Τι ώρα είναι; Πως υπολογίζεται η ώρα και ποιοί την αλλάζουν

Με αφορμή την απόφαση του Κιμ Γιονγκ Ουν από τον Αύγιουστο του 2015 να καθιερώσει η Βόρειος Κορέα τη δική της ζώνη ώρας γυρίζοντας τα ρολόγια κατά 30 λεπτά πίσω, το BBC καταγράφει τα παράδοξα του χρόνου ανά τον κόσμο.

Η αρχή έγινε από τα τρένα…

Η ανάπτυξη των σιδηροδρόμων ήταν αυτή που κατέδειξε τις διαφορές της μέτρησης του χρόνου σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Καθώς το δίκτυο των σιδηροδρόμων επεκτεινόταν, ήταν απαραίτητη η εφαρμογή ενός κοινού συστήματος μέτρησης

Τον 19ο αιώνα, στις ΗΠΑ κάθε πόλη είχε τη δική της ώρα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται σύγχυση στους επιβάτες και στους χειριστές των τρένων.

Τελικά, οι σιδηροδρομικοί υπάλληλοι καθιέρωσαν 100 (!) ζώνες ώρας, πριν περιοριστούν στις τέσσερις στις ΗΠΑ.

Η Κίνα και η μία ζώνη ώρας

Στην Κίνα υπάρχει μία μόνο ζώνη ώρας, γεγονός που λόγω της έκτασης της χώρας έχει οδηγήσει σε ορισμένα παράδοξα.

Η ώρα Πεκίνου ισχύει σε ολόκληρη την Κίνα, γεγονός που σημαίνει ότι και αυτοί που ζουν στην άλλη άκρη της Κίνας, στην δυτική συνοικία Σιτσιάνγκ για παράδειγμα, έχουν ώρα Πεκίνου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλοί να ξεκινούν την ημέρα τους πολύ νωρίς το πρωί και να εργάζονται μέχρι αργά το βράδυ. Μάλιστα, σε ορισμένες περιοχές δεν είναι σπάνιο να βλέπει κανείς ηλιοβασίλεμα τα… μεσάνυχτα!

Η απόφαση να υπάρχει μόνο μία ζώνη ώρας είναι πολιτική, σημειώνει το BBC. Κάποιοι στην επαρχία Σιντζιάνγκ -όπου ζουν οι Ουιγούροι- χρησιμοποιούν την λεγόμενη «ώρα Σιντζιάνγκ» ως μια μορφή επανάστασης κατά της κεντρικής κυβέρνησης της Κίνας.

Πολιτικοί είναι και οι λόγοι της αλλαγής ώρας στη Βόρειο Κορέα, ενώ για πολιτικούς λόγους αποφάσισαν τα νησιά Σαμόα να υιοθετήσουν την ώρα της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας το 2011. Το αποτέλεσμα; Η χώρα δεν έζησε ποτέ την 30ή Δεκεμβρίου 2011.

Οι ζώνες του τετάρτου

Στις περισσότερες περιοχές του πλανήτη η ώρα διαφέρει από την ώρα Γκρίνουιτς κατά ακέραιο αριθμό ωρών. Στο Νεπάλ, όμως, η ώρα είναι 5 ώρες και 45 λεπτά μπροστά σε σχέση με την ώρα Γκρίνουιτς, καθώς ορίζει τον μεσημβρινό στο Γκαουρισανκάρ, ένα βουνό ανατολικά του Κατμαντού.

Η διαφορά του ενός τετάρτου ανάμεσα στο Νεπάλ και την Ινδία βρίσκεται στο επίκεντρο ενός εθνικού ανεκδότου: Σύμφωνα με αυτό οι πολίτες του Νεπάλ είναι πάντα κατά ένα τέταρτο καθυστερημένοι (οι εκείνοι της Ινδίας φτάνουν πάντα ένα τέταρτο νωρίτερα).

Στον Βόρειο και τον Νότιο Πόλο τα πράγματα περιπλέκονται, καθώς οι πόλοι δεν διαθέτουν ζώνες ώρας. Μάλιστα, στον Βόρειο Πόλο αρκετές χώρες έχουν στήσει σταθμούς έρευνας που ακολουθούν τις ζώνες ώρας των χωρών τους.

Στον Νότιο Πόλο, ο μοναδικός σταθμός έρευνας ανήκει στις ΗΠΑ αλλά χρησιμοποιεί ώρα Νέας Ζηλανδίας, καθώς οι ερευνητές φτάνουν εκεί από το Κράιστσερτς.

ΠΩΣ ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ Η ΩΡΑ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ

Οι ζώνες ώρας ή ωριαίες άτρακτοι είναι περιοχές της Γης που έχουν θεσμοθετηθεί προκειμένου να μπορεί να γίνει με πρακτικά εφαρμόσιμο τρόπο ο καθορισμός της μέσης τοπικής ηλιακής ώρας σε κάθε σημείο του πλανήτη.

Έτσι η Γη χωρίστηκε σε 24 τέτοιες ατράκτους (όσες και οι ώρες), οι οποίοι διατρέχουν τη γήινη σφαίρα διερχόμενοι από τους 2 πόλους της, με την πρώτη να συμπίπτει με τον πρώτο μεσημβρινό, επί των οποίων μετράται η μέση ηλιακή ώρα που ισχύει για ολόκληρη τη ζώνη.

Ο πρώτος μεσημβρινός είναι εκείνος που διέρχεται από το Βασιλικό Αστεροσκοπείο του Greenwich στη Μεγάλη Βρετανία ο οποίος και χωρίζει τη γη σε δύο ημισφαίρια, το ανατολικό και το δυτικό.

Για κάθε ωριαία άτρακτο προς το ανατολικό ημισφαίριο προσθέτουμε μία ώρα, ενώ για το δυτικό αφαιρούμε μία, για να καθορίσουμε την τοπική ώρα.

Αρχικά η ώρα επί του πρώτου μεσημβρινού καθοριζόταν από τους επιστήμονες του Greenwich και η αναφορά της διαφοράς ώρας του κάθε τόπου με αυτή συνοδευόταν από τα αρχικά των λέξεων Greenwich Mean Time (GMT).

Από το 1972 το πρότυπο αναφοράς GMT αντικαταστάθηκε από το UTC (Coordinated Universal Time) ή ZULU για τον Ο.Η.Ε., τους Αμερικανούς και την αεροπορία, που είναι η ακριβής ώρα όπως τη μετρά ένα πυρηνικό ρολόι που βρίσκεται στη Γαλλία πάλι επί του πρώτου μεσημβρινού, εξαλείφοντας το όποιο απειροελάχιστο σφάλμα παρουσίαζε η παραδοσιακή μέθοδος των επιστημόνων του Greenwich. Παρ’ όλ’ αυτά αρκετές χώρες ακόμα επιμένουν να αναφέρονται στο παλιό πρότυπο GTM.

Οι ωριαίοι άτρακτοι κατανέμονται συμμετρικά, σχηματίζοντας μεταξύ τους γωνία 15ο στους πόλους (15ο Χ24=360ο) και δεν λαμβάνουν υπόψη τους, όπως είναι φυσικό, τα σύνορα των διαφόρων χωρών. Έτσι για πρακτικούς πλέον λόγους, στο χάρτη που ακολουθεί, θα παρατηρήσουμε ότι κατά την εφαρμογή τους οι ζώνες ώρας δεν ακολουθούν επακριβώς την ευθεία των ατράκτων, αλλά είναι τεθλασμένες γραμμές τα όρια των οποίων οριοθετούνται από τα ίδια τα κράτη που διέρχονται.

Κατά κανόνα κάθε κράτος ακολουθεί την επίσημη ώρα της ζώνης στην οποία βρίσκεται και σε περίπτωση που μία χώρα εκτείνεται σε δύο ή περισσότερες, είτε έχουμε διαφορά ώρας ανάμεσα στις επαρχίες της, είτε ακολουθείται η ώρα της ζώνης στην οποία βρίσκεται η πρωτεύουσα. Παρ’ όλ’ αυτά υπάρχουν και περιπτώσεις κρατών που δεν υιοθετούν την ζώνη που αντιστοιχεί στην άτρακτο που περνά από αυτά, αλλά αυτή που αντιστοιχεί ανατολικά ή τα δυτικά. Έτσι η Ισπανία και η Γαλλία, παρά το γεγονός ότι ο πρώτος μεσημβρινός διέρχεται από αυτές, χρησιμοποιούν την μέση ηλιακή ώρα των 15 μοιρών ανατολικά έχοντας την ίδια ώρα με την Γερμανία και την Ιταλία.

Για την ιστορία, στο παρελθόν οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν την τοπική ηλιακή ώρα με αποτέλεσμα να υπάρχει μικρή διαφοροποίησή της από πόλη σε πόλη ακόμα και αν απείχαν μερικά χιλιόμετρα, καθώς όμως οι συγκοινωνίες και οι τηλεπικοινωνίες βελτιώνονταν και οι αποστάσεις να εκμηδενίσθηκαν, έγινε αντιληπτό ότι αυτό δεν μπορούσε να συνεχιστεί, αφού για λόγους κυρίως οικονομικούς, έπρεπε τουλάχιστον σε μια ευρύτερη γεωγραφική ενότητα οι ανθρώπινες δραστηριότητες, να συντονιστούν μεταξύ τους. Τότε, στα μέσα του 18ου αιώνα, επινοήθηκαν οι ζώνες ώρας και εφαρμόσθηκαν σταδιακά σε όλο τον πλανήτη, διορθώνοντας σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα.