Αμφίπλευρη διεύρυνση αλά Παπανδρέου ετοιμάζει ο Αλ. Τσίπρας

Του Σπύρου Γκουτζάνη

Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης στις 24 Μαϊου αποτελεί ορόσημο για την κυβέρνηση, αμέσως μετά ο πρωθυπουργός φέρεται αποφασισμένος να δρομολογήσει πολιτικές πρωτοβουλίες για το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, που εκκρεμεί από πέρυσι τον Σεπτέμβριο, και για τον ανασχηματισμό.

Σύμφωνα με την κυβερνητική εκπρόσωπο Όλγα Γεροβασίλη στις προθέσεις του πρωθυπουργού είναι και τα δύο μέσα στο καλοκαίρι. Το ότι η κυρία Γεροβασίλη άνοιξε

το θέμα του ανασχηματισμού δείχνει ότι ο πρωθυπουργός από τη μία θέλει να προετοιμάσει το κλίμα και από την άλλη να μετρήσει τις αντιδράσεις. Καθώς μάλιστα συνέδριο και ανασχηματισμός συνδέονται, όσον αφορά το πολιτικό κλίμα, πρώτα έρχεται το Συνέδριο περί τα μέσα μέχρι τέλη Ιουνίου και αμέσως μετά ο ανασχηματισμός. Η λογική είναι να μην υπάρξουν προσωπικές δυσαρέσκειες λόγω απομακρύνσεων ή διάψευσης φιλοδοξιών που θα παρουσιαστούν με πολιτικό μανδύα και θα δημιουργήσουν κακό κλίμα στο συνέδριο του κόμματος. Επιπλέον εάν τελικά αποφασιστεί το σενάριο της αμφίπλευρης διεύρυνσης με πρόσωπα και από την κεντροαριστερά και από την μετριοπαθή δεξιά, τότε το έδαφος θα πρέπει να έχει προετοιμαστεί με το συνέδριο που θα επισφραγίσει την κυβερνητική και σοσιαλδημοκρατική μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ.

Ήδη από την αρχή της δεύτερης κυβερνητικής θητείας του ο Αλέξης Τσίπρας είχε πει ότι μετά από ένα εξάμηνο όλοι θα κριθούν ξανά.

Η λογική είναι ότι αμέσως μετά τη συμφωνία χρειάζεται ένα πιο δυνατό κυβερνητικό σχήμα, που θα πετύχει διαφορετικούς στόχους:

-διεύρυνση της κυβέρνησης προς το κέντρο και αν βγουν οι συνεννοήσεις ακόμη και προς τα δεξιά
-η διαμόρφωση ενός κυβερνητικού σχήματος που θα δώσει την εντύπωση ανανέωσης και θα "τρέξει" την εφαρμογή της δύσκολης συμφωνίας.
-Μετακινήσεις και αλλαγές προσώπων που δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες του πρωθυπουργού.

Ήδη η ευάριθμη ομάδα του Μεγάρου Μαξίμου περί τον πρωθυπουργό καταστρώνει σχέδια και κάνει παρασκηνιακές επαφές. Αυτές τις ημέρες βέβαια έχουν παγώσει όσο ο Νίκος Παππάς απουσιάζει στις Ηνωμένες Πολιτείες για επαφές που όπως λέγεται προετοιμάζουν την επόμενη κυβερνητική του θέση στο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης. Θα συνεργάζεται πλέον και θεσμικά με τον υπουργό Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων Χρήστο Σπίρτζη για να υλοποιήσουν την υπόσχεση του πρωθυπουργού για «απογείωση της οικονομίας» που περνά μέσα από τις ιδιωτικές επενδύσεις. Το ότι ο νυν υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Γιώργος Σταθάκης - που όπως έδειξε και το πόθεν έσχες του είναι εύπορος- δεν ενδίδει σε πολιτικές ή επιχειρηματικές πιέσεις είναι αμφίσημο επιχείρημα, τόσο για την παραμονή του στο ίδιο υπουργείο όσο και για την μετακίνησή του σε άλλο πόστο. Πάντως για να μετακινηθεί εκεί ο Νίκος Παππάς θα πρέπει να κλείσει το θέμα της αδειοδότησης των καναλιών, κάτι που θα επηρεάσει και τον χρόνο του ανασχηματισμού.

