν άμεση με μια διάθεση δηκτικού χιούμορ: «Οχι βέβαια. Τι δουλειά θέλω εγώ το... αμερικανάκι με αυτόν τον χώρο;».
Κλείνοντας τη συζήτηση, ο κ. Οικονόμου έστειλε το δικό του μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση: «Στη ναυτιλία είμαι 40 χρόνια και θα παραμείνω για πολλά ακόμη».

Ο Ολλανδός φιλέλληνας

Μια ξεχωριστή στιγμή στην εκδήλωση ήταν η βράβευση εκ μέρους της ελληνικής ναυτιλίας του φιλέλληνα Ολλανδού Χες Βαν Νόορτ, συνταξιούχου αξιωματούχου του λιμανιού του Ρότερνταμ, ο οποίος είχε ως χόμπι τη φωτογράφηση πλοίων. Στη συλλογή του, που περιλαμβάνει 7.000 φωτογραφίες, στις 3.000 απεικονίζονται ελληνικά σκαριά στο πέρασμα των χρόνων. Συγκίνηση προκάλεσε στους παρευρισκόμενους η αναφορά του ιδρυτή και προέδρου του Greek Shipping Hall of Fame, Νίγκελ Λόουρι: «Οταν πήγα να επισκεφθώ τον Χες Βαν Νόορτ στο σπίτι του, στα περίχωρα του Ρότερνταμ, βρέθηκα μπροστά σε μια πινακίδα που έχει μόνιμα τοποθετημένη στην είσοδο και γράφει στα ελληνικά "Καλώς ορίσατε", ενώ στην αυλή του σπιτιού του κυματίζει η ελληνική σημαία». Ο Βαν Νόορτ δεν έδωσε το «παρών» στην εκδήλωση λόγω προβλημάτων υγείας, αλλά το βραβείο παρέλαβε καταχειροκροτούμενος ο γιος του Ολιβιέ από τον πρόεδρο της HELMEPA δρα Ιωάννη Κούστα.

«Hellenic Hope» για τα παιδιά

Ενα σημαντικό ποσό από τα έσοδα της βραδιάς δόθηκε στο ίδρυμα «Hellenic Hope», το οποίο έχει αγκαλιάσει 3.500 παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα επιβίωσης. Με δωρεές από ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες φροντίζει, μεταξύ άλλων, τη σίτιση και τη μόρφωσή τους, την εξασφάλιση υγειονομικών υποδομών, ενώ τα βοηθάει να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε πανεπιστημιακό επίπεδο με υποτροφίες. Την επιταγή παρέλαβε από τον πρόεδρο του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΝΕΕ) Γιώργο Πατέρα η Ειρήνη Χαραλαμποπούλου εκ μέρους του «Hellenic Ηope».

Η γέννηση μιας ιδέας

Το Greek Shipping Hall of Fame γεννήθηκε ως ιδέα το 2007. Σήμερα περιλαμβάνει 24 προσωπικότητες που άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους στην ελληνική και παγκόσμια ναυτιλία. Κάθε χρόνο, δύο ή τρεις αξιοσημείωτες προσωπικότητες επιλέγονται από περίπου 300 εκλέκτορες-μέλη της διεθνούς ναυτιλιακής βιομηχανίας για να εισαχθούν στο πάνθεον των κορυφαίων Ελλήνων της ναυτιλίας.

Στα εννέα χρόνια ύπαρξης του θεσμού έχουν προηγηθεί άλλοι 22. Κατά σειρά εισαγωγής είναι οι: Αντώνης Ι. Αγγελικούσης, καθηγητής Στρατής Γ. Ανδρεάδης, Παναγής Βαλλιάνος, Βασίλης Π. Γουλανδρής, Λεωνίδας Α. Εμπειρίκος, Ευγένιος Ευγενίδης, Περικλής Γ. Καλλιμανόπουλος, Γιάννης Μ. Καρράς, Νικόλαος I. Κοτζιάς, Εμμανουήλ Ε. Κουλουκουντής, Κάπταιν Βασίλης Κ. Κωνσταντακόπουλος, Κώστας Μ. Λαιμός, Γιάννης Σ. Λάτσης, Γεώργιος Π. Λιβανός, Σταύρος Γ. Λιβανός, Σταύρος Σ. Νιάρχος, Μιχαήλ Κ. Περατικός, Αλέξανδρος Γ. Τσαβλίρης, Αντώνιος Ι. Χανδρής, Αριστοτέλης Ωνάσης, Γιάννης Ν. Γουλανδρής (1923-2011) και Αλκιμος Γ. Γράτσος.

