«Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας» και οικονομική-οικολογική μετακίνηση

Η «Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας» από το 2002 έχει καθιερωθεί ως ο σημαντικότερος θεσμός σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για την προαγωγή βιώσιμων προτύπων κινητικότητας και κατ’ επέκταση για τη διαμόρφωση και ανάπτυξη περιβαλλοντικού ήθους. Kάθε χρόνο, η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας εστιάζει σε διαφορετικά θέματα που συνδέονται με τη βιώσιμη αστική κινητικότητα.

Σκοπός των δράσεων που υλοποιούνται το διάστημα 16 με 22 Σεπτεμβρίου είναι η ενθάρρυνση των ευρωπαϊκών τοπικών αρχών στην εισαγωγή και προώθηση βιώσιμων τρόπων μεταφοράς και η ευαισθητοποίηση

των πολιτών στη χρήση εναλλακτικών τρόπων μετακίνησής στην πόλη τους.

Κορύφωση των εκδηλώσεων αποτελεί η «Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο», κατά τη διάρκεια της οποίας καθορίζονται ειδικές αστικές ζώνες όπου επιτρέπεται η κυκλοφορία μόνο για τους πεζούς, τους ποδηλάτες και τις δημόσιες συγκοινωνίες. Κάθε χρόνο βραβεύεται από ειδική ανεξάρτητη επιτροπή εμπειρογνωμόνων η πόλη με τις καλύτερες επιδόσεις στην προώθηση βιώσιμων, εναλλακτικών τρόπων μεταφοράς και στην ενεργή συμμετοχή των πολιτών. Το 2014 συμμετείχαν ενεργά στην «Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας» περισσότερες από 2.011 πόλεις από 44 χώρες Ευρωπαϊκές και μη.

«Επιλέγω – Αλλάζω – Συνδυάζω»

Το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος & Ενέργειας, ως εθνικός συντονιστής, ενθαρρύνει και υποστηρίζει τις δράσεις, που υλοποιούνται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η φετινή εκστρατεία του υπουργείου εστιάζει στη συνδυαστική χρήση των ΜΜΜ, ταυτόχρονα με την προώθηση εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης μέσα στην πόλη, όπως είναι το ποδήλατο και το βάδισμα.

Μάλιστα, έχει επιλεγεί ως θεματικός τίτλος το «Επιλέγω – Αλλάζω – Συνδυάζω» (Choose Change Combine) εστιάζοντας στη συνδυαστική χρήση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, ταυτόχρονα με την προώθηση εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης εντός του αστικού ιστού, όπως το ποδήλατο, και το βάδισμα. Αυτό θα βοηθήσει τις πόλεις μας να γίνουν περισσότερο καθαρές, ήσυχες, ασφαλέστερες, λιγότερο συνωστισμένες και σίγουρα ένα καλύτερο μέρος για να μένουμε. Κάνοντας έξυπνες επιλογές στα είδη των μέσων μεταφοράς που χρησιμοποιούμε, εξοικονομούμε χρήματα, βελτιώνουμε την υγεία μας και βοηθάμε το περιβάλλον.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος των τοπικών αρχών ως προς την αλλαγή των συμπεριφορών και συνηθειών μετακίνησης των δημοτών με ανάπτυξη βιώσιμων τοπικών σχεδίων κινητικότητας. Στόχος είναι η ανάδειξη του αστικού περιβάλλοντος εξασφαλίζοντας άριστη κυκλοφοριακή σύνδεση με ταυτόχρονη εξοικονόμηση ενέργειας, χρήση καθαρότερης ενέργειας, ορθολογική διαχείριση του υπάρχοντος μεταφορικού δικτύου, εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης – τόνωση της ζωτικότητας των πόλεων, ενίσχυση των κοινωνικών συναλλαγών και δημιουργία ποιοτικής «ατμόσφαιρας» στις πόλεις με λιγότερη ατμοσφαιρική και ακουστική ρύπανση.

«Στο σοσιαλισμό φτάνεις μόνο με ποδήλατο»

Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας (ΕΕΚ) θεσμοθετήθηκε από την Ε.E. με σκοπό να προβάλει και να ευαισθητοποιήσει την κοινωνία για το «Δικαίωμα της Βιώσιμης Κινητικότητας». «Όμως όσο και αν είναι καλές οι προθέσεις και οι διακηρύξεις, το δικαίωμα αυτό δεν εξασφαλίζεται με διακηρύξεις, ούτε με μία μέρα το χρόνο δωρεάν μετακίνηση με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ), ούτε και με την ‘’αξιοποίηση’’ της ΕΕΚ για εμπορική προώθηση του ποδηλάτου, χωρίς αναφορές στις ευθύνες και τις υποχρεώσεις της πολιτείας απέναντι στους πεζούς, ΑμεΑ, ποδηλάτες και στην οδική ασφάλεια», αναφέρει σχετικά με τις δράσεις του ΥΠΕΚΑ το Ελληνικό Δίκτυο «Φίλοι της Φύσης» (ΦτΦ).

«Για μας η ‘’βιώσιμη κινητικότητα’’ ξεκινάει από το ‘’Στο σοσιαλισμό φτάνεις μόνο με ποδήλατο» (Ivan Illich, 1967), την ‘’Κοινωνική Ιδεολογία του αυτοκινήτου’’ (Andre Gorz, 1973), το ‘’Αυτοκίνητα και πόλεις’’ (Paul M. Sweezy, 1973) και συνεχίζεται με έρευνες, επεξεργασίες, νέες προτάσεις και δράσεις για τη δωρεάν μετακίνηση, τη μείωση των τροχαίων συμβάντων, το θόρυβο, το δημόσιο χώρο, τις μεταφορές και την κλιματική αλλαγή (η κυκλοφορία ευθύνεται για το 25% των συνολικών εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου στην EE)», επισημαίνουν οι ΦτΦ.

«Πιστεύουμε ότι η ΕΕΚ στην Ελλάδα χάνει τα κοινωνικά της χαρακτηριστικά, περιορίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε εμπορικά φεστιβάλ για το ποδήλατο, αφήνει έξω από τη συζήτηση τον ‘’Ευρωπαϊκό Χάρτη των Δικαιωμάτων του πεζού’’ (1998) και αγνοεί τις πρόσφατες εκθέσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τα τροχαία δυστυχήματα (2013) κ.λπ.», τονίζουν οι Φίλοι της Φύσης.

«Για τη βιώσιμη κινητικότητα αναπτύσσονται στη χώρα μας δράσεις, που αν και μικρής κλίμακας, ταράσσουν τα λιμνάζοντα ύδατα», υποστηρίζει το Δίκτυο και συνεχίζει: «Χωρίς να υποτιμούμε καμία συλλογικότητα υπογραμμίζουμε την παρέμβαση των ποδηλατών στις Αυτοδιοικητικές εκλογές (2014) με συνθήματα: Προώθηση του ποδηλάτου και των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, περιορισμός του Ι.Χ., το ερωτηματολόγιο της οργάνωσης ΠΕΖΗ, τις παρεμβάσεις του σωματείου SOS Τροχαία Εγκλήματα για τη μείωση των τροχαίων συμβάντων και τη στήριξη των οικογενειών με θύματα, καθώς και τις αυτοσχέδιες κλήσεις για παράνομη στάθμευση ‘’Είσαι γάιδαρος’’ κ.λπ.».

Ανάγκη επέκτασης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς

Οι «Φίλοι της Φύσης» συμμετέχουν και φέτος με ένα άλλο σύνθημα «H ευχάριστη, οικονομική, ασφαλής και οικολογική μετακίνηση στις πόλεις είναι ΔΙΚΑΙΩΜΑ» και διεκδικούν τα εξής:

