Στον «αέρα» χρηματοδοτήσεις του ΕΣΠΑ άνω των 3 δισ. ευρώ

Αντιμέτωπη με μία πραγματική αναπτυξιακή «βόμβα μεγατόνων» βρίσκεται όχι μόνο η υπηρεσιακή κυβέρνηση, αλλά και η επόμενη, που θα αναδειχθεί από τις εκλογές, αφού υπάρχουν υπογεγραμμένες συμβάσεις για δεκάδες έργα μέσω του ΕΣΠΑ, που δεν αντέχει ο προϋπολογισμός και τώρα τα χρήματα πρέπει να βρεθούν, την ώρα όμως που δεν υπάρχουν διαθέσιμα.

Έτσι, αυτή η δυνητική δημοσιονομική «βόμβα» 9,3 δισ.

ευρώ, που πρέπει να «απασφαλισθεί» μέσα στους επόμενους μήνες, δημιουργεί τα 3 δισ. ευρώ των υποχρεώσεων για εκκρεμείς επιδοτήσεις του αναπτυξιακού νόμου (υπαγωγές ακόμη και από το 2004 σε έργα, που επιχειρείται να ολοκληρωθούν), αλλά και οι υπερδεσμεύσεις 6,3 δισ. ευρώ του πρώτου ΕΣΠΑ που… χρονίζουν. Αντισταθμίζονται μόνο μερικά από τις λεγόμενες «προκαταβολές» 2,5 δισ. ευρώ του «πακέτου Γιουνκέρ», αφού θα έρθουν βάσει των κανονισμών της Ε.Ε. σε… υποδόσεις και με προαπαιτούμενα.

Οι συμβάσεις για έργα, που επιδοτούνται από το ΕΣΠΑ 2007-2013, που λήγει φέτος, έχουν αξία κατά 6,3 δισ. ευρώ μεγαλύτερη των κονδυλίων, που έχουν προβλεφθεί (30,6 δισ. ευρώ έναντι 24,3 δισ. ευρώ προϋπολογισμού σε όρους δημόσιας δαπάνης). Ο λόγος για την λεγόμενη «υπερδέσμευση», η οποία, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο νέος υπουργός Οικονομίας Νίκος Χριστοδουλάκης, παραμένει ακόμη παρούσα και σε έναν βαθμό μόνο έχει περιοριστεί (σε 25,9%). Τα έργα, που έχουν συμβασιοποιηθεί, πρέπει είτε να καλυφθούν από εθνικό χρήμα (που δεν υπάρχει λόγω μνημονίου) ή να ενταχθούν σε νέο πρόγραμμα (π.χ. νέο ΕΣΠΑ αν είναι επιλέξιμα) ή να… απενταχθούν.

Στο πεδίο των αναπτυξιακών νόμων, ο κ. Χριστοδουλάκης δημοσιοποίησε ότι τα υλοποιήσιμα εκκρεμή επενδυτικά έργα υπολογίζονται στα 3 δισ. ευρώ, καθώς από τον Νόμο του 2011 μόνο 9 στις 1.000 ιδιωτικές επενδύσεις ολοκληρώθηκαν και από το Νόμο του 2014 από τις 10.000 υπαγωγές έχουν ολοκληρωθεί οι 5.100 και 2.000 είναι εντελώς ανενεργές.

Όσο για το αναπτυξιακό, αλλά και δημοσιονομικό «δώρο» των προκαταβολών 2,5 δισ. ευρώ, που προβλέπονται στο σχέδιο Γιουνκέρ, ως αντίβαρο του 3ου μνημονίου (κάθε εισροή προσμετράται στο πρωτογενές πλεόνασμα), σύμφωνα με πληροφορίες από κοινοτικές πηγές, θα έρθει σε… υποδόσεις και με «προαπαιτούμενα» με βάση όσα ορίζουν οι κανόνες κατανομής των διαρθρωτικών κονδυλίων της Ε.Ε. για όλα τα κράτη:

– Μετά τις εκλογές, το πιθανότερο τον Οκτώβριο, αναμένονται περίπου 500 εκατ. ευρώ από την αναδρομική αύξηση από το 95% στο 100% της συγχρηματοδότησης στο ΕΣΠΑ 2007-2013. Ωστόσο, το 1 δισ. ευρώ περίπου της αποπληρωμής του ίδιου ΕΣΠΑ, που ανακοινώθηκε το καλοκαίρι ότι θα αποδεσμευθεί νωρίτερα από το προβλεπόμενο (κανονικά θα ερχόταν ανάμεσα στα έτη 2017-2020) δεν μπορεί να έρθει γρήγορα, αναφέρουν κοινοτικές πηγές, εξηγώντας ότι μοιραία θα αποτελεί δημοσιονομικό στήριγμα τους επόμενους μήνες ή (το πιθανότερο) έτη.

– Επιχειρείται εντός του έτους να φτάσει και η πρόσθετη προκαταβολή 500 εκατ. ευρώ (πρόσθετη προκαταβολή νέου ΕΣΠΑ για το 2015), ενώ για το επόμενο έτος και εφόσον δαπανηθούν τα προηγούμενα ποσά, θα έρθουν ακόμη 500 εκατ. ευρώ της προκαταβολής του 2016…

Τα μεγάλα «μέτωπα» του υπουργείου Οικονομίας

Ο νέος υπουργός Οικονομίας Νίκος Χριστοδουλάκης κατέγραψε τα πολλά και μεγάλα μέτωπα στο πεδίο των κοινοτικών κονδυλίων και των αναπτυξιακών σχεδίων, παρουσίασε το σχέδιο των επόμενων ημερών, αλλά και μηνών και περιέγραψε με μελανά χρώματα την κατάσταση αποεπένδυσης της Ελλάδας, και την ανάγκη στήριξης του ιδιωτικού τομέα. Η παρουσίασή του ξεπέρασε σαφέσταστα τα χρονικά όρια της υπηρεσιακής κυβέρνησης και σε σχετικό ερώτημα απάντησε: «Είμαστε υπηρεσιακή κυβέρνηση, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν υπηρεσιακά προβλήματα…».

