Κυνηγώντας τον θασαυρό στα Panama Papers

ΡΕΠΟΡΤΑΖΣΥΛΛΟΓΗ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗΚυνηγώντας τον θασαυρό στα Panama PapersΣάββατο, Απρίλιος 30, 2016 - 15:00

Φουντώνει το θρίλερ με δίκτυο αγοραπωλησίας 80 έργων τέχνης ανεκτίμητης αξίας (του ζεύγους Βασίλη και Ελίζας) μέσω offshore εταιριών

Η αποκάλυψη της λίστας των Panama Papers έφερε και πάλι στο προσκήνιο τον «πόλεμο» που έχει ξεσπάσει την τελευταία δεκαετία ανάμεσα στους κληρονόμους του ζεύγους Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, με επίκεντρο τη θρυλική συλλογή τους, η οποία περιελάμβανε πάνω από 80 έργα τέχνης ανεκτίμητης

αξίας. Παράλληλα, αποκάλυψε ένα περίπλοκο δίκτυο αγοραπωλησίας έργων μέσω offshore που χρησιμοποιούν οι απανταχού συλλέκτες για να μην πληρώνουν τους αναλογούντες φόρους!

Οι αποκαλύψεις έχουν και ελληνικό χρώμα, καθώς ανάμεσα στα ονόματα που δημοσιεύτηκαν από τη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) περιλαμβάνεται και αυτό του Ελληνα εφοπλιστή Βασίλη Γουλανδρή, ο οποίος απεβίωσε το 1994 χωρίς να αποκτήσει παιδιά με τη σύζυγό του Ελίζα. Ως εξαιρετικά φιλότεχνοι και συστηματικοί συλλέκτες έργων τέχνης, ο Βασίλης και η Ελίζα Γουλανδρή είχαν αποκτήσει κατά τη διάρκεια του κοινού βίου τους αμύθητης αξίας έργα μεγάλων δημιουργών. Μέρος της συλλογής τους κοσμούσαν έργα των Πικάσο, Μπρακ, Σεζάν, Σαγκάλ, Ρενουάρ, Ντεγκά, Γκογκέν, Μαξ Ερνστ, Μανέ, Μιρό, Μονέ, Πόλοκ, Ματίς, Πολ Κλε, Βαν Γκογκ και Καντίνσκι! Ομως μετά τον θάνατο και της Ελίζας Γουλανδρή το 2000 οι κληρονόμοι της ανακάλυψαν ότι η μυθική συλλογή που διατηρούσε το ζεύγος είχε πουληθεί σε μια εταιρία του Παναμά με την επωνυμία Wilton Trading.

Μετά τις αποκαλύψεις για τους Ελληνες που περιλαμβάνονται στα Panama Papers, οι οικονομικοί εισαγγελείς κινήθηκαν άμεσα, αποστέλλοντας αιτήματα δικαστικής συνδρομής. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, αγνοούν προς το παρόν την ύπαρξη υπεράκτιων εταιριών που σχετίζονται με τους πίνακες του ζεύγους Γουλανδρή. Γι' αυτόν τον λόγο, άλλωστε, στα αιτήματα που απέστειλαν πρόσφατα δεν περιλαμβάνονται εταιρίες που εμπλέκονται στις αγοραπωλησίες των επίμαχων πινάκων της συλλογής.

Ωστόσο οι εισαγγελικές Αρχές περιμένουν από τις διαβόητες διαρροές των Panama Papers να δημοσιοποιήσουν μετά το Πάσχα και άλλα στοιχεία που αφορούν Ελληνες και εταιρίες συμφερόντων τους, τα οποία αυτόματα θα οδηγήσουν στην υποβολή και νέων αιτημάτων δικαστικής συνδρομής. Αν σε αυτά τα στοιχεία περιλαμβάνονται και οι εταιρίες που σχετίζονται με τη συλλογή των έργων τέχνης της οικογένειας Γουλανδρή, τότε τα νέα αιτήματα θα αφορούν και αυτό το ζήτημα.
Στην περίπτωση που οι Αρχές του Παναμά αποφασίσουν να σταματήσουν την έως σήμερα πρακτική τους να μην απαντούν στα αιτήματα δικαστικής συνδρομής (προς το παρόν αυτό αφορά άλλες χώρες, καθώς η Ελλάδα υποβάλλει για πρώτη φορά), τότε ενδεχομένως να λυθεί στο μέλλον το μυστήριο με τους περίφημους πίνακες της οικογένειας Γουλανδρή και τα πρόσωπα που διαχειρίζονται έως σήμερα τη συλλογή αυτή.

