ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗΣ

Μπάσκετ και ποδόσφαιρο

Ξέρουμε ότι η καλαθόσφαιρα, που έγινε παγκοσμίως γνωστή ως μπάσκετ (καλάθι), εφευρέθηκε από τον καθηγητή σωματικής αγωγής Τζέιμς Νεισμιθ, το 1891, στο εκπαιδευτήριο  της Διεθνούς Χριστιανικής Αδελφότητας Νέων στη Μασαχουσέτη. Ο λόγος; Ήθελε να απαλλάξει  από την ανία τους μαθητές των γυμνασιακών τάξεων που ίσαμε τότε ασκούνταν στον βηματισμό, τη γυμναστική – απλή και ενόργανη.

Όσο για το ποδόσφαιρο η καταγωγή του κρατάει από την αρχαιότητα, πέρασε στον Μεσαίωνα ως σύγκρουση μεταξύ κοινοτήτων, εγκαταλείφθηκε λόγω των τραυματισμών και των θανάτων που συνέβαιναν για να επανέλθει στα βρετανικά σχολεία οργανωμένο πια – οι έντεκα παίκτες ορίστηκαν με βάση τους κοιτώνες των κολεγίων, ο δε διαιτητής κρατούσε μαντήλι και όχι σφυρίχτρα.

Τα αθλήματα, όπως ξέρουμε, αξιοποιούν την πολεμική διάθεση των παικτών υπό έναν όρο : απαγορεύεται ο θάνατος. Σκοπός είναι η αξιοποίηση του δυναμισμού των αθλητών  χωρίς βάναυσες παρεκτροπές. Άλλωστε τα δύο παιχνίδια διαφέρουν ριζικά διότι το μεν μπάσκετ παίζεται με τα χέρια (δηλαδή με το πάνω μέρος του κορμού), ενώ το ποδόσφαιρο απαγορεύει τη χρήση των χεριών και αξιοποιεί τα πόδια. Και μόνο γι αυτό, το ποδόσφαιρο κέρδισε την παγκοσμιότητα καθότι έβαλε μυαλό στα πόδια, απαίτησε γήπεδα μεγάλων διαστάσεων ενώ, προϊόντος του χρόνου, οι κερκίδες έφτασαν σε σημείο να φιλοξενούν ακόμη και πλήθη 200.000.

Στην καλαθόσφαιρα επικρατεί ένα καθεστώς ευθιξίας και μη μου άπτου, κάθε άγγιγμα ποινικοποιείται (πρόκειται δηλαδή για κατάλοιπο σχολικής πρόνοιας  όπου οι μαθητές  θα έπρεπε να αποφύγουν πάση θυσία τους τραυματισμούς). Αντίθετα το ποδόσφαιρο, παρότι κι αυτό καλλιεργήθηκε στα κολέγια, απελευθέρωσε τον δυναμισμό, συγχώρεσε πολλά λακτίσματα, ακόμη και με την κεφαλή. Την κεφαλιά στο μπάσκετ δεν την έχουμε δει ποτέ (όπως στο βόλεϊ),  αντίθετα στο ποδόσφαιρο ισχύει το εβραϊκό: το πάνω είναι κάτω, το δε κάτω είναι πάνω. Πολλά από τα συναρπαστικότατα τέρματα επιτυγχάνονται με κεφαλιές-ψαράκι όπου η δυναμική οριζοντιώνει το ανθρώπινο κορμί. Επίσης πτώσεις δεν έχουμε στο μπάσκετ, ενώ στο ποδόσφαιρο όλο και κάποιος πέφτει –χτυπημένος, τζαρτζαρισμένος, χαρούμενος, γιουχαϊσμένος.

Να μην ξεχάσουμε και τον τερματοφύλακα που απολαμβάνει πολλών ελευθεριών : χρησιμοποιεί χέρια όσο και πόδια, δεν επιτρέπεται να τον τζαρτζάρει ο αντίπαλος, είναι άρχοντας μέσα στη μεγάλη περιοχή, όσο για τη θέση του είναι γνωστό ότι δεν επιτρέπει το λάθος.