Τρίκαλα: Οι καταστροφές από τη βροχή, οι παραλείψεις, οι ατυχείς παρεμβάσεις και η κλιματική αλλαγή

Τεράστιες είναι οι καταστροφές σε περιοχές του νομού, μετά την πρόσφατη κακοκαιρία και την υπερχείλιση του Πηνειού, που έπνιξε στην κυριολεξία χωριά των Τρικάλων.

Για τις καταστροφές και την αντιμετώπισή τους χθες το απόγευμα έγινε σύσκεψη στο δημαρχείο Καλαμπάκας, με τη συμμετοχή των τεσσάρων δημάρχων των Τρικάλων, του αντιπεριφερειάρχη και των τοπικών βουλευτών. Αποφασίστηκε σε πρώτη φάση να καταβληθεί προσπάθεια να οριστούν συναντήσεις των δημάρχων (οι οποίοι έχουν αποστείλει ήδη επιστολές στην Περιφέρεια

Θεσσαλίας για την ανάγκη αποκατάστασης των ζημιών) με τους αρμόδιους υπουργούς, προκειμένου να ξεκινήσει η αποκατάσταση των προβλημάτων.

Είναι χαρακτηριστικό δε ότι ο αντιπεριφερειάρχης κ. Χρήστος Μιχαλάκης εκτίμησε τις ζημιές στα 3 εκατ. ευρώ.

Μετά τις καταστροφές σε περιοχές των δήμων, Καλαμπάκας, Πύλης και Τρικάλων από χθες πλημμύρισαν χιλιάδες στρέμματα σε περιοχές του δήμου Φαρκαδόνας, κυρίως στο Ζάρκο, καθώς η περιοχή λειτουργεί ως ζώνη ανάσχεσης των υδάτων.

Το Βαλομάνδρι

Στο μεταξύ, μετά τις βροχές το βράδυ της Παρασκευής και την υπερχείλιση του Πηνειού, ολοκληρωτική είναι η καταστροφή που υπέστησαν καλλιέργειες, επιχειρήσεις, σπίτια και κτηνοτροφικές μονάδες στο Βαλομάνδρι. Ο κ. Νίκος Σαλέπης, 50 ετών, κάτοικος της περιοχής Βαλομανδρίου, σημείωσε στον ραδιοθάλαμο Τρικάλων της ΕΡΤ ότι τόσο ο ίδιος όσο και ηλικιωμένοι του χωριού δεν θυμούνται παρόμοια καταστροφή τα τελευταία χρόνια. Τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου, γύρω στις 2, πέρασε όλος ο Πηνειός μέσα από το Βαλομάνδρι. Το νερό του ποταμού, μετά την υπερχείλιση και το σπάσιμο των αναχωμάτων, μπήκε ορμητικά στο χωριό, ξεπερνώντας σε κάποιες περιπτώσεις και για διάστημα μεγαλύτερο των 3 ωρών το 1,70 μέτρα. Τα μισά σπίτια του χωριού έχουν κριθεί μη κατοικήσιμα, ενώ ένα σπίτι κατέρρευσε. Κάτοικοι άρχισαν στη 1 τα ξημερώματα του Σαββάτου να χτυπούν την καμπάνα του χωριού για να ειδοποιήσουν τους υπόλοιπους να πάρουν τα μέτρα τους, καθώς η ώρα ήταν προχωρημένη. Αυτό το γεγονός έσωσε πολλούς από το να χάσουν τη ζωή τους, λένε κάτοικοι του Βαλομανδρίου.

Ο κ. Χρήστος Τσιοπόκης, κτηνοτρόφος τόνισε σήμερα στην εκπομπή «Δρομολόγιο Αντιθέσεων» του ραδιοθαλάμου Τρικάλων της ΕΡΤ ότι η μονάδα που διαθέτει στο χωριό πλημμύρισε, ζώα πνίγηκαν και σαν να μην έφτανε αυτό, ουδείς μέχρι σήμερα το πρωί είχε μεταβεί για να συλλέξει τα κουφάρια των ζώων. Ο ίδιος υπέστη ολοκληρωτική καταστροφή, καθώς εκτός από τη μονάδα που διαθέτει πλημμύρισε και το σπίτι του, όπως συνέβη με πολλά σπίτια του χωριού, τα οποία κρίθηκαν πλέον μη κατοικήσιμα.

Στο χωριό έπιπλα, στρώματα κρεβατιών, ό,τι τέλος πάντων διασώθηκε, αυτή τη στιγμή είναι στο δρόμο, διότι δεν έχει βγει η λάσπη από τα σπίτια. Σε σχετικά καλύτερη κατάσταση είναι τα ψηλότερα σπίτια του χωριού. Πάντως, αυτή τη στιγμή υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν που να μείνουν.

«Ξέρω – δηλώνει ηλικιωμένος κάτοικος του Βαλομανδρίου – τι συνέβη και τι παρεμβάσεις έγιναν για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Παρεμβάσεις, που επηρέασαν αρνητικά και φτάσαμε στο να περάσει το ποτάμι μέσα από το χωριό. Και παρεμβάσεις που δεν έγιναν, όπως για παράδειγμα διάνοιξη του ποταμού στο ύψος της γέφυρας, συντηρήσεις φραγμάτων, κ.λπ, ώστε να μπορούν να φύγουν τα νερά».

Πρώτη πλημμύρισε η Φωτάδα. Από εκεί και πέρα δεν υπήρχαν αναχώματα, ώστε να συγκρατηθεί το νερό.

Στο μεταξύ, κάτοικοι του Βαλομανδρίου θυμούνται ότι η προηγούμενη μεγάλη πλημμύρα έγινε τον Δεκέμβριο 2002 στον Πηνειό. Το νερό έφτασε μέχρι το Κοιμητήριο του Βαλομανδρίου. Από τότε και μέχρι σήμερα δεν έγινε οποιοδήποτε έργο, παρά μόνο η διάνοιξη της βασικής κοίτης της γέφυρας. Κάτοικοι μιλούν για «εγκληματική ενέργεια» των υπευθύνων τότε που τοποθέτησαν τις χωματερές στο επίπεδο του αναχώματος και έκλεισαν τη ζώνη ανάσχεσης του Πηνειού ποταμού.

Στα δύο χωριά, τόσο δηλαδή στη Φωτάδα όσο και στο Βαλομάνδρι καθώς και στα Ρόγγια σήμερα βρίσκονται κλιμάκια ειδικών για την εκτίμηση των ζημιών. Σημειωτέον ότι οι κάτοικοι του Βαλομανδρίου δεν είχαν πόσιμο νερό για δύο ημέρες, λόγω των ζημιών στο δίκτυο και των διακοπών στην ηλεκτροδότηση.

Στο μεταξύ, καταστροφές σημειώθηκαν από την κακοκαιρία στα Αμπέλια, στη Χρυσομηλιά, στην Καστανιά και στη Διάβα Καλαμπάκας καθώς και στις περιοχές Γενέσι, Πλάτανος και Ρίζωμα στα Τρίκαλα.

Απουσία έργων

Στο μεταξύ, αυτό που επισημαίνεται από το συνδυασμό του δημοτικού συμβουλίου Τρικάλων «Φυσάει Κόντρα για την Ανατροπή» μέσω επιστολής είναι ότι οι καταστροφές εξαιτίας ακραίων καιρικών φαινομένων δεν είναι νομοτέλεια. Τα μέλη του συνδυασμού επικαλούνται την απουσία έργων στο νομό, που θα μπορούσαν να περιορίσουν τις καταστροφές. Χαρακτηριστικά στην επιστολή επισημαίνεται: «Αυτό που θα πρέπει όμως να απαιτήσουν κυρίως οι τοπικές κοινωνίες σε ένα Δήμο με τεράστιο ποτάμιο και παραποτάμιο σύστημα είναι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση σοβαρών αντιπλημμυρικών έργων με διαχρονικό και ευεργετικό αποτύπωμα για την κοινωνία και όχι «έργων βιτρίνας» που αποσκοπούν στην στιγμιαία επικοινωνιακή πολιτική εκμετάλλευση.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα της διακυβέρνησης του Δήμου τη τελευταία διετία :

Πρώτο παράδειγμα: Στο Ρίζωμα που τόσο έπληξε η έντονη βροχόπτωση με αποτέλεσμα να καταστραφούν καλλιέργειες και περιουσίες, είναι πάγιο αίτημα δεκαετιών των κατοίκων, (σχετική μελέτη διέθετε από το 1994 η κοινότητα Ριζώματος) η κατασκευή ενός μικρού φράγματος και λιμνοδεξαμενής στη θέση «Πλακωτό», ένα έργο δηλαδή μικρής κλίμακας και όχι ιδιαίτερα κοστοβόρο, έργο που είχαμε υιοθετήσει και προτείνει ως δημοτική παράταξη από το 2010, ώστε εκεί να καταλήγει και να συγκεντρώνεται οργανωμένα η απορροή των υδάτων που κατεβαίνουν από τα Αντιχάσια, για να λειτουργήσει με διττό σκοπό, και για την άρδευση των καλλιεργειών των κατοίκων, αλλά και ως αντιπλημμυρικό έργο μιας περιοχής που αποτελεί λεκάνη απορροής μεγάλου όγκου υδάτων .

