Ένας Βυσσινόκηπος στο Κίεβο

Λιγότερο από ένα μήνα πριν, εκείνη την Κυριακή που έγινε ο μεγάλος σεισμός στην Κεφαλλονιά, μετά από ένα απογευματινό καφέ κοντά στην Αβάνα στο Ψυχικό, είδα στην απέναντι μεριά της Λ. Κηφισίας προς το Κολέγιο, μια μάζωξη από καμιά πενηνταριά μετανάστες.

Μαζεμένοι μπροστά την είσοδο της Ουκρανικής πρεσβείας διαμαρτύρονταν κόσμια και χαμηλόφωνα κατά του κατασταλτικού αυταρχισμού και της ωμής βίας που επιδείκνυε η κυβέρνησής τους εναντίον των συμπατριωτών τους που διαδήλωναν στο Κίεβο. Τους πλησίασα

και άνοιξα κουβέντα με μεροκαματιάρηδες στην πλειονότητά τους ανθρώπους που παράτησαν το κυριακάτικο απόγευμά τους σε μια ξένη χώρα για να εκφράσουν τη λαχτάρα τους για ευημερία και την προσήλωση στη Δημοκρατία στην ήδη κατεστραμμένη οικονομικά χώρα τους.

«Εντάξει, να φύγει ο στυγερός Γιανούκοβιτς, αλλά ποιος να έρθει; Η Τιμοσένκο ίσως;», άρχισα ρωτώντας τους αθώα. Από εκεί και πέρα, παρά τις –θέλω να πιστεύω ειλικρινείς- απαντήσεις τους, ξεκίνησε ο χορός της σύγχυσης. «Η Τιμοσένκο είναι φυλακή για απάτες και καταχρήσεις, όχι για πολιτικούς λόγους», μου αποκρίθηκε μια μεσόκοπη κυρία . «Άσε που τη θέλουν οι Αμερικάνοι», συμπλήρωσε. Μάλιστα.

«Μήπως να έρθει η άλλη αντιπολίτευση;», επέμεινα. «Οι άλλοι είναι εξτρεμιστές, παραστρατιωτικοί και Ναζιστές», πετάχτηκε ένας άλλος. «ΟΚ, αλλά όλοι;», το βιολί μου εγώ. «Όχι, ένα άλλο κομμάτι είναι υπάλληλοι των Γερμανών» με ενημέρωσε ένας τρίτος. Τότε γιατί να μη μείνει στην εξουσία ο Ρωσόφιλος Γιανούκοβιτς όταν η Μόσχα του Πούτιν του δίνει 15 δισεκατομμύρια δολάρια και μειώνει την τιμή του φυσικού αερίου κατά 30%, τη στιγμή που η ΕΕ του προτείνει οικονομική βοήθεια μόνο 610 εκατομμυρίων;», βιάστηκα να ξαναρωτήσω.

Εισέπραξα ένα σχεδόν ομαδικό «Διότι, δεν καταλαβαίνεις». Και τότε, πράγματι, συνειδητοποίησα, οφείλω να ομολογήσω με άστοχη ελαφρότητα, γιατί κάθε τόσο στην Ουκρανική Βουλή, γρονθοκοπούνται μεταξύ τους οι βουλευτές της. Προφανώς, σκέφτηκα μάλλον αφελώς, γιατί άλλοι είναι με τους Ρώσους, άλλοι με τους Ευρωπαίους, κάποιοι άλλοι με τους Αμερικανούς και κάμποσοι ακόμα ανεξέλεγκτοι συνομωσιόπληκτοι με τους εξωγήινους.

«Αυτά ενδεχομένως ίσχυαν πριν 10 χρόνια, όταν ο Μπους οργάνωσε την «Πορτοκαλί Επανάσταση»» μου είπε διεθνολόγος φίλος. «Σήμερα μεταξύ βαρβαρότητας και χάους, στο μυαλό των απελπισμένων Ουκρανών η Ευρώπη έχει γίνει αποκλειστικά κραταιά Μέρκελ, η Δύση σημαίνει σκέτα ευυπόληπτο ΔΝΤ, και η Ρωσία προνομιακά και μόνον ηγεμονικός Πούτιν».

Υπό αυτές τις στρεβλές παραδοχές, γίνεται κάτι παραπάνω από ευδιάκριτο ότι οποιαδήποτε μεταβολή στη χώρα θα γίνεται αντιληπτή από το Κρεμλίνο ως γερμανικός επεκτατισμός και αμερικανική διείσδυση. Αντίθετα, για την καγκελαρία και το Λευκό Οίκο θα προσλαμβάνεται ως απόπειρα ρωσικής αυτοκρατορικής παλινόρθωσης και διατήρησης του τσαρικού κεκτημένου.

Αναπόφευκτα μια χώρα που αντιμετωπίζεται σαν πιόνι, τόσο από τη Ρωσία όσο και από τη «Δύση», πέρα από το μακελειό και την αιματοχυσία του λαού της, κινδυνεύει να διαμελιστεί προκειμένου να παγιωθούν νέες ζώνες επιρροής, δεδομένου ότι σε αυτό το ανιστόρητο, επικίνδυνο και ψυχροπολεμικό γεωπολιτικό παιχνίδι, συμμετέχουν σαν προσάναμμα στην πυρκαγιά, τα ντόπια συμφέροντα και ο καιροσκοπισμός εγχώριων φατριών και ολιγαρχών.

Και ακόμα χειρότερα, στο δυσβάστακτο κόστος που πληρώνουν οι πολίτες, το δικό τους μερτικό έχουν οι εθνοτικές, γλωσσικές και θρησκευτικές αντιθέσεις, οι οποίες έχουν αφυπνίσει αιμοβόρα ζόμπι αντισημιτισμού, ακραίου εθνικισμού και αποσχιστικών προσανατολισμών.

Σε αυτό τον καμβά περιπλέκονται πολλές κλωστές ενός εργόχειρου που συνθέτει το μήλο της έριδος που λέγεται Ουκρανία. Η διεκδίκησή της ως ζωτικής χώρας τόσο από τους Ρώσους για τους οποίους μαζί με τα συμφέροντα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της σλαβικής ψυχής τους, όσο και από τους Δυτικούς ως προχωρημένου ευρασιατικού εμπορικού και αμυντικού φυλακίου στην αυλή της Ρωσικής Ομοσπονδίας, εγκυμονεί ψυχροπολεμικούς κινδύνους για την ευρύτερη περιοχή.

Ταυτόχρονα, απειλεί με τριγμούς και το δόγμα της διατλαντικής μονοπολικότητας στο Ευρωπαϊκό οικοδόμημα και τη μασίφ απαίτηση για γεωπολιτική δορυφοροποίηση των πρώην Σοβιετικών δημοκρατιών από τη Ρωσία. Για την ώρα πάντως, ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος εξελίσσεται στη Ουκρανία με μόνο θύμα το λαό της, αναζωπυρώνοντας μνήμες όσων θηριωδιών και ακροτήτων διαδραματίστηκαν στις πιο σκοτεινές κοινωνικοπολιτικές περιόδους του περασμένου αιώνα.

Προσωπικά, εκείνο το Κυριακάτικο απόγευμα έξω από την Ουκρανική πρεσβεία, αυτοί οι άνθρωποι που μοχθούν για ένα κομμάτι ψωμί σε ένα χρεωκοπημένο τόπο, μου θύμισαν κάτι από εκείνους τους Τσεχωφικούς ήρωες, που αναζητούν μια διέξοδο-λύτρωση από το παρελθόν τους. Σαν τους συμβολικούς χαρακτήρες μιας οικογένειας που αδυνατεί να κρατήσει τον βυσσινόκηπο της, ένα κομμάτι γης που της ανήκει, ενώ έχει ήδη αρχίσει να αχνοφαίνεται το δυσοίωνο μέλλον που την περιμένει. Και το αίμα των νεκρών διαδηλωτών και αστυνομικών στους δρόμους του Κιέβου μου φάνηκε τόσο άλικο σαν βυσσινί.