«Οδύσσεια, ραψωδία Ε’» του Ομήρου, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Γεωργαλά με απανωτά sold out…

Ένα ερμηνευτικό μπραντ-ντε-φερ γύρω από ένα υδατόστρωτο τραπέζι.

του Κώστα Νταλιάνη, επιμέλεια: Ηρώ Μητρούτσικου

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ο σκηνοθέτης Δημ.Γεωργαλάς επέλεξε να μεταφέρει στην θεατρική σκηνή την Πέμπτη ραψωδία από την «Οδύσσεια». Σε αυτό το σημείο του έργου του Ομήρου, ο Δίας στέλνει τον Ερμή στην Ωγυγία με την εντολή προς την Καλυψώ να αφήσει πια τον Οδυσσέα ελεύθερο, ώστε να γυρίσει στην Ιθάκη. Ο Οδυσσέας, παρά την προειδοποίηση, ότι θα υποστεί κι άλλες ταλαιπωρίες στην πορεία του προς την Ιθάκη, κατασκευάζει σχεδία και ξεκινά.

Ο Ποσειδώνας,

όμως, βλέπει τον Οδυσσέα και οργισμένος σηκώνει φοβερή θαλασσοταραχή. Η σχεδία διαλύεται και ο Οδυσσέας παλεύει με τα κύματα πάνω σε μια σανίδα. Η θεά Λευκοθέα τον συμπονά και του χαρίζει ένα σωσίβιο μαντίλι. Δύο μέρες ακόμα θαλασσοδέρνεται ο Οδυσσέας, ώσπου, με τη βοήθεια της Αθηνάς, βγαίνει στην ακτή της Σχερίας, γυμνός και εξαθλιωμένος και καταφεύγει σ’ ένα δάσος, όπου κοιμάται βαθιά, κρυμμένος στους θάμνους.

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Η πρώτη σκηνοθετική δουλειά του Δημ.Γεωργαλά είναι στέρεα δομημένη γύρω από το όραμά του να αναδείξει τον λόγο του Ομήρου και να του δώσει μια σύγχρονη ψυχαναλυτική ανάγνωση. Επέλεξε να χρησιμοποιήσει τη μετάφραση του Ζήσιμου Σιδέρη, την οποία γνωρίζουμε από τα σχολικά βιβλία και, όπως σημειώνει ο ίδιος, διαθέτει μια δημιουργική αφέλεια, αλλά, συγχρόνως, ξυπνά αναμνήσεις, συμβάλλοντας, έτσι, στην οικειότητα και αμεσότητα κειμένου και θεατή.

Σκηνοθετικά η παράσταση χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο, το «ήρεμο», ο ρυθμός είναι πιο αργός και τελετουργικός, ενώ στο δεύτερο μέρος, αρχίζει η σταδιακή κλιμάκωση, με την ένταση να αυξάνεται μέχρι το φινάλε.

Η παράσταση ξεκινά σιωπηλά, με τους δύο ηθοποιούς -ντυμένους απλά με ένα λευκό μπλουζάκι κι ένα τζιν παντελόνι- να κάθονται αντίκρυ σε ένα μακρύ υδατόστρωτο τραπέζι και να αλληλοκοιτάζονται με εσωτερική ένταση, που ολοένα και αυξάνει, δίνοντας την δυνατότητα να δημιουργηθεί η κατάλληλη ψυχολογική κατάσταση και στους θεατές, ώστε να «μυηθούν» στο κλίμα της παράστασης.

Η επικοινωνία των δύο ηθοποιών, του Χρήστου Καπενή και του Στέλιου Δημόπουλου, είναι εμφανής καθ’όλη την διάρκεια του έργου. Πότε αντιμάχονται, πότε αγκαλιάζονται, πότε «ενώνονται», πότε απομακρύνονται, αλλά πάντα με μια αρμονία στις κινήσεις τους, αναδεικνύοντας, έτσι, την κινησιολογία της Φαίδρας Σούτου.

Και οι δυο τους ουσιαστικά είναι οι αντανακλάσεις του ίδιου προσώπου, του Οδυσσέα, αν δεχτούμε, ότι το ταξίδι του είναι κυρίως εσωτερικό. Η Ιθάκη, στην προκειμένη περίπτωση, δεν αποτελεί ένα υλικό μέρος, παρά ένα πνευματικό σημείο ολοκλήρωσης και οι θεοί, τίποτα άλλο, παρά εσωτερικές ορμές και ένστικτα. Και τί καλύτερο μέρος για ενδοσκόπηση από την θάλασσα και ιδιαίτερα την φουρτουνιασμένη. Κάθε πιθαμή της ψυχής του Οδυσσέα θα αναδυθεί σε αυτό το επίπονο, αλλά αναγκαίο, ταξίδι.

