«Το γιαχνί»: γράφει ο Γιώργος Ντελιδάκης

ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Ιδού πώς προέκυψε Το γιαχνί, το πρώτο μου «αργοπορημένο» μυθιστόρημα: ασκώ ως γιατρός την ειδικότητα του αναισθησιολόγου για περισσότερα από τριάντα χρόνια. Καθημερινά «παίζω» με σύριγγες, αμπούλες και μπουκαλάκια. Αναρροφώ ή αναμιγνύω διάφορα και διαφορετικά φάρμακα. Οι δοσολογίες τους υπολογίζονται σε χιλιοστά ή εκατομμυριοστά του γραμμαρίου. Χρησιμοποιώ και αξιοποιώ τις γνώσεις και την εμπειρία μου. Επαγρυπνώ και παρακολουθώ τις ζωτικές λειτουργίες του χειρουργικού ασθενή στις οθόνες των υπολογιστών, καθώς είναι ευμετάβλητες

στα χειρουργικά ερεθίσματα και στις δικές μου παρεμβάσεις.

Εργάζομαι σιωπηλά, γιατί το «αντικείμενο» της εργασίας μου, ο υποκείμενος ασθενής, συνήθως «κοιμάται» βαθειά. Οι αισθήσεις του αναστέλλονται προσωρινά, φαρμακευτικά.

Σκληρή η σιωπή, σαν του μοναχικού κηπουρού. Για να την εξευμενίσω, συχνά συλλογίζομαι, ή ερωτώ, ή συνομιλώ με τον άνευ αισθήσεων ασθενή: «Ο θάνατος είναι μόνο μια στιγμή, η τελευταία στιγμή της ζωής. Βέβαιος, συμπαγής, διαυγής».

Όμως, η ζωή πριν τον θάνατο;

Διαρκεί… «όσο μια ζωή», εύθραυστη, ανομοιογενής, πολλές φορές σκοτεινή.

Πώς ορίζεται τέλος πάντων η ανθρώπινη ζωή; Ένας ζωντανός εγκέφαλος αρκεί; Τι ορίζει του καθενός μας τη διαδρομή; Αν η ζωή ήταν ουράνιο τόξο, ποια και πόσα χρώματα θα την χρωμάτιζαν; Ποιο χρώμα έλαχε σε μένα και ποιο θα επέλεγα, αν είχα δική μου, εντελώς δική μου επιλογή;

Η εγχείρηση τελειώνει και ο ασθενής «ξυπνά», αφού προηγηθεί η διαδικασία αναστροφής της αναισθησίας, μια διαδικασία κρίσιμη και σημαντική, όσο και η προσγείωση αεροπλάνου χωρίς αυτόματο πιλότο. Αισθάνομαι ανακούφιση και ικανοποίηση, έχω συμβάλλει κι εγώ στην αποκατάσταση της ισορροπίας μιας διαταραγμένης υγείας. Σπάνια μεν, αλλά συμβαίνει, η ανάνηψη του χειρουργημένου ασθενούς είναι αψεγάδιαστη, συμβατικά θα λέγαμε… τέλεια, ιδανική.

Γνωστοί και άγνωστοι παράγοντες, προβλεπόμενοι και αστάθμητοι, φυσικοί και επίκτητοι, καταλήγουν σε ένα υπέροχο, όχι μόνο ισορροπημένο, αλλά και αρμονικό αποτέλεσμα που κανένα βιβλίο και καμιά συνταγή δεν είναι σε θέση να το προβλέψουν ή να το προκαθορίσουν.

Τέτοιες στιγμές, νιώθω πως αντικρίζω μια μακέτα της αρμονίας τού σύμπαντος, πως το αποτέλεσμα των πράξεών μου είναι απόλυτα εναρμονισμένο μαζί του. Η σιωπή ραγίζει και αυθόρμητα, πάντοτε, μια φράση ψιθυρίζουν τα χείλη μου: «ψημένο – λιωμένο κι αμάλαγο». Ένας ούριος άνεμος κατευθύνει τη λόγχη του ανεμοδείκτη μου στο χωριό, στα λόγια εκείνης της γριάς, «της χήρας της Αφροδίτης».