Στους χορηγούς του Ηall of Fame, τους Foundation Supporters, περιλαμβάνονται μεγάλα ονόματα της ελληνικής ναυτιλίας όπως, κατά αλφαβητική σειρά: Allseas Marine Sa του Μιχάλη Μποδούρογλου, Almi Tankers του Κώστα Φωστηρόπουλου, Alpha Bulkers της Αννας Αγγελικούση, το Angelikoussis Group του IΙωάννη Αγγελικούση, η Arcadia της οικογένειας Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου, η Capital του Βαγγέλη Μαρινάκη, η Cardiff του Γιώργου Οικονόμου, η Ceres του Πήτερ Γ. Λιβανού, η Chartworld του Λου Κολλάκη, η Costamare της οικογένειας Κωνσταντακόπουλου, η Empire Navigation του Σταμάτη Μόλαρη, η Enterprises Shipping του Βίκτωρα Ρέστη, η European Navigation της οικογένειας Καρνέση, η Navios Maritime της Αγγελικής Φράγκου, η Olympic Shipping του Ομίλου Ωνάση, η Phoenix Energy Navigation του N. Ξυλά, η Safe Bulkers του Πόλυ Βάσου Χατζηιωάννου, η Τarget Marine του Αντώνη Κομνηνού, η Tsakos Group, η Tsavliris Group και η Vafias Group.

Χορηγοί της βραδιάς ήταν, μεταξύ άλλων, οι ελληνικών συμφερόντων ναυτιλιακές ΤMS του κ. Οικονόμου και η Αegean Marine Petroleum του κ. Δημήτρη Μελισσανίδη.

Γιάννης Κ. Καρράς (1907-1989)

Ο Γιάννης Κ. Καρράς ήταν ένας από τους πιο δυναμικούς εφοπλιστές της δεκαετίας του 1950 -ως τη δεκαετία του 1970- και διετέλεσε πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ναυτιλιακής Συνεργασίας (GSCC) στο Λονδίνο την περίοδο 1963-1965. Ανθρωπος που του άρεσε το ρίσκο, λάτρευε να ταξιδεύει με το ιστιοφόρο του όταν η θάλασσα ήταν ανταριασμένη και να κρατάει ο ίδιος το τιμόνι. Του άρεσε να ρισκάρει συνεχώς: «Δεν είναι δουλειά μας να έχουμε τα χρήματα στην τράπεζα. Εφόσον μπορούμε να πληρώσουμε τον χασάπη, τα άλλα πρέπει να τα επενδύσουμε», ήταν η αγαπημένη του φράση προς τον γιο του Κώστα.

Γεννημένος σε ναυτιλιακή οικογένεια από τα Καρδάμυλα της Χίου, σπούδασε Οικονομικά στη Λωζάνη και έπειτα έγινε διευθύνων στέλεχος στα γραφεία του Αγγελου Λούζη CBE. Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε ως εθελοντής αξιωματικός στο Ελληνικό Ναυτικό και παρασημοφορήθηκε τρεις φορές. Μία δεκαετία μετά τον θάνατο του Αγγελου Λούζη, το 1955, η εταιρεία A. Lusi Ltd μετονομάστηκε σε J.C. Carras Sons (Shipbrokers) Ltd, έχοντας υπό την ευθύνη της διαχείρισής της περί τα 35 πλοία. Πάντοτε αφοσιωμένος στην Ελλάδα, υποστήριξε τη στενή σχέση μεταξύ της ελληνικής ναυτιλίας και της ελληνικής οικονομίας.