Δεν αναδεικνύεται, όμως, μόνο ο Οδυσσέας, αλλά και τα υπόλοιπα πρόσωπα της ραψωδίας, θνητά και αθάνατα, καθώς οι δύο ηθοποιοί εισχωρούν με ευκολία και πειθώ από το ένα στο άλλο. Δημιουργείται η αίσθηση, ότι μπροστά μας παρελαύνουν με σάρκα και οστά όλοι οι ρόλοι και αυτό οφείλεται τόσο στην σκηνοθετική καθοδήγηση, όσο και στο ταλέντο των ερμηνευτών.

Η αφήγησή των δρώμενων από τους δύο ηθοποιούς είναι ζωντανή και παθιασμένη, εκφέρουν τον λόγο με το σεβασμό, που του αρμόζει, αλλά τον κάνουν, συγχρόνως, κτήμα τους, δεν τον φοβούνται και η γλώσσα τους μένει στις λέξεις και δίνει μια ιδιαίτερη χροιά.

Η παράσταση, πολύ εύκολα, θα μπορούσε να συσχετιστεί με την επικαιρότητα των βασανισμένων προσφύγων (πώς να μην σκεφτείς αυτούς τους ανθρώπους, που θαλασσοπνίγονται, «βλέποντας» τον Οδυσσέα να τραβά τα ίδια μπροστά στα μάτια σου;), αλλά ο σκηνοθέτης δεν βάζει αυτό ως πρωταρχικό σκοπό του, χωρίς βέβαια να αποκλείει και μία τέτοια ανάγνωση (εξάλλου η προετοιμασία της παράστασης ξεκίνησε πριν το δράμα των προσφύγων ενταθεί). Τον απασχολεί, κυρίως, η υπαρξιακή μάχη του ανθρώπου.

Το σκηνικό του Βασίλη Αποστολάτου είναι αφαιρετικό, συντελώντας στην ανάδειξη του αφηγηματικού λόγου και των δύο ηθοποιών. Εξαιρετικά λειτουργικό το υδατόστρωτο τραπέζι, καθώς αμέσως δημιουργείται ο συνειρμός με το νερό και τη θάλασσα, το στοιχείο, που κυριαρχεί στην «Οδύσσεια». Κάθε φορά, που οι ηθοποιοί αγγίζουν το τραπέζι, δημιουργούνται μικρά κύματα, μεταφέροντας μας, έτσι, νοερά στο περιβάλλον του Οδυσσέα. Δίνεται, επίσης, η ευκαιρία να αναπαρασταθεί, με εκπληκτικό τρόπο, η μάχη με τα κύματα και το ναυάγιο της σχεδίας του Οδυσσέα.

Οι φωτισμοί του ιδίου ήταν ατμοσφαιρικοί και δημιουργούσαν μαγευτικές εικόνες και αντανακλάσεις με τη βοήθεια του τραπεζιού.

Μου άρεσε, επίσης, πάρα πολύ το κλείσιμο της παράστασης, με τον «Οδυσσέα» να κοιμάται ήρεμος σαν βρέφος πάνω στο υδατόστρωτο τραπέζι και την «θεά-μοίρα» δίπλα του να κοιτά αγέρωχη μπροστά, προοικονομώντας αυτά, που ως θεατές γνωρίζουμε, αλλά αγνοεί ο ήρωας του έργου.

Εν κατακλείδι, πρόκειται για μία αξιέπαινη, σύγχρονη, θεατρική ματιά σε ένα από τα κορυφαία πολιτιστικά έργα, που μας κληροδότησε η αρχαία Ελλάδα, εξαιρετικές ερμηνείες από το δίδυμο των ηθοποιών.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Μετάφραση: Ζήσιμος Σιδέρης

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Γεωργαλάς

Επιμέλεια κίνησης: Φαίδρα Σούτου

Σκηνικό-Φωτισμοί: Βασίλης Αποστολάτος

Ερμηνευτές : Στέλιος Δημόπουλος, Χρήστος Καπενής

Τραγούδι : Κωνσταντίνα Ψωμά

Η παράσταση ταξίδεψε στην Πάτρα και συνεχίζει στο θέατρο του Νέου Κόσμου, για τρία Δευτερότριτα ακόμα (ως 1/12/2015).

https://www.facebook.com/%CE%9F%CE%B4%CF%8D%CF%83%CF%83%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CF%81%CE%B1%CF%88%CF%89%CE%B4%CE%AF%CE%B1-%CE%AD%CF%88%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CE%BD-493392867490537/?fref=ts

ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Αντισθένους 7 & Θαρύπου, (metro Συγγρού-Φιξ)

210-9212900 (απαραίτητη η κράτηση λόγω sold out)

www.nkt.gr

Δευτέρα και Τρίτη: 21.15 (ως 1/12)

Εισιτήρια: 12€, 10€, 8€