PwC: Η κρίση παρατείνει την αβεβαιότητα στο ελληνικό real estate και το 2017

Η παρατεταμένη κρίση στην Ελλάδα δημιουργεί περαιτέρω αβεβαιότητα για το εγχώριο real estate και συνεχίζει να επισκιάζει τον κλάδο των ακινήτων.

Τα στοιχεία αναφέρει η PricewaterhouseCoopers με αφορμή το πανευρωπαϊκό συνέδριο που διοργάνωσε η εταιρεία (EMEA Real Estate Conference) στη Ρώμη με τη συμμετοχή

επαγγελματιών και επενδυτών στον κλάδο ακινήτων. Ειδικά όσον αφορά τη χώρα μας, οι προβλέψεις για την ανάπτυξη και την εξέλιξη της αγοράς κατοικίας είναι λιγότερο αισιόδοξες και οδηγούνται κυρίως από τις δομικές συνέπειες της παρατεταμένης κρίσης. Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη της PwC για την ελληνική αγορά κατοικίας, ο κλάδος θα ανακάμψει μακροπρόθεσμα, βραδύτερα από την ελληνική οικονομία. Η πτώση του κατά κεφαλή ΑΕΠ, η συρρίκνωση της στεγαστικής πίστης και η αύξηση της φορολογίας η οποία παρέσυρε τις επενδύσεις και τις τιμές κατοικιών είναι οι κύριοι παράγοντες που συνέβαλαν στο να χαθούν περίπου 18 δισ. ευρώ, ή 8,2% του σημερινού ΑΕΠ, επενδύσεων σε κατασκευές μεταξύ 2008-2015. Η ελληνική αγορά κατοικιών είναι πλέον πιο περιθωριοποιημένη σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές, παρουσιάζοντας συρρίκνωση 41% των τιμών κατοικιών συνολικά μεταξύ 2008-2015, μείωση του όγκου συναλλαγών κατά 72% συνολικά μεταξύ 2008-2014, ενώ η φορολογία στα ακίνητα αυξήθηκε κατά περίπου 6 φορές ( 3 δισ. ευρώ) στην πενταετία 2010-2015, επηρεάζοντας ακόμη περισσότερο τις αρνητικές αποδόσεις.

Η μείωση της υπερπροσφοράς κατοικιών, η σταδιακή μείωση της φορολογίας των ακινήτων, η διευκόλυνση των αγοραπωλησιών καθώς και η δημιουργία ενός μηχανισμού συγκέντρωσης δικαιωμάτων ιδιοκτησίας «Τράπεζα Γης», είναι οι βασικοί παράγοντες που θα μπορούσαν να συνδράμουν στην επαναφορά της αγοράς κατοικίας στην Ελλάδα σε τροχιά ανάπτυξης

Οι συνθήκες στην Ευρώπη

Την ίδια στιγμή όσον αφορά την ευρωπαϊκή αγορά, όπως επισημάνθηκε στο συνέδριο της Ρώμης, οι άμεσοι κλυδωνισμοί που προκάλεσε η απόφαση των Βρετανών να εγκαταλείψουν την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Ιούνιο έχουν απορροφηθεί από τον κλάδο επενδύσεων ακινήτων του Ηνωμένου Βασιλείου και μέχρι στιγμής, δεν φαίνεται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Βέβαια, μπορεί να χρειαστεί να περάσουν μήνες ή ακόμη και χρόνια για να φανούν οι μακροχρόνιες οικονομικές επιπτώσεις του Brexit και οι γεωγραφικές ανακατατάξεις που θα επιφέρει, ωστόσο ήδη οι επενδυτές ακινήτων έχουν υιοθετήσει μια πιο επιφυλακτική στάση.

«Η διάθεση ανάληψης κινδύνων έχει υποχωρήσει φέτος με τους επενδυτές να επιστρέφουν σε περιοχές που θεωρούν ασφαλείς», ανέφερε ο Angus Johnston, επικεφαλής Φορολογίας Ακινήτων της PwC UK. Ο ευρωπαϊκός κλάδος ακινήτων επηρεάζεται από μια σειρά παγκόσμιων αλλαγών, όπως η γεωγραφική μετατόπιση της οικονομικής δυναμικής από τις ώριμες οικονομίες στις δυο πλευρές του Βόρειου Ατλαντικού, προς τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες αγορές της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και κυρίως της Ασίας, με τους ταχέως αστικοποιούμενους πληθυσμούς να κρατούν τα ηνία της ανάπτυξης στις μεγαλουπόλεις, από το Μεξικό ως τη Σανγκάη.

Ο Nils Kok, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της GRESB, η οποία παρέχει μη χρηματοοικονομικά δεδομένα ακινήτων σε θεσμικούς επενδυτές, υποστηρίζει ότι οι γνώσεις για τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά και τα χαρακτηριστικά βιωσιμότητας των κτιρίων μπορεί να αποδειχτούν εξίσου σημαντικοί δείκτες όσο και οι αποδόσεις των ενοικίων. Η βιωσιμότητα περικλείει πλέον πολύ περισσότερα στοιχεία από τη μείωση του λειτουργικού κόστους των κτιρίων ή τη βελτίωση της εικόνας τους στα μάτια όσων ζουν σε αυτά. Ο κ. Kok πρόσθεσε: «Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες δεν είναι σημαντικοί μόνο για τους επενδυτές ακινήτων, αλλά και για τις τράπεζες. Ποια τράπεζα θα ήθελε να χρηματοδοτήσει ένα κτίριο που δεν θα πληροί τις νομικές απαιτήσεις στο μέλλον – για παράδειγμα κτήρια με ενεργειακή ετικέτα F ή G στο Ηνωμένο Βασίλειο;

Το Internet έχει επιφέρει ήδη επανάσταση στην ευρωπαϊκή αγορά οικιστικών ακινήτων και τώρα είναι η σειρά της αγοράς εμπορικών ακινήτων –η οποία μέχρι πρότινος αποτελούσε προνόμιο των θεσμικών επενδυτών λόγω της πολυπλοκότητας των πληροφοριών.