Νωρίτερα από τους περισσότερους, ύψωσε την ελληνική σημαία στα φορτηγά πλοία του και ως πρόεδρος της GSCC πάσχισε να προωθήσει την εγχώρια ναυτιλιακή ασφάλιση, τις ναυπηγοεπισκευαστικές και τις διαχειριστικές υπηρεσίες στον Πειραιά. Συγκρούστηκε με την τότε ηγεσία της Ενωσης των Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ), αλλά οι περισσότερες από τις πολιτικές του πραγματοποιήθηκαν όταν έγινε πρόεδρος της ΕΕΕ ο καλός του φίλος Αντώνης Χανδρής το 1975. Υπήρξε από τους πρώιμους υποστηρικτές της έναρξης των Ποσειδωνίων, της επιτυχημένης διεθνούς ναυτιλιακής έκθεσης της Ελλάδας. Ηταν συνιδρυτής της ναυτιλιακής ακαδημίας μηχανικών στη Χίο. Στις προσωπικές επενδύσεις του στην Ελλάδα περιλαμβάνονταν η Hellenic Ship and Aircraft Insurance, τα Nαυπηγεία Χαλκίδος, η απόκτηση της Τράπεζας Κρήτης το 1971 και η δημιουργία του «Porto Carras» στη Χαλκιδική, το 1963. Το «Porto Carras» υπήρξε πρωτοποριακός συνδυασμός τουρισμού με αγροτικές καλλιέργειες. Δημιούργησε τους μεγαλύτερους αμπελώνες της χώρας, όπου παράγονταν υπέροχα κρασιά από ελληνικές και ξένες ποικιλίες. Το τουριστικό κομμάτι του «Porto Carras» κατέστη μεγάλο οικονομικό βάρος για τον δημιουργό του όσο αποτέλεσε διαφήμιση και παράδειγμα για την Ελλάδα. Το 1974-76 μετασκεύασε δύο φορτηγά σε πολυτελή κρουαζιερόπλοια, το «Δάφνη» και το «Δανάη», στα Ναυπηγεία Χαλκίδος, που προσέφεραν πρωτοποριακές υπηρεσίες κρουαζιέρας, περιλαμβανομένων των πρώτων επισκέψεων στις κομμουνιστικές χώρες Κίνα και Κούβα από δυτικά κρουαζιερόπλοια.

Σταύρος Νταϊφάς (1927-2014)

Ο Σταύρος Νταϊφάς μνημονεύεται ως αυτοδημιούργητος εφοπλιστής και ως επί το πλείστον μια σημαντική προσωπικότητα της ναυτιλιακής κοινότητας του Πειραιά μετά τη Μεταπολίτευση στην Ελλάδα. Γεννήθηκε το 1927 σε οικογένεια ναυτικών και πλοιοκτητών ιστιοφόρων καταγόμενη από τη Μάνη. Ο νεαρός Σταύρος Νταϊφάς σκόπευε να φοιτήσει σε Ναυτική Ακαδημία και να αρχίσει ναυτιλιακή σταδιοδρομία για να γίνει ο ίδιος καπετάνιος, αλλά μεσολάβησε το ξέσπασμα του Β' Παγκόσμιου Πολέμου. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας στράφηκε στις επιχειρήσεις και απέκτησε τα πρώτα του μικρά ιστιοφόρα ενώ ήταν μόλις 20 χρονών. Η αγορά του πρώτου μηχανοκίνητου πλοίου 500 τόνων οδήγησε στη δημιουργία ενός στόλου φορτηγών που δραστηριοποιούνταν στη Μεσόγειο. Η εταιρεία του, Stavros Daifas Marine Enterprises S.A., υπέγραψε την πρώτη παραγγελία νεότευκτου για ένα πλοίο πολλαπλών χρήσεων τύπου Freedom στα ιαπωνικά ναυπηγεία Ishikawajima - Harima Heavy Industries (IHI) στις αρχές της 10ετίας του 1970. Στη διάρκεια της ιστορίας της η εταιρεία του ήταν γνωστή για την υψηλής ποιότητας κατασκευή και συντήρηση των πλοίων της.

Ο Στ. Νταϊφάς, στενός φίλος και πιστός συνεργάτης του αείμνηστου Αντώνη Χανδρή στη διάρκεια της προεδρίας του στην Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών, συνεισέφερε κατά πολύ στην προσπάθεια να προστατευτεί η υπόσταση της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας σε μια κρίσιμη συγκυρία της ιστορίας της. Εγινε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ένωσης το 1974 και υπηρέτησε αδιαλείπτως ως το 1991, έχοντας τη θέση του αντιπροέδρου από το 1982 και μετά. Συμμετείχε επίσης στα διοικητικά συμβούλια της Ενωσης Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων, της Ελληνικής Τράπεζας Βιομηχανικής Ανάπτυξης και του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου. Ο Στ. Νταϊφάς εργάστηκε για να ισχυροποιηθούν οι σχέσεις μεταξύ εφοπλιστών και ναυτικών και για να ενδυναμωθεί η θέση του Πειραιά ως διεθνούς ναυτιλιακού κέντρου. Πέραν της ναυτιλίας, το μεγάλο πάθος του ήταν η ΠΑΕ Ολυμπιακός.

Διετέλεσε πρόεδρος της ομάδας από το 1979 ως το 1987 και από το 1992 ως το 1993, οδηγώντας την στην κατάκτηση πέντε πρωταθλημάτων -εκ των οποίων τα τέσσερα συνεχόμενα- και δύο Κυπέλλων.