Να αναπτυχθούν σε περισσότερες περιοχές τα Δημόσια και τα Δημοτικά Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.Να υπάρξει πολιτική ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης των πολιτών και κίνητρα για την χρήση των ΜΜΜ και για την αποθάρρυνση της χρήσης του Ι.Χ.Να εξασφαλιστεί η δωρεάν μετακίνηση στα ΜΜΜ σε ειδικές κατηγορίες πολιτών, που πλήττονται με βάναυσο τρόπο από την κρίση (ανέργους, νέους μέχρι 25 ετών, ΑμεΑ) [σημειωτέον πως είναι θετική εξέλιξη η πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης για δωρεάν μετακίνηση των ανέργων του ΟΑΕΔ στα ΜΜΜ του ΟΑΣΑ στην Αθήνα Ν. 4331 (ΦΕΚ Α69/02.07.15)].Καμία αύξηση των εισιτηρίων, αντιθέτως μείωση της τιμής 40%, όσο είναι και η μείωση των εισοδημάτων. Να αυξηθεί επίσης η διάρκεια του εισιτηρίου στις 2 ώρες.Να χαραχθούν και να «κατακτηθούν» από τους ποδηλάτες δίκτυα ποδηλατοδρόμων, που να ενώνουν ιδιαίτερα τις περιοχές, οι οποίες συγκεντρώνουν μεγάλες κατηγορίες νέων (ΑΕΙ, ΤΕΙ, σχολεία, αθλητικά κέντρα).Να τηρείται ο ΚΟΚ και να γίνουν αυστηρότερες οι ποινές για ορισμένες κατηγορίες, όπως η παραβίαση κόκκινου σηματοδότη, η εγκατάλειψη τραυματία – θύματος, η οδήγηση υπό την επιρροή εξαρτησιογόνων ουσιών κ.λπ.Να ληφθούν μέτρα για τη μείωση της ηχορύπανσης.Να υπάρχει έλεγχος στα καταστήματα που καταλαμβάνουν με τα τραπεζοκαθίσματα, εργαλεία κ.λπ. πεζοδρόμια και δημόσιο χώρο.Να μπορούν οι πεζοί να κυκλοφορούν με ασφάλεια στα πεζοδρόμια.Να καθιερωθεί όριο ταχύτητας 30 χλμ εντός των πόλεων, όριο που ισχύει σε περιοχές που γίνονται δημόσια έργα.Να απομυθοποιηθεί το Ι.Χ. ως μέσο προβολής, προσωπικής επιτυχίας και τρόπος ζωής.Να υλοποιηθούν οι «Κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για την οδική ασφάλεια 2011-2020» και το υπουργείο Υγείας να παίξει ενεργό ρόλο. Να υιοθετηθεί ο στόχος «Vision Zero – Όραμα Μηδέν» για τα τροχαία, που προωθείται στη Σουηδία από το 1997 και που το υιοθέτησε ο Δήμος της Νέας Υόρκης τον Ιούνιο του 2014. Να εφαρμοστούν και στη χώρα μας οι οδηγίες, που έχει εκδώσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, με τίτλο «Ενισχύοντας τη νομοθεσία για την οδική ασφάλεια» (2013). Δυστυχώς, τα στοιχεία που πρόσφατα ανακοίνωσε η Τροχαία, που καταγράφουν αύξηση του αριθμού νεκρών (2.6%) και βαριά τραυματιών (7%) στο οδικό δίκτυο της χώρας το Α΄ εξάμηνο του 2015 συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2014 αποτελούν ένα ισχυρό σήμα κινδύνου. Αυτό θα πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπ όψιν δεδομένου ότι οι αυξήσεις σε θύματα παρατηρούνται ενώ είχαμε μείωση κατά 7% του αριθμού των τροχαίων συγκρούσεων! Το γεγονός προφανώς υποδηλώνει μια μεγάλη αύξηση της επικινδυνότητας στο οδικό δίκτυο».

Όπως χαρακτηριστικά υπερτονίζουν οι ΦτΦ, «υιοθετούμε τον Παγκόσμιο Καταστατικό Χάρτη για το ‘’ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ (2004)’’, του Κοινωνικού Φόρουμ, στον οποίο συμπεριλαμβάνεται και το δικαίωμα στην ασφαλή, οικονομική και οικολογική μετακίνηση».