Μαστίχα με «σφραγίδα» της UNESCO

ΡΕΠΟΡΤΑΖΜαστίχα με «σφραγίδα» της UNESCOΤρίτη, Δεκέμβριος 16, 2014 - 16:50

Ρέει άφθονη στους κορμούς των δέντρων, είναι «κοσμοπολίτισσα» αφού ταξιδεύει εδώ και χρόνια ανά τον κόσμο, κουβαλά μεγάλη ιστορία και παράδοση και πλέον αποτελεί κομμάτι της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO! Το πολύτιμο αρωματικό «δάκρυ» της Χίου, που ευφραίνει, ανακουφίζει και γιατρεύει, όπως λένε χαρακτηριστικά οι μαστιχοπαραγωγοί, κέρδισε προσφάτως αυτή τη σημαντική διάκριση, η οποία -σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου (ΕΜΧ) Ευθύμιο Μονίαρο- μετά τη μεγάλη περιπέτεια του 2012 (με τις καταστροφικές

φωτιές) «δικαιώνει προσπάθειες ετών και ενισχύει περαιτέρω τις δράσεις μας για την προβολή της μοναδικότητας του προϊόντος μας». Μόλις έγινε γνωστή η εγγραφή της μαστιχοκαλλιέργειας στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, όπως ήταν αναμενόμενο, στήθηκε... γιορτή στα 24 χιώτικα μαστιχοχώρια, μεταξύ άλλων, στο Θολοποτάμι, στην Καλαμωτή και στο Πυργί!

Να σημειωθεί ότι η καλλιέργεια της μαστίχας φιγουράρει πλέον δίπλα στη Μεσογειακή Διατροφή την οποία η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αϋλη Πολιτιστική Κληρονομιά της UNESCO επίσης είχε εντάξει στην ίδια λίστα τον Νοέμβριο του 2010.

Από γενιά σε γενιά

Οι μαστιχοκαλλιέργειες αποτελούν μεγάλη παράδοση στη νότια Χίο -με την καλλιέργεια να περνά από γενιά σε γενιά- και η ετήσια παραγωγή, σύμφωνα με την ΕΜΧ, κυμαίνεται στους 145 τόνους, με την εξαγωγή του αρωματικού προϊόντος να γίνεται κυρίως προς τη Μέση Ανατολή, στη γειτονική Τουρκία και την Κύπρο, αλλά και στη Γαλλία. Η ΕΜΧ σήμερα εκπροσωπεί περίπου 5.000 μέλη των αγροτικών οικογενειών που ανήκουν στους είκοσι πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς των Μαστιχοχωρίων. «Η εγγραφή της μαστιχοκαλλιέργειας στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας αποτελεί αναγνώριση της αξίας αυτού του στοιχείου της πολιτιστικής κληρονομιάς μας και παράλληλα το εντάσσει σε ένα παγκόσμιο σύστημα για την ανάδειξη και τη διαφύλαξη των ζωντανών παραδόσεων» αναφέρει με ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού.

Οσο για το παρελθόν του μοναδικού φυσικού προϊόντος, χάνεται στα βάθη του Μεσαίωνα, όταν η μαστίχα χρησιμοποιούταν από τους χειρουργούς ως επουλωτικό στις πληγές, ενώ οι Ρωμαίοι τη χρησιμοποιούσαν για λεύκανση των δοντιών τους! Παράλληλα έχουν δημιουργηθεί θρύλοι, με πιο γνωστό αυτόν που θέλει τα μαστιχόδεντρα να «δακρύζουν» από το μαρτύριο του Αγίου Ισιδώρου. Οπως και να ’χει σήμερα, το ιδιαίτερο άρωμα της μαστίχας Χίου «κατακλύζει» τις κουζίνες, υπάρχει σε γλυκά και χρησιμοποιείται σε διάφορα προϊόντα ομορφιάς. Να σημειωθεί ότι χρονιά-σταθμός ήταν το 1997, όταν αναγνωρίστηκαν από την Ευρωπαϊκή Ενωση η μαστίχα Χίου, το μαστιχέλαιο Χίου και η τσίχλα Χίου ΕΛΜΑ ως προϊόντα προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης, ενώ επόμενο σημαντικό γεγονός ήταν η ανάπτυξη δικτύου λιανικής πώλησης προϊόντων μαστίχας με την επωνυμία mastihashop. Το 2008 άρχισε και η κατασκευή σύγχρονου εργοστασίου επεξεργασίας μαστίχας.

Η ρητίνη που μεταμορφώνεται και ρέει από τα κλαδιά

ΜΑΣΤΙΧΑ ονομάζεται η ρητινώδης έκκριση του μαστιχόδενδρου (Pistacia Lentiscus var. Chia) και πρόκειται για φυσική και αρωματική ρητίνη, που ρέει σε σταγόνες από τις επιφανειακές τομές που προκαλούν οι καλλιεργητές στον κορμό και στα κλαδιά του δέντρου. Η ρητίνη παίρνει στερεά μορφή σε 15-20 ημέρες, χάρη στην ξηρασία και την ηλιοφάνεια. Η κρυσταλλική, σχεδόν διάφανη μορφή της έχει αρχικά πικρή γεύση, αλλά σταδιακά υποχωρεί και τελικά αφήνει το χαρακτηριστικό της άρωμα. Το προϊόν συλλέγεται και καθαρίζεται από τους μαστιχοπαραγωγούς, ενώ μετά τον έναν χρόνο γίνεται κιτρινωπό.