Με τον καιρό, με τα χρόνια, «ξυπνώ κι εγώ και ανοίγω βιβλίο κλειστό». Η ενασχόλησή μου με τη διατήρηση και την αναγέννηση της ζωής, οι ίδιοι οι ασθενείς, πιότερο κοιμισμένοι παρά ξύπνιοι, αρχινούν να μιλούν: «…το Γιαχνί είναι οι ρίζες σου, η φύση, η παράδοση, η ώριμη γνώση. Είναι καθαυτή η σοφία, αυτή που διέθετε ο άνθρωπος της σπηλιάς της Αλταμίρα, όταν τριάντα με σαράντα χιλιάδες χρόνια πριν από εμάς, ζωγράφιζε με υψηλή αισθητική και ακρίβεια, τη σκοτεινή της οροφή…. Τα πολλά, διαφορετικά, ανομοιογενή υλικά του είναι οι αμπούλες και τα μπουκαλάκια σου, είναι τα συστατικά της ίδιας της ζωής. Η φράση «να το φτιάχνεις ψημένο – λιωμένο κι αμάλαγο», υποδηλώνει την καλλιέργεια της εσωτερικής αίσθησης, ίσως και απαίτησης για ισορροπία και αρμονία, με στόχο την κατάκτηση της ωριμότητας και της ακεραιότητας του ατομικού, στο βρασμό και την όσμωση του συλλογικού. Μια τέτοια διαδικασία, αποτελεί πηγή έμπνευσης στην αναζήτηση υγιών απαντήσεων στα ερωτηματικά σου και πυξίδα σε μια ενδιαφέρουσα διαδρομή, σε δρόμους, που είναι Αίολοι εξαρχής».

Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, γεννημένος σε μικρό χωριό στην μεταπολεμική Κρήτη, ενσωματωμένος στο φυσικό περιβάλλον, «…κομμάτια του μικρού μου σύμπαντος που σαν δεύτερη μήτρα με προστάτεψαν στα πρώτα μου βήματα…», φεύγει για την πόλη, σπουδάζει γιατρός, ειδικεύεται στην Αναισθησιολογία.
Επιφυλακτικός στις ανθρώπινες συμπεριφορές, σ’ ένα κόσμο που τον χαρακτηρίζει η ακατανόητη, ανηλεής διανθρώπινη πάλη, ακολουθεί το μονοπάτι του αλατιού. «…Αν ξεφύγεις προς τα πάνω, θα σου καρφώσουν τα αγκάθια και το αλάτι θα σε τσούζει στον ουρανίσκο. Αν ξεφύγεις προς τα κάτω, κινδυνεύεις να πέσεις στη χαράδρα και ένα κενό θα νιώσεις στη γεύση σου».

Δεν επιδιώκει να γίνει πρότυπο, δεν μιμείται τα πρότυπα. Ακολουθεί την τακτική της φύσης, αφουγκράζεται το περιβάλλον του και επιλέγει τα δικά του υλικά. Με διάταξη και αναδιάταξη φτιάχνει και ξαναφτιάχνει το δικό του «Γιαχνί». Λίγες φορές το πετυχαίνει, πολλές το καίει και το πετά. Σύμμαχος με τον έρωτα, κάνει σπόρο τον καρπό, πατάει σταθερά σε πλατύσκαλο και προχωρεί.

Το γιαχνί είναι ένα πόνημα βιωματικό, λιτό και σύντομο που ξεκινά από την υπαρξιακή αναζήτηση και καταλήγει στον φιλοσοφικό στοχασμό.

Γιώργος Ντελιδάκης

Το βιβλίο του Γιώργου Ντελιδάκη Το γιαχνί κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη (σελ.: 168, τιμή: 12,20 €).

Ο συγγραφέας: Γεννήθηκα το 1954 στο χωριό Αληθινή, της επαρχίας Καινουρίου στο Ηράκλειο της Κρήτης, ή κατ’ άλλους, «στον ομφαλό της Γης». Φοίτησα στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ειδικεύτηκα στην Αναισθησιολογία στο Δημοτικό Νοσοκομείο Αθηνών «Η Ελπίς», με διευθυντή τον αείμνηστο δάσκαλο Γιώργο Χασαπάκη. Μετεκπαιδεύτηκα στην Αγγλία, στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο τού Nottingham, στη φροντίδα του ανθρώπινου πόνου. Έχω ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου πλάι σε «κοιμισμένους ή μισοκοιμισμένους ή μισοξύπνιους» ανθρώπους, σε δύσκολες ή κρίσιμες στιγμές της ζωής τους. Από το 1986 έως σήμερα εργάζομαι στον χώρο της υγείας ως ελεύθερος επαγγελματίας. Έχω μία σύζυγο και μία κόρη που φοιτά στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ανατρέχοντας στη ζωή μου, θεωρώ εν κατακλείδι ότι, αν δεν βοήθησα, τουλάχιστον δεν έβλαψα ηθελημένα και εν γνώσει μου την ανθρώπινη ύπαρξη με οποιονδήποτε τρόπο.