Ο πόλεμος που ξέσπασε μεταξύ των κληρονόμων και ο μυστήριος ρόλος της αδελφής του εφοπλιστή

Το μυστήριο με τη μυθική συλλογή έργων τέχνης αρχίζει το 1985. Τότε ο Βασίλης Γουλανδρής φέρεται ότι πούλησε όλους τους πίνακές του στην υπεράκτια εταιρία Wilton Trading. Σύμφωνα με τον ανιψιό του εκλιπόντος εφοπλιστή Πέτρο Ι. Γουλανδρή, ο θείος του πούλησε ολόκληρη τη συλλογή με τους συνολικά 83 πίνακες στην επίμαχη εταιρία στην εξαιρετικά χαμηλή τιμή των 31.700.000 δολαρίων, την ώρα που η πραγματική αξία της εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 2 δισ. δολάρια!

Η offshore εταιρία με την οποία έγινε η συναλλαγή δεν είχε καν... διευθυντικά στελέχη έως το 1995 (!), ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες, έως σήμερα δεν έχει βρεθεί κάποιο αποδεικτικό έγγραφο της αγοραπωλησίας! Ορόσημο για την περίεργη πορεία που ακολούθησαν οι περίφημοι πίνακες ήταν ο Νοέμβριος του 2004, όταν η δικηγορική εταιρία του Παναμά Mossack Fonsexa σύστησε ανώνυμες εταιρίες και άρχισε να πουλά μέσω αυτών έργα της συλλογής Γουλανδρή υπό την αιγίδα της Wilton Trading.
Χαρακτηριστικό αυτών των εταιριών, το οποίο επιτείνει το μυστήριο, είναι πως συστάθηκαν λίγο πριν από τις αγοραπωλησίες και διαλύθηκαν λίγο μετά, χωρίς να αφήσουν ίχνη του πραγματικού ιδιοκτήτη! Πλέον, μετά τη διαρροή των αρχείων, κάποιες από τις εταιρίες αυτές φέρεται ότι είχαν ένα κοινό πρόσωπο που τις ένωνε: τη Μαρί (Ντόντα) Γουλανδρή- Βορίδη, αδελφή του Βασίλη Γουλανδρή, η οποία απεβίωσε τον Δεκέμβριο του 2015.

Οι δικαιούχοι της κληρονομιάς έχουν αρχίσει ήδη από το 2000 έναν αγώνα για να λύσουν το μυστήριο του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της συλλογής. Ανάμεσα στους δικαιούχους είναι η Ασπασία Ζαΐμη (ανιψιά από την πλευρά της Ελίζας Γουλανδρή). Το 2013 η Ασπασία Ζαΐμη ξεκίνησε μια δικαστική αντιδικία στη Λοζάνη της Ελβετίας, υποβάλλοντας αίτημα στις εκεί δικαστικές Αρχές να καθορίσουν ποιος έχει τη νόμιμη κυριότητα της συλλογής, καθώς η ίδια αποφάσισε να διεκδικήσει το μερίδιο που της αναλογούσε.

Διαφωνίες

Οι κληρονόμοι από την πλευρά του Βασίλη Γουλανδρή εμφανίζονται να διαφωνούν με την εν λόγω ενέργειά της. Πάντως, δημοσιογράφος που εμπλέκεται στη διαρροή των Panama Papers αποκαλύπτει ότι στην πραγματικότητα οι πίνακες δεν έφυγαν ποτέ από την κατοχή του ζεύγους Γουλανδρή όσο ήταν εν ζωή, αφού πολλές φορές βρέθηκαν να εκτίθενται σε διάφορα μουσεία και εκθέσεις.