Τα ηλεκτρονικά απόβλητα της Δύσης πνίγουν Ασία και Αφρική

Πόσο γρήγορα παλιώνει ένα κινητό τηλέφωνο; Πόσο αργό θεωρούμε το κομπιούτερ που αγοράσαμε πριν λίγους μήνες; Πόσο ξεπερασμένη είναι πια η τηλεόρασή μας; Καθημερινά χιλιάδες ηλεκτρονικές συσκευές αντικαθίστανται από καινούργιες μεγαλώνοντας έτσι τον όγκο των «σκουπιδιών» της σύγχρονης τεχνολογίας.

Σύμφωνα με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών, κάθε χρόνο παράγονται 20 με 50 εκατομμύρια τόνοι ηλεκτρονικών αποβλήτων. Το μερίδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπολογίζεται σε 9 εκατομμύρια τόνους ενώ σε πολλές χώρες τα ηλεκτρονικά απόβλητα αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις το ετήσιο ποσό των ηλεκτρονικών αποβλήτων της ΕΕ, θα ανέλθει στα 12 εκατομμύρια τόνους, μέσα στα επόμενα 10 χρόνια. Ένα μεγάλο μέρος των ηλεκτρονικών αποβλήτων της Ευρώπης καταλήγει στη Δυτική Αφρική και στην Ασία. Πόσο αθώα όμως είναι αυτά τα απόβλητα;

Σύμφωνα με την Greenpeace, τα δείγματα που συλλέχθηκαν σε μια χωματερή της Γκάνα περιείχαν υψηλά τοξικά μέταλλα τουλάχιστον εκατό φορές πάνω από τα κανονικά επίπεδα. Συνήθως, τα απόβλητα προϊόντα διαλύονται κάτω από μη ασφαλείς συνθήκες – σπάζοντας τα ή καίγοντας τα σε πρόχειρες εγκαταστάσεις. Οι εργάτες προσπαθούν να απομονώσουν τα πολύτιμα μέταλλα, τα οποία μπορούν να πουλήσουν στην αγορά μετάλλων. Επίσης καίνε τα πλαστικά, τα οποία εκλύουν θανατηφόρες διοξίνες. Ζεσταίνουν τα τυπωμένα κυκλώματα για να λιώσουν τις συγκολλήσεις μολύβδου και εισπνέουν το δηλητηριώδη καπνό που παράγεται κατά τη διαδικασία. Χρησιμοποιούν οξέα για να αφαιρέσουν το χρυσό από τις πλακέτες των τυπωμένων κυκλωμάτων. Στην περιοχή Γκιγού της Κίνας, πετούν το μολυβδούχο γυαλί από αποσυναρμολογημένες οθόνες καθοδικού σωλήνα και τηλεοράσεις στα κοντινότερα φρεάτια αποχέτευσης. Διαχειριζόμενοι ηλεκτρονικά απόβλητα με τόσο πρωτόγονο τρόπο εκθέτουν τους εαυτούς τους σε σημαντικές ποσότητες τοξικών χημικών ουσιών και ρυπαίνουν ανεπανόρθωτα το περιβάλλον. Οι επιπτώσεις στην υγεία των εργαζομένων σε αυτές τις πρόχειρες εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν μη ασφαλείς πρακτικές είναι προφανείς. Ιατρικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί στην περιοχή Γκιγού της Κίνας – όπου διαλύεται ένας μεγάλος όγκος ηλεκτρονικών αποβλήτων – δείχνουν ότι περισσότερα από το 80% των παιδιών έχουν δηλητηριαστεί από το μόλυβδο, το νερό είναι επικίνδυνο για πόση, και τα σώματα των εργαζομένων περιέχουν εξαιρετικά υψηλά επίπεδα τοξικών ουσιών που προέρχονται από επιβραδυντές φλόγας και των υποπροϊόντων τους. Στο Πακιστάν, τα τυπωμένα κυκλώματα λιώνονται με καμινέτα χωρίς ανεμιστήρες εξαερισμού. Οι δε εργασίες με οξέα πραγματοποιούνται σε εσωτερικούς χώρους με ακόμη λιγότερο εξαερισμό. Στην Ινδία, η ανοιχτή καύση τυπωμένων κυκλωμάτων σε γειτονιές του Νέου Δελχί αποτελούν ρουτίνα, όπως είναι η εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας για την εκτέλεση αυτών των εργασιών.

Παράνομη επεξεργασία ηλεκτρονικών αποβλήτων και παιδική εργασία.

Η φτώχεια στις χώρες που τα ηλεκτρονικά απόβλητα αποστέλλονται παράνομα συνήθως οδηγεί συχνά μικρά παιδιά να συμμετέχουν στην διάλυση των ηλεκτρονικών αποβλήτων. Οι πιθανές συνέπειες για την υγεία αυτών που συμμετέχουν σε αυτού του τύπου την εργασία είναι τρομερές όπως την δημιουργία προβλημάτων στην σωματική ανάπτυξη και των οργάνων αναπαραγωγής, ανεπανόρθωτες ζημιές στο ανοσοποιητικό σύστημα, στο νευρικό σύστημα, νεφρικές βλάβες και ανεπαρκή ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών.

Οι χωματερές της Αφρικής και της Ασίας

Οι μεγάλες οικονομίες του αναπτυγμένου κόσμου δεν έχουν αποδείξει την ικανότητα τους στην αποτελεσματική διαχείριση και ρύθμιση διαδικασιών διάθεσης των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών αποβλήτων επαρκώς. Αντί να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα με ακρίβεια, αυτές οι πλούσιες οικονομίες που χρησιμοποιούν τα περισσότερα ηλεκτρονικά προϊόντα και παράγουν το μεγαλύτερο όγκο ηλεκτρονικών αποβλήτων, εκμεταλλεύονται μια εύκολη, και μέχρι σήμερα, κρυφή βαλβίδα διαφυγής – εξάγοντας τη κρίση αποβλήτων στις αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας και της Αφρικής.

Για παράδειγμα εξαγωγές ηλεκτρονικών αποβλήτων στην Ασία έχουν ως κίνητρο καθαρά οικονομικούς λόγους. Οι δυνάμεις της αγοράς, αν αφεθούν ανεξέλεγκτες, υπαγορεύουν ότι τα τοξικά απόβλητα θα «διολισθήσουν» στην οικονομική οδό με τη λιγότερη αντίσταση. Αν η αγορά αποβλήτων αφεθεί χωρίς ρύθμιση, τα τοξικά απόβλητα των εύπορων οικονομιών θα κατακλύσουν τις φτωχότερες χώρες του κόσμου όπου το εργατικό κόστος είναι φθηνό, και οι εργασιακοί κανόνες και περιβαλλοντικοί όροι είναι ανεπαρκείς.

Η ελεύθερη εμπορική διακίνηση αφήνει τους φτωχότερους λαούς της γης με μια ανυπόφορη επιλογή μεταξύ φτώχειας και δηλητηρίου – μια επιλογή που κανείς δεν θα έπρεπε να έχει να κάνει. Γι' αυτό το λόγο δημιουργήθηκε η Συμφωνία της Βασιλείας το 1989. Για τον ίδιο επίσης λόγο στη Συμφωνία της Βασιλείας το 1994 συμφωνήθηκε να υιοθετηθεί μια συνολική απαγόρευση των εξαγωγών όλων των επικίνδυνων αποβλήτων από τις πλούσιες στις φτωχές χώρες για οποιοδήποτε λόγο, συμπεριλαμβανομένης και της ανακύκλωσης.

Παρά τις υφιστάμενες ρυθμίσεις, όπως η Σύμβαση της Βασιλείας, η μεταφορά αποβλήτων σε χώρες χωρίς βασική υποδομή για την επεξεργασία και ανακύκλωση τους είναι ένα αυξανόμενο παγκόσμιο πρόβλημα.

Κατσάκος Πέτρος

Πηγή: avgi.gr