Πρέπει να «τρέξουν» για το ΕΣΠΑ

Για το ΕΣΠΑ 2017-2013, που θεωρητικά τελειώνει φέτος, έγινε σαφές ότι για να διασφαλιστεί η απορρόφηση του 1 δισ. ευρώ που απομένει, απαιτείται παράταση 6-12 μηνών, που θα αιτηθεί εκ νέου η υπηρεσιακή κυβέρνηση. Ο υπουργός προανήγγειλε αποστολή στις Βρυξέλλες, όπου θα διαπραγματευθεί τα εκκρεμή θέματα, ενώ την άλλη εβδομάδα έρχεται στην Αθήνα κλιμάκιο της αρμόδιας διεύθυνσης της Κομισιόν και θα λάβει χώρα Επιτροπή Παρακολούθησης, αλλά και σχέδιο εξυγίανσης- αναθεώρησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.

Παράλληλα, θα πρέπει να βρεθεί λύση για το χρόνιο ζήτημα των υπερδεσμεύσεων, που παραμένει κραταιό. Τα στοιχεία, τα οποία δόθηκαν στην δημοσιότητα, δείχνουν ότι σήμερα η συνολική απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων ανέρχεται σε 20,3 δισ. ευρώ (ή 91,7%). Το ποσό των ενταγμένων έργων (προκήρυξη διαγωνισμού) σε όρους συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης ανέρχεται σε 35,5 δισ. ευρώ (ή 145,8%). Το ύψος των νομικών δεσμεύσεων σε όρους συγχρηματοδοτούμενης Δημ. Δαπάνης ανέρχεται σε 30,6 δισ. ευρώ (ή 125,9%).

Αναφορικά με την πορεία της απορρόφησης, έγινε καταγραφή των καθυστερήσεων του 2015, αλλά και επισημάνθηκε η σταδιακή ομαλοποίηση των εκταμιεύσεων από τον Αύγουστο και μετά, «σε διαρκή επαφή με το ΓΛΚ».

Η υπηρεσιακή κυβέρνηση θα πρέπει να διαχειριστεί παράλληλα το μεγάλο ζήτημα των αιτήσεων πληρωμών από το νέο (και το παλαιό) ΕΣΠΑ, που είχε προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβριο και να προετοιμάσει το έδαφος για τις τελικές αιτήσεις του 2015 στο τέλος του έτους.

Σημειώνεται ότι το 2014 οι αιτήσεις Δεκεμβρίου είχαν διαμορφωθεί σε περίπου 700 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 350 εκατ. ευρώ έφτασαν ως πληρωμή στην αρχή του 2015 στον λογαριασμό της ΤτΕ μαζί με την προκαταβολή του 2014 και δεν είναι σαφές πως έχει αξιοποιηθεί την περίοδο της απουσίας δόσεων από τους δανειστές.

Ο κ. Χριστοδουλάκης προανήγγειλε και την έναρξη της διαπραγμάτευσης για αύξηση των κονδυλίων του νέου ΕΣΠΑ, μέσω της λεγόμενης «ρήτρας αναθεώρησης», μιλώντας για «μεροληψία της μεθοδολογίας κατανομής των πόρων», με βάση διαθέσιμα στοιχεία ΑΕΠ 2007-2009, πριν δηλαδή τις επιπτώσεις της κρίσης. «Αν η κατανομή είχε στηριχθεί σε πρόσφατα στατιστικά στοιχεία, η Ελλάδα θα ελάμβανε σημαντικά αυξημένους πόρους, ως μέρισμα της κρίσης», ανέφερε.

Επισήμανε ότι «θα έπρεπε να προβλεφθεί ένα ‘’ΕΣΠΑ Κρίσης’’» και μίλησε για «ριζική αλλαγή των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ προς τις επιχειρήσεις, με βάση τη νέα πραγματικότητα που βιώνουν λόγω κρίσης».

Αναπτυξιακός νόμος

Για το νέο αναπτυξιακό νόμο (σ.σ. ουσιαστικά παραμένει ανενεργός πάνω από έναν χρόνο στο πεδίο των νέων υπαγωγών) ο υπηρεσιακός υπουργός πρότεινε τη δημιουργία ενός Fund, στο οποίο θα υπαχθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το fund θα είναι εισηγμένη εταιρεία ώστε να ελέγχεται από όλους τους αρμόδιους μηχανισμούς.

Εξήγησε επίσης ότι «σήμερα υπάρχει απουσία ενός μηχανισμού αξιόπιστης μέτρησης της πιστοληπτικής ικανότητας των επιχειρήσεων» και πρότεινε τη δημιουργία ενός Οργανισμού Πιστοληπτικής Αξιολόγησης. «Η οργάνωση», επισήμανε, «θα αναληφθεί από την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, που θα αξιολογεί την φερεγγυότητα των ελληνικών επιχειρήσεων και θα δίνει μια διαβάθμιση, η οποία θα είναι δημόσια». Η διαβάθμιση της εταιρίας θα αποτελεί προϋπόθεση για την ένταξη της στον αναπτυξιακό νόμο.