Αντίθετα η δημοτική αρχή επέλεξε να δαπανήσει χρήματα και να εντάξει στο προγραμματισμό της, τις «υπό ανεύρεση» ιαματικές πηγές της περιοχής, ώστε να αξιοποιηθούν τουριστικά στο μέλλον, σαν να επρόκειτο να μετατραπεί ποτέ το Ρίζωμα σε τουριστικό θέρετρο. Πρόσφατα μάλιστα υπήρξαν και σχετικές διαφημιστικές ανακοινώσεις από το γραφείο τύπου του Δήμου που αν διαβάζοντας τις κανείς λίγα 24ωρα μετά, δεν ξέρει τι να κάνει, να κλάψει ή να γελάσει…».

Δεύτερο παράδειγμα, που επικαλούνται τα μέλη του «Φυσάει Κόντρα για την Ανατροπή», η ένταξη στο πρόγραμμα LEADER και η μερική έως σήμερα κατασκευή «του δήθεν περιαστικού ποδηλατόδρομου Κεφαλόβρυσο –Φωτάδα, για την οποία ο Δήμος ήδη δαπάνησε δεκάδες χιλιάδες ευρώ, πάνω ακριβώς στο ανάχωμα, αν και στην ίδια «ύποπτη» για πλημμύρες περιοχή δεν σχεδίασαν και δεν υλοποίησαν, ούτε ο Δήμος, ούτε η Περιφέρεια Θεσσαλίας κανένα εγγειοβελτιωτικό έργο ή έστω ένα έργο συντήρησης των παραποτάμιων αναχωμάτων.

Αποτέλεσμα ήταν τα αναχώματα να υποχωρήσουν, τα όμορα στον Πηνειό χωριά να πλημμυρίσουν, οι καλλιέργειες να καταστραφούν και φυσικά μαζί τους και η πρόχειρα κατασκευασμένη περιαστική δήθεν ποδηλατική διαδρομή…».

Κλιματική αλλαγή

Είναι προφανές βέβαια ότι όλα όσα συμβαίνουν, όχι μόνο στα Τρίκαλα αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας, «ακουμπούν» σε αυτό που αποκαλούμε «κλιματική αλλαγή».

Εν μέρει, βέβαια, καθώς όπως δήλωσε στον ραδιοθάλαμο Τρικάλων της ΕΡΤ ο αναπληρωτής καθηγητής στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο κ. Μάκης Ζέρβας, παρόμοια φαινόμενα συνέβαιναν και στο παρελθόν. Απλώς σήμερα είναι μεγαλύτερης έντασης.

Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της γης και οι απότομες καιρικές αλλαγές είναι αποτυπώματα του φαινομένου. Ο ανθρώπινος παράγοντας, ωστόσο και οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια επιτείνουν την κατάσταση. «Κάναμε λάθη στο παρελθόν – τόνισε ο κ. Ζέρβας – τα οποία δεν φροντίσαμε να διορθώσουμε. Αποξηράναμε την Κάρλα, για παράδειγμα, στη Θεσσαλία και τώρα επιχειρείται η επανασύστασή της, χωρίς να έχει γίνει ακόμη. Επίσης οι παρεμβάσεις που έγιναν σε επίπεδο περιφερειών δεν ήταν αποτέλεσμα μελέτης, που να λαμβάνει υπόψη όλους τους παράγοντες και να έχουν και μακρινό ορίζοντα. Κάναμε, για παράδειγμα, φράγματα, τα οποία μπορεί να έσωσαν κάποιες περιοχές από πλημμυρικά φαινόμενα, δεν λάβαμε όμως υπόψη τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν αυτά τα έργα σε περιοχές, που βρίσκονται στα 50 χιλιόμετρα». Οι περισσότερες παρεμβάσεις, συνεπώς, είναι αποσπασματικές, χωρίς συνολικό σχέδιο.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

«Οι πλημμύρες δεν συμβαίνουν μόνο επειδή σημειώνονται έντονες βροχοπτώσεις. Ο άνθρωπος έχει επιδράσει στο περιβάλλον. Έχουμε αποξηράνει λίμνες, έχουμε αλλάξει τις χρήσεις γης, κάψαμε δάση, χτίσαμε πάνω ή κοντά στα ποτάμια, οπότε τα ακραία φαινόμενα έχουν εξηγήσεις», σημείωσε ο κ. Ζέρβας. Βέβαια, πρόσθεσε ότι το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό. Είναι διεθνές.

Η κλιματική αλλαγή είναι ένας τέταρτος παγκόσμιος πόλεμος. Τα μεγάλα πλούσια κράτη, σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή, χρησιμοποιούν την κλιματική αλλαγή για να εξοντώσουν τους οικονομικούς αντιπάλους. Η Αμερική και άλλα πλούσια κράτη δηλώνουν ότι έχουν χρήματα και προχωρούν σε μικρές παρεμβάσεις. Οι μικρότερες χώρες δεν έχουν, οπότε ο αποκαλούμενος ανταγωνισμός εξαντλείται σε αυτό το επίπεδο και οι ισχυροί παραμένουν κυρίαρχοι στο παιχνίδι.