Ο γρίφος με τον Τσακαλώτο

Το κομβικό πόστο βέβαια είναι του υπουργού Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτου, η παραμονή του οποίου εν πολλοίς θα εξαρτηθεί και από τον ίδιο. Δύσκολα θα διακινδύνευε ο πρωθυπουργός την δυσαρέσκεια του βασικού παράγοντα των «53», ώστε να ανεβάσουν τους τόνους της εσωτερικής κριτικής. Παρομοίως ισχύει και για τον υπουργό Ναυτιλίας Θοδωρή Δρίτσα που έχει έλθει σε δύσκολη θέση λόγω της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ και όσων ακολουθήσουν στον τομέα του.

Ο πρωθυπουργός πάντως απέδωσε δημοσίως στην τελευταία συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου τα εύσημα στην ομάδα διαπραγμάτευσης με τους δανειστές και οι συνεργάτες του λένε ότι «μεταξύ αυτών υπάρχουν πρόσωπα που θα σας κυβερνήσουν στο μέλλον». Αναφέρονται σε μία ομάδα νέων ανθρώπων από το υπουργείο Οικονομικών, Οικονομίας αλλά και από τους συνεργάτες του Μεγάρου Μαξίμου που έπαιξαν ρόλο στην τελική κρίσιμη φάση της διαπραγμάτευσης. Το όνομα του Γιώργου Χουλιαράκη όπως και του Δημήτρη Τζανακόπουλου είναι μέσα σε αυτά όπως και του Κουτεντάκη αλλά και άλλων «που θα γίνουν περισσότερο γνωστοί στην συνέχεια».

Η προοπτική αυτή δεν συνάδει με το σενάριο να αξιοποιηθούν πρόσωπα εκτός ΣΥΡΙΖΑ που να προέρχονται από τον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο. Η στόχευση εδώ είναι πολιτική, να μπει ο ΣΥΡΙΖΑ σφήνα στην συζήτηση που γίνεται για την ανασυγκρότηση της εν γένει κεντροαριστεράς, δυσκολεύοντας τις κινήσεις που κάνουν προς αυτή την κατεύθυνση το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι. Στα ονόματα που ακούγονται για το επόμενο οικονομικό επιτελείο είναι του Νίκου Χριστοδουλάκη και της Λούκας Κατσέλη, αν και με την πρόεδρο της Εθνικής Τράπεζας θα βγουν περισσότερες καραμπόλες που αφορούν και τον τραπεζικό χώρο. Παρομοίως ακούγεται και το όνομα του Παντελή Οικονόμου. Για τα κοινωνικά υπουργεία ακούγεται και το όνομα της Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου ενώ θεωρείται πως «κάηκε» η Μιλένα Αποστολάκη για την οποία κάποιες πληροφορίες ανέφεραν ότι οι συζητήσεις είχαν προχωρήσει. Στο τραπέζι είναι και το όνομα του πρώην υπουργού του Γιώργου Παπανδρέου, Γιάννη Ραγκούση ο οποίος προσφάτως έκανε εμφάνιση με την δημιουργία πολιτικής κίνησης. Πάντως η κεντροαριστερή διεύρυνση δεν φαίνεται να αφορά το κυρίως ΠΑΣΟΚ. Είναι χαρακτηριστική η αναφορά του Πάνου Σκουρλέτη σε τηλεοπτική εκπομπή την περασμένη εβδομάδα ο οποίος είπε: «Με ποιους θα κάνουμε διεύρυνση; Με αυτούς που καθημερινά μας βρίζουν;».

Φυσικά από μία διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η κυρίως κεντροαριστερά που συμβολίζεται από το όνομα του Φώτη Κουβέλη. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο το μόνο που δεν έχει κλείσει είναι το υπουργείο που θα πάρει, αν θα είναι το Δικαιοσύνης, αντικείμενο που κατέχει καλά ή κάποιο άλλο όπως το Εσωτερικών, που είναι το πρώτο τη τάξη, ή συμβολική θέση αντιπροέδρου, κάτι που θα δυσαρεστήσει όμως τον Γιάννη Δραγασάκη. Πάντως ακούγεται και το εναλλακτικό σενάριο να μπει σε θέση υφυπουργού η κόρη του Μαρία που έχει δραστηριότητα στο κοινωνικό κίνημα. Παλαιότερα όταν η ΔΗΜΑΡ στήριζε την κυβέρνηση Σαμαρά, η Μαρία Κουβέλη είχε διοριστεί από τον τότε πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά στην Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Για το υπουργείο Εσωτερικών ακούγονται πολλά, όπως ότι θα μετακινηθεί εκεί η κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη με ταυτόχρονη επιστροφή του Παναγιώτη Κουρουμπλή στο Υγείας για να λειάνει τις αιχμές του Παύλου Πολλάκη -που αποτελεί πονοκέφαλο ακόμη και για τον Αλέξη Τσίπρα παρά την περυσινή τους «κρουαζιέρα» με το φουσκωτό του αναπληρωτή υπουργού. Το ενδεχόμενο αυτό συνδέεται με την ανάληψη της επικοινωνίας από τον Νίκο Φίλη, ο οποίος είναι πάντα στο στενό επιτελείο του πρωθυπουργού, θεωρείται υπουργός με διαχειριστική επάρκεια, από την άλλη όμως οι σχέσεις του με την Εκκλησία έχουν τριβές ενώ ο πρωθυπουργός θέλει ικανοποιημένο τον Αρχιεπίσκοπο που συνέβαλε στο παγκόσμιο γεγονός της κοινής επίσκεψης των προκαθημένων στην Λέσβο.

Από τα σίγουρα του ανασχηματισμού, οψέποτε γίνει, είναι η οικειοθελής αποχώρηση του Αριστείδη Μπαλτά από το υπουργείο Πολιτισμού. Στα σίγουρα είναι η παραμονή του Πάνου Καμμένου στο υπουργείο Εθνικής Αμύνης. Στα πιθανά είναι η αποχώρηση του Γιάννη Μουζάλα και η ανάληψη του χαρτοφυλακίου από τον Οδυσσέα Βουδούρη. Ερώτημα είναι αν θα παραμείνει ο υπουργός Δημοσίας Τάξεως. Ο Νίκος Τόσκας ως πρώην στρατιωτικός θεωρείται ότι διαθέτει την επιχειρησιακή επάρκεια, η κυβέρνηση όμως θέλει και την βελτίωση των σχέσεων με τα σώματα ασφαλείας. Ερώτημα είναι και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς. Το Μαξίμου είναι δυσαρεστημένο, όχι μόνο από την απουσία του στην διαπραγμάτευση αλλά ακόμη και από το προσφυγικό και την απομόνωση της χώρας. Θεωρούν ότι ήταν απών, ενώ δεν έχει καλές σχέσεις και με τον διπλωματικό σύμβουλο του πρωθυπουργού. Επηρεάζει σε αυτό και η γενικότερη εικόνα ότι επί ΣΥΡΙΖΑ η χώρα δεν έχει εξωτερική πολιτική. Κυκλοφορεί ότι υπήρξαν στιγμές όπως με την συμφωνία με το ΝΑΤΟ που δεν τον έβρισκαν γιατί ήταν στην Αίγυπτο και είχε κλειστό το κινητό. Ωστόσο κάποιοι λένε ότι έχει τα δικά του χαρτιά για να πείσει τον πρωθυπουργό και να παραμείνει στο παιχνίδι.

Κεντροδεξιά ανοίγματα

Ορισμένοι εισηγούνται εάν γίνει η διεύρυνση να επεκταθεί και στον χώρο της κεντροδεξιάς. Το κριτήριο εδώ δεν είναι το πολιτικό πρόσημο, αλλά το εάν στους δύσκολους μήνες είχαν στηρίξει με τον τρόπο τους τον ΣΥΡΙΖΑ. Πρόσωπα όπως ο Χρήστος Ζώης -πάντα φίλος του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου-, ή ακόμη και ο Πέτρος Δούκας, αμφότεροι από την καραμανλική δεξιά, περιλαμβάνονται στις σκέψεις αυτές. Εκτιμάται ότι μία τέτοια κίνηση θα δημιουργήσει πρόβλημα στη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη ο οποίος ακολουθεί μία σκληρή γραμμή επιμένοντας στο αίτημα για εκλογές.

Μία τέτοια αμφίπλευρη διεύρυνση που παραπέμπει στον Ανδρέα Παπανδρέου δεν είναι βέβαιο στην παρούσα κατάσταση του ΣΥΡΙΖΑ αν λύνει περισσότερα προβλήματα από όσα δημιουργεί. Η σκέψη είναι ότι σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα φέρει σε δύσκολη θέση ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι.