Καταρρέει το ISIS;

Αναμφισβήτητα η εποχή των θεαματικών προωθήσεων του Ισλαμικού Κράτους εντός του Ιράκ και της Συρίας έχει παρέλθει μάλλον ανεπιστρεπτί.

- 03 Μαΐου 2016 Ήδη έχουν περάσει περίπου 11 μήνες από τις τελευταίες σημαντικές καταλήψεις. Συγκεκριμένα, τον Μάιο του 2015 είχε καταλάβει την πρωτεύουσα Ραμάντι της δυτικής ιρακινής επαρχίας Άνμπαρ και την Παλμύρα από τον στρατό του Άσαντ στην κεντρική Συρία.

Συρρίκνωση εδαφών
Μετά την άνοιξη του 2015, το Ισλαμικό Κράτος απώλεσε τον έλεγχο όλων των οχυρών του στις ιρακινές
επαρχίες Ντιγιάλα και Μπάμπιλ, καθώς και την πόλη του Τικρίτ, ενώ ταυτόχρονα απέτυχε να καταλάβει την κουρδική συνοριακή πόλη Κομπάνι της Συρίας. Μάλιστα, η τελευταία εξέλιξη είχε αποτέλεσμα τη σχετικά εύκολη προώθηση των Κούρδων πολιτοφυλάκων της Συρίας προς τη συνοριακή πόλη Τελ Αμπιάντ της επαρχίας Ράκα, την οποία τελικά κατέλαβαν από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους, στα μέσα του Ιουνίου του 2015.

Στη συνέχεια οι δυνάμεις του Αμπού Μπακρ Αλ Μπαγκντάντι έχασαν τον έλεγχο της ιρακινής βιομηχανικής πόλης Μπαϊτζί (βόρεια του Τικρίτ), την πόλη Σιντζάρ (επαρχία Νινευή), που αποτελούσε σημαντικό κόμβο της διαδρομής Ράκα - Μοσούλης, καθώς και τις συριακές πόλεις Αλ Σαντάντι (επαρχία Χάσακα) και Παλμύρα. Συνολικά, από τον Ιανουάριο του 2015 έως τα μέσα Μαρτίου 2016, όπως εκτιμά το IHS Jane’s, το Ισλαμικό Κράτος απώλεσε το 22% του εδάφους που κατείχε στη Συρία και το Ιράκ.

Προβλήματα επάνδρωσης
Πέραν των εδαφικών απωλειών, η οργάνωση του Μπαγκντάντι φαίνεται ότι αντιμετωπίζει και σοβαρά προβλήματα επάνδρωσης, τα οποία αποδεικνύονται αφενός από τη μείωση της επιχειρησιακής της δυνατότητας στο συρο-ιρακινό θέατρο επιχειρήσεων, αφετέρου από την έκδοση δύο εγγράφων της ηγεσίας του Ισλαμικού Κράτους.

Το πρώτο έγγραφο, που εκδόθηκε στις αρχές Οκτωβρίου του 2015, έκανε λόγο για χορήγηση προσωρινής γενικής αμνηστίας προς τους λιποτάκτες μαχητές του, ενώ το δεύτερο, που εκδόθηκε το 2015 στη συριακή επαρχία Ντέιρ Αλ Ζορ, ανέφερε ότι ένας αριθμός μαχητών της οργάνωσης αναζητά ψευδείς ιατρικές γνωματεύσεις, προκειμένου να αποφύγει την εκτέλεση των καθηκόντων του στο πεδίο της μάχης.

Οι παράγοντες που δημιούργησαν αυτά τα προβλήματα ανθρώπινου δυναμικού περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα υψηλά ποσοστά φθοράς που υπέστη η οργάνωση στο πεδίο της μάχης, τη μείωση της ροής ξένων μαχητών κυρίως εξαιτίας της απώλειας εδαφών πλησίον των συροτουρκικών συνόρων, όπως για παράδειγμα της Τελ Αμπιάντ, αλλά και τη μείωση των μισθών - προνομίων των μαχητών της οργάνωσης ένεκα των γενικότερων οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει το Ισλαμικό Χαλιφάτο.

Οικονομική στενότητα
Όπως αναφέρει ο Αϊμέν Τζαουάντ Αλ Ταμίμι, απόφοιτος του Brasenose College στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και μελετητής του τζιχάντ στο Middle East Forum, ο οποίος μάλιστα διαθέτει και έχει δημοσιεύσει μια αξιόλογη συλλογή ντοκουμέντων σχετικών με το Ισλαμικό Κράτος, το μεγαλύτερο μέρος (περίπου τα δύο τρίτα) των χρηματοοικονομικών πόρων του Χαλιφάτου ξοδεύονται για τη διατήρηση της στρατιωτικής του ισχύος. Δηλαδή κυρίως για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών των στρατιωτικών του βάσεων και τη μισθοδοσία των μαχητών του.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι μισθοί των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους ποικίλλουν από περιοχή σε περιοχή. Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι στη βόρεια Συρία οι μισθοί είναι μεγαλύτεροι σε σχέση με τον Νότο και ότι κατά μέσον όρο ανέρχονται σε 400 δολ. για τους τοπικούς μαχητές (Σύρους και Ιρακινούς) και σε 800 δολ. για τους ξένους μαχητές.

Βεβαίως τα πλέον αξιόπιστα στοιχεία, που προκύπτουν από έγγραφα της συλλογής του Αλ Ταμίμι, καταδεικνύουν ότι ο μηνιαίος βασικός μισθός ανέρχεται σε 50 δολ. και σ’ αυτόν προστίθενται επιπλέον 50 δολ. για κάθε σύζυγο, 35 δολ. για κάθε παιδί, 50 δολ. για κάθε «σκλάβα του σεξ», 35 δολ. για κάθε παιδί της «σκλάβας», 50 δολ. για κάθε γονέα και 35 δολ. για κάθε άλλο προστατευόμενο μέλος. Ακόμη, μπορεί να περιλαμβάνεται ημερήσια αποζημίωση τροφής, κόστος θέρμανσης και διάφορα επιδόματα για την εκτέλεση ορισμένων καθηκόντων.

Όμως, πρόσφατα έγγραφα του Ισλαμικού Κράτους δείχνουν σημαντικές μειώσεις στα «προνόμια» των μαχητών του. Μάλιστα σε ένα έγγραφο, που κυκλοφόρησε μεταξύ Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου 2015, ανακοινώθηκε η περικοπή των μισθών κατά 50% λόγω «εξαιρετικών περιστάσεων». Πέραν αυτών, κυκλοφορούν έγγραφες συστάσεις για οικονομία στην ηλεκτρική ενέργεια, για συμμετοχή των μαθητών στην κάλυψη των εξόδων εκπαίδευσης του ακαδημαϊκού έτους 2015-2016 κ.λπ.

Είναι προφανές λοιπόν ότι το Ισλαμικό Χαλιφάτο αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα, κυρίως λόγω της συρρίκνωσης των εδαφών που ελέγχει, της δυσκολότερης πλέον πρόσβασης στα τουρκικά εδάφη, της μείωσης των εσόδων από τους πολλαπλούς φόρους που επέβαλε στον φτωχό σουνιτικό πληθυσμό του Ιράκ και της Συρίας, αλλά και λόγω της αύξησης της επιχειρησιακής δυνατότητας τόσο του ρωσο-σιιτικού (από τον Σεπτέμβριο του 2015) όσο και του δυτικού στρατιωτικού συνασπισμού, που έχουν καταστρέψει μεγάλο μέρος των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων που ήλεγχε η οργάνωση.

Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι το Ισλαμικό Κράτος ως ντε φάκτο κρατική οντότητα αντιμετωπίζει σοβαρές εσωτερικές προκλήσεις. Ως εκ τούτου, γεννάται το ερώτημα αν αυτές οι προκλήσεις θα μπορούσαν να το οδηγήσουν σε κατάρρευση. Οποιαδήποτε εκτίμηση στην παρούσα φάση κρίνεται επισφαλής. Τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα είναι βέβαιο ότι το Ισλαμικό Κράτος θα συνεχίσει να διατηρεί υπό τον έλεγχό του σημαντικές περιοχές του Ιράκ και της Συρίας, παρά τις χιλιάδες αεροπορικές επιδρομές και τον σημαντικό αριθμό των εχθρικών δυνάμεων εναντίον των οποίων μάχεται.

Ωστόσο, είναι αμφίβολο αν τα επόμενα χρόνια θα συνεχίσει να συνιστά μια ντε φάκτο κρατική οντότητα. Δηλαδή είναι αμφίβολο αν θα υφίσταται το Ισλαμικό Χαλιφάτο. Η «τύχη» του θα εξαρτηθεί από τις αποφάσεις των σημαντικών κρατικών και μη κρατικών δρώντων που εμπλέκονται στη συρο-ιρακινή κρίση, όπως της Ρωσίας, της Τουρκίας, των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους.

Ως τρομοκρατική οργάνωση, το Ισλαμικό Κράτος θα συνεχίσει να υφίσταται, ακόμη κι αν απολέσει το σύνολο των συρο-ιρακινών εδαφών που ελέγχει σήμερα. Είναι βέβαιο ότι θα διατηρήσει ενεργούς πυρήνες, που θα συνεχίσουν την τρομοκρατική τους δράση σε τοπικό, περιφερειακό και ευκαιριακά σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως συνεχίζει να δραστηριοποιείται και η Αλ Κάιντα μετά τις μακροχρόνιες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον της.

Βεβαίως τα σοβαρά προβλήματα στη χρηματοδότηση του αγώνα του, που εκ των πραγμάτων οδηγούν στη σημαντική μείωση της επιχειρησιακής του δυνατότητας, σταδιακά θα απογοητεύουν τους υποστηρικτές του, στοιχείο που κατά πάσα πιθανότητα θα του στερήσει και την πρωτοκαθεδρία στον παγκόσμιο τζιχάντ.

Άρθρο του Βασίλη Γιαννακόπουλου, γεωστρατηγικού αναλυτή και συγγραφέα, που δημοσιεύτηκε στο topontiki.gr, στις 28-04-2016.
Keywords
Τυχαία Θέματα