Γεράσιμος Καππάτος: ROOMS2017

Στη δέκατη έβδομη χρονιά των ROOMS έχουμε ξανά την ευκαιρία να ανακαλύψουμε και να κατανοήσουμε τη σκέψη και το δημιουργικό έργο των σύγχρονων καλλιτεχνών και θεωρητικών τέχνης, όπως και να διευρύνουμε τα όρια της εμβέλειας και υποδοχής της Σύγχρονης Τέχνης. Σε όλη την διάρκεια αυτών των εκθέσεων, αυτή η προσπάθειά μας έχει δείξει και την αντοχή της, αλλά και την αναγκαιότητα και χρησιμότητά της, ως ένας τόπος συνάντησης και επικοινωνίας, μια πλατφόρμα διαλόγου και ανάδειξης προβληματισμών.

Σε αυτή τη διερευνητική, ευρεία ανίχνευση των σύγχρονων «τόπων», ζητάμε τη συνεργασία όσο το

δυνατόν περισσότερων επιμελητών- όχι μόνο θεωρητικών της τέχνης, αλλά κι αρχιτεκτόνων, θεατρολόγων- ώστε το αποτέλεσμα να συγκεντρώνει και να αποκαλύπτει αρκετές από τις υπάρχουσες τάσεις της θεωρητικής σκέψης στον χώρο της τέχνης. Οι πρωτοεμφανιζόμενοι καλλιτέχνες που προτείνονται, στη συνέχεια, πιστεύουμε ότι αποτελούν σαφείς ενδείξεις της σημερινής εικαστικής πραγματικότητας στη νέα σύγχρονη τέχνη καθόσον η σύγχρονη δημιουργική θεωρητική σκέψη βρίσκεται σε μια αντίστοιχη και παράλληλη πορεία έρευνας του περιεχομένου της και αναζήτησης του αντικειμένου της με την σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία. Καταδεικνύεται έτσι ο πλουραλισμός της έκφρασης, η ανεξαρτησία, ο χαρακτήρας, η διαφορετικότητα, οι ιδιομορφίες, η μορφοπλαστική ποικιλία της καλλιτεχνικής δημιουργίας όπως διαμορφώνεται στην αυγή του εικοστού πρώτου αιώνα και όπως ενδεχομένως θα εξελιχθεί.

Η επιλογή ενός ξενοδοχείου για τη παρουσίαση αυτής της έκθεσης, είναι συνάρτηση της επιλογής για αυτόνομες παρουσιάσεις καλλιτεχνών στον ίδιο χώρο αλλά και της ανάγκης το σύγχρονο έργο τέχνης να διεκδικήσει και να καταλάβει τον δικό του προσωπικό, ιδιωτικό και ταυτόχρονα δημόσιο χώρο, σε πλήρη αντιστοιχία και αρμονία με τον χαρακτήρα και το νόημα του σήμερα.

Φέτος και για ακόμη μια χρονιά, οι συμμετέχοντες προήλθαν από διάφορους τομείς, με αποτέλεσμα την κάλυψη μιας μεγάλης ποικιλίας εκφραστικών μέσων στην έκθεση ROOMS2017. Έτσι, τα δωμάτια κινούνται σε ένα ευρύ φάσμα: από τη ζωγραφική, το σχέδιο, τη γλυπτική και την κεραμική, μέχρι τις εγκαταστάσεις, τη φωτογραφία, τις βίντεο- προβολές και την performance. Σε μια προσπάθεια κατηγοριοποίησης των εκτιθέμενων έργων, προκύπτει μια σειρά θεματικών, οι οποίες διατυπώνονται με διαφοροποιημένο τρόπο από κάθε συμμετέχοντα. Σε αυτές, καλύπτεται ένα εύρος διατυπώσεων κι αποκαλύπτεται η ποικιλία των προσεγγίσεων, που είτε συνδέονται άμεσα με τη λογική της έκθεσης ROOMS και με το πού λαμβάνουν χώρα, είτε αφορούν σε διαχρονικά ζητήματα, όπως ο χώρος γενικότερα, η σύγχρονη πραγματικότητα και η ταυτότητα.

Ξεκινώντας, βρίσκουμε τα έργα εκείνα, που επικεντρώνονται στη μελέτη του ξενοδοχειακού χώρου, των προεκτάσεών και των συμβολισμών του. Η Μαίρη Θηβαίου (επιμέλεια: Νάσια Καλαμάκη), με την πολυκάναλη βίντεο- προβολή, επαναφέρει τη δράση στο δωμάτιο, μέσα από μια οπτική βίωσής του, καλώντας τον θεατή να συνθέσει ο ίδιος τα μέρη της αφήγησης. Σε ανάλογο πλαίσιο, τα έργα της Βάλιας Παπαστάμου (επιμέλεια: Εμμανουέλα Ανδριανάκη) έρχονται να κατοικήσουν τον χώρο: αντικείμενα σαν πειράματα, συντεθειμένα από τη συσσώρευση στοιχείων, αλλάζουν τον χαρακτήρα και την κλίμακα του δωματίου και κινητοποιούν τον επισκέπτη να τα περιεργαστεί. Στην περίπτωση των δύο καλλιτέχνιδων Έρης Δημητριάδη και Ρενάτας Μεθενίτη (επιμέλεια: Λίνα Τσίκουτα), η εστίαση τοποθετείται στο στοιχείο του προσωρινού και στην οικειοποίηση του χώρου, μέσω της βίωσής του. Η μεν Δημητριάδη, συνθέτει από γύψο απόλυτα προσωπικά αντικείμενα, εξαλείφοντας τα “εξατομικευμένα” χαρακτηριστικά τους, η δε Μεθενίτη εισάγει την παράμετρο των αισθήσεων- με κυρίαρχη εκείνη της όσφρησης, ενώ και οι δύο απασχολούνται με τον ίδιο τον τόπο του Λυκαβηττού στις προβολές τους. Η οπτική αυτή διευρύνεται στην εγκατάσταση του Αθανασίου Γάτου (επιμέλεια: Κυβέλη Μαυροκορδοπούλου), όπου προβάλλεται η στερεοτυπική εικόνα των διακοπών και της επιταγής του προγραμματισμού της σύγχρονης ζωής, ως κριτική στο κατασκεύασμα της βιομηχανίας του τουρισμού.

Στη συνέχεια, υπάρχουν καλλιτέχνες, που επικεντρώνονται στην διαχείριση του χώρου εν γένει- δημόσιου και ιδιