EUROBANK: Η κυπριακή λύση αυξάνει τον κίνδυνο για την περιφέρεια

Η λύση που συμφωνήθηκε για την Κύπρο, αυξάνει τον κινδύνου της κίνδυνο για την περιφέρεια, προειδοποιούν οι αναλυτές της Eurobank στην έκθεση «7 Ημέρες Οικονομία». Το σχέδιο διάσωσης της κυπριακής οικονομίας είναι προτιμότερο από την εναλλακτική της πλήρους κατάρρευσης. Αναμένεται όμως να έχει σημαντικές και δυσμενείς επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία και να αυξήσει την αβεβαιότητα για τις περιφερειακές

Οι αναλυτές εντοπίζουν βήματα προόδου στην προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων από την ελληνική κυβέρνηση. Σημαντικά προβλήματα όμως παραμένουν και δεν έχουν αντιμετωπιστεί.

Το σχέδιο διάσωσης της κυπριακής οικονομίας είναι προτιμότερο από την εναλλακτική της πλήρους κατάρρευσης αλλά αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία και στις οικονομίες της περιφέρειας της ευρωζώνης.

Μετά από δύο δραματικούς κύκλους διαπραγματεύσεων και την απόρριψη της πρώτης συμφωνίας από το κυπριακό κοινοβούλιο (19/03/2013) , η κυπριακή κυβέρνηση και οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ της ΕΕ και της ΕΚΤ κατέληξαν σε οριστική συμφωνία την 25η Μαρτίου 2012 .
Η νέα συμφωνία περιλαμβάνει:
• Την εγγύηση των καταθέσεων μικρότερων ή ίσων των 100.000,00 ευρώ (σε αντίθεση με την συμφωνία της 16ης Μαρτίου 2013 που περιελάμβανε και την επιβολή τέλους τόσο στις συγκεκριμένες καταθέσεις όσο και στις καταθέσεις που είναι μεγαλύτερες των 100.000,00 ευρώ).
• Την εκκαθάριση και τον διαχωρισμό της Λαϊκής Τράπεζας της Κύπρου σε βιώσιμη (καλή) τράπεζα και σε μη-βιώσιμη (κακή) τράπεζα και την ενσωμάτωση της βιώσιμης τράπεζας στην Τράπεζα Κύπρου. Με άλλα λόγια η Λαϊκή Τράπεζα θα τερματίσει τη λειτουργία της με την υπάρχουσα μορφή της.
• Την χρήση των καταθέσεων μεγαλύτερων των 100.000,00 ευρώ στην Λαϊκή Τράπεζα για την ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας. Κάτι τέτοιο είναι πιθανό να συνεπάγεται μέχρι και ολοκληρωτική απώλεια των συγκεκριμένων καταθέσεων όσον αφορά την Λαϊκή Τράπεζα.
• Την δέσμευση των καταθέσεων με συνολικά ποσά υψηλότερα των 100.000,00 ευρώ της Τράπεζας Κύπρου μέχρι να προσδιοριστούν οι κεφαλαιακές ανάγκες της νέας τράπεζας και το ύψος των κεφαλαίων που θα χρειαστούν για την ανακεφαλαιοποίηση της. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες το «κούρεμα» στις συγκεκριμένες καταθέσεις θα είναι υψηλότερο του 40%.
• Την πώληση του ελληνικού δικτύου της Λαϊκής Τράπεζας και της Τράπεζας Κύπρου για να εξασφαλιστεί η σταθερότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Η συγκεκριμένη μεταβίβαση ολοκληρώθηκε χθες με την Τράπεζα Πειραιώς να αναλαμβάνει το δίκτυο των τριών κυπριακών τραπεζών (και της Ελληνικής Τράπεζας).
• Την εγγύηση των καταθέσεων με συνολικά ποσά υψηλότερα των 100.000,00 ευρώ για όλες τις υπόλοιπες κυπριακές τράπεζες.
• Την επιβολή περιορισμών στην μετακίνηση κεφαλαίων για μια περίοδο τουλάχιστον μερικών εβδομάδων. Ήδη το σχετικό νομοσχέδιο έχει ψηφιστεί από το κυπριακό κοινοβούλιο και θα τεθεί σε ισχύ από αύριο που αναμένεται ότι θα λειτουργήσουν και πάλι οι κυπριακές τράπεζες. Σημειώστε ότι η επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων αποτελεί πρωτόγνωρη διαδικασία για την ευρωζώνη.

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω και με δεδομένη την ολοκλήρωση και έγκριση του Προγράμματος Σταθεροποίησης της Κυπριακής Οικονομίας μέσα στον επόμενο μήνα, η κυβέρνηση της Κύπρου θα λάβει συνολικό δάνειο €10,0 δισ. για την κάλυψη των δημοσιονομικών αναγκών της χώρας. Παράλληλα, η ΕΚΤ δεσμεύτηκε ότι θα προσφέρει απεριόριστη ρευστότητα στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα την αμέσως επόμενη περίοδο.

Η Eurobank προβλέπει συρρίκνωση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος και στροφή προς άλλους παραγωγικούς τομείς. Κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν να γίνει άμεσα και με δεδομένο ότι ο χρηματοοικονομικός τομέας στην Κύπρο παράγει το 28,2% του ΑΕΠ με τον τουρισμό να έρχεται δεύτερος με 27,6% (στοιχεία του 2012, Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου) η επίδραση στην πραγματική οικονομία θα είναι δυσμενής και σημαντική τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα..

Πέρα από τα παραπάνω είναι κρίσιμο να επισημάνουμε και μια σειρά από επιμέρους ζητήματα που προέκυψαν από την διαδικασία για την επίτευξη οριστικής συμφωνίας για την Κύπρο:

1. Πρώτα από όλα, η συμφωνία ήρθε με μεγάλη καθυστέρηση. Η καθυστέρηση επιβάρυνε κυρίως τα μεγέθη της κυπριακής οικονομίας και είναι πιθανό να αύξησει τον κίνδυνο της μετάδοσης της τραπεζικής κρίσης και σε άλλα μέλη της ευρωζώνης.
2. Τόσο το Eurogroup όσο και η κυπριακή κυβέρνηση διαχειρίστηκαν με λανθασμένο τρόπο τη συμφωνία της 16ης Μαρτίου 2013. Η απόρριψη της απόφασης από το κυπριακό κοινοβούλιο ήταν παρακινδυνευμένη με δεδομένο ότι δεν υπήρχε ήδη (έστω υπό διαμόρφωση) καλύτερη εναλλακτική λύση. Ταυτόχρονα, κατεδείχθη ότι ακόμη κι αν υπήρχε μια καλύτερη εναλλακτική λύση, στο Eurogroup δεν εξαντλήθηκαν όλα τα περιθώρια διαπραγμάτευσης για την επίτευξη μιας συμφωνίας.
3. Το τέλος που επιβλήθηκε στις καταθέσεις (με τη δεύτερη συμφωνία το τέλος επί των καταθέσεων αφορά μόνο αυτές που είναι υψηλότερες των 100.000,00 ευρώ) αύξησε σημαντικά την αβεβαιότητα για τις χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης αλλά και για αυτές που το μέγεθος του τραπεζικού τους συστήματος υπερβαίνει σημαντικά το μέγεθός του ΑΕΠ (π.χ. Λουξεμβούργο και Μάλτα). Το ενδεχόμενο ενός τέλους επί των καταθέσεων δεν θα μπορεί να αποκλειστεί πλέον από τους πολίτες μιας χώρας που βρίσκεται ή πρόκειται να διαπραγματευτεί ένα πρόγραμμα διάσωσης, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι η Κύπρος αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση . Οι δηλώσεις του επικεφαλούς του Eurogroup J. Dijsselbloem περί της χρήσης της λύσης της Κύπρου ως υποδείγματος για την λύση παρόμοιων προβλημάτων σε άλλες χώρες του ευρώ, η ανάκληση της συγκεκριμένης δήλωσης μετά από την αρνητική αντίδραση των αγορών και η επαναφορά της σε ισχύ αργότερα δείχνουν ότι δεν υπάρχει μια κοινή γραμμή μεταξύ των μελών του Eurogroup για την εξέλιξη της διαδικασίας της τραπεζικής ένωσης των χωρών που συμμετέχουν στο ευρώ. Αναμένουμε ότι οι εξελίξεις στην Κύπρο, η λύση του κυπριακού τραπεζικού προβλήματος αλλά και οι δηλώσεις του επικεφαλής του Eurogroup κάνουν πιο επιτακτική την ανάγκη για την επιτάχυνση της διαδικασίας της τραπεζικής ένωσης.

Τα περιθώρια αποδόσεων των 10-ετών ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου έναντι των αποδόσεων των αντιστοίχων γερμανικών τίτλων για δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα ακολουθούν έντονα ανοδική τάση. Την 26η Μαρτίου 2013 το ελληνικό περιθώριο αποδόσεων ήταν στις 1078,8 μ.β.., αυξημένο κατά 1,2% σε εβδομαδιαία βάση. Σε μηνιαία βάση το περιθώριο έχει αυξηθεί κατά 11.3% (Σχήμα 1). Η συγκεκριμένη αύξηση οφείλεται κυρίως στην καθυστέρηση ολοκλήρωσης της αξιολόγησης από την τρόικα και την εκταμίευση της δόσης (βλέπε παρακάτω) αλλά και στις αρνητικές εξελίξεις στην κυπριακή οικονομία και στις επιπτώσεις που θα έχει η εφαρμογή της πρόσφατης απόφασης του Eurogroup για την Κύπρο στην ελληνική οικονομία. Ας μην παραβλέπουμε το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των καταθέσεων που αποσύρθηκαν από τις ελληνικές τράπεζες στην περίοδο 2009-2012 κατέληξε σε κυπριακά τραπεζικά ιδρύματα καθώς και το ότι η Κύπρος αποτελεί ένα βασικό εμπορικό εταίρο της Ελλάδας (5% των ελληνικών εξαγωγών αγαθών για το 2012 κατευθύνθηκαν στην Κύπρο σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat).

Βήματα προόδου στην προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων αλλά σημαντικά προβλήματα δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί

Η διαδικασία αξιολόγησης της εφαρμογής του 2ου Προγράμματος Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας αναμένεται να συνεχιστεί από τις αρχές της επόμενης εβδομάδας.

Τα κεντρικά σημεία της διαπραγμάτευσης περιλαμβάνουν:

• την εφαρμογή του προγράμματος «κινητικότητας» των δημοσίων υπαλλήλων.
• την αντικατάσταση του Ενιαίου Τέλους Ηλεκτροδοτούμενων Επιφανειών από τον νέο Ενιαίο Φόρο Ακινήτων (ΕΦΑ).
• την ανεξαρτητοποίηση ή τουλάχιστον τη μεγαλύτερη ανεξαρτησία της νέας Γενικής Γραμματείας Εσόδων (υπό τον κ. Χ. Θεοχάρη) και η ένταξη σε αυτή του ΣΔΟΕ.
• την καλύτερη δημοσιονομική απεικόνιση των λογαριασμών της Γενικής Κυβέρνησης με έμφαση στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τον ΕΟΠΥΥ.
• την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.
H Eurobank υπενθυμίζει ότι η θετική αξιολόγηση της εφαρμογής του προγράμματος από την τρόικα θα επιτρέψει την αποδέσμευση συνολικά €8,8 δισ. (2,8+6,0) μέχρι το τέλος Απριλίου 2013 . Πιο συγκεκριμένα, η κυβέρνηση αναμένει ότι το Euro Working Group της 4ης Απριλίου 2013 θα εγκρίνει την εκταμίευση της δόσης των €2,8 δισ. με δεδομένο ότι μέχρι τότε θα έχουμε τη θετική αξιολόγηση της τρόικας για τις προαπαιτούμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις (αλλαγές στη λίστα φαρμάκων και υλοποίηση του προγράμματος κινητικότητας στο δημόσιο).

Η κυβέρνηση θα παρουσιάσει στην τρόικα ένα αναθεωρημένο σχέδιο με τα νέα οργανογράμματα στο στενό και ευρύτερο Δημόσιο, την αξιολόγηση του προσωπικού και το πρόγραμμα «κινητικότητας» του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης στο οποίο θα περιλαμβάνεται συγκεκριμένος αριθμός «υποχρεωτικών αποχωρήσεων» ως το τέλος του 2014. Σημειώστε ότι το θέμα της αναμόρφωσης της λίστας φαρμάκων έχει επιλυθεί ήδη.

Για την έγκριση της εκταμίευσης των υπολοίπων €6,0 δισ. αναμένουμε ότι η απόφαση θα ληφθεί στο Eurogoup της 14ης Απριλίου 2013 με δεδομένη θετική αξιολόγηση της τρόικας για τις υπόλοιπες από τις παραπάνω μεταρρυθμίσεις. Η πρόοδος στα συγκεκριμένα ανοικτά ζητήματα δεν είναι σημαντική εξαιτίας των προβλημάτων που εμφανίζονται α) στην αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος, β) στα κενά που εμφανίζει η δημοσιονομική απεικόνιση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του ΕΟΠΥΥ και κυρίως γ) στην συνέχιση της καταβολής του Ειδικού Τέλους Ηλεκτροδοτούμενων Επιφανειών από τον νέο ΕΦΑ για το 2013. Ήδη δυο εκ των τριών κομμάτων (ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ) υποστηρίζουν την αντικατάσταση του τέλους Ηλεκτροδοτούμενων Επιφανειών από τον νέο ΕΦΑ για το 2013 ενώ ο ΥΠΟΙΚ Γ. Στουρνάρας έχει δηλώσει (πριν από τη συνάντηση των πολιτικών αρχηγών) ότι θα συνεχίσει η είσπραξη του τέλους μέσω της ΔΕΗ και το 2013 με μικρότερη επιβάρυνση των φορολογούμενων. Ωστόσο δεν υπάρχει επίσημη ανακοίνωση της κυβέρνησης για το θέμα ούτε έχει ανακοινωθεί κάποιο σχέδιο για τον ΕΦΑ και δεν θεωρούμε ότι υπάρχουν χρονικά περιθώρια και τεχνικές ικανότητες για την εφαρμογή του συγκεκριμένου φόρου εντός του 2013. Σίγουρα η συγκεκριμένη διάσταση απόψεων δεν αποτελεί εποικοδομητική βάση για επανέναρξη των συζητήσεων με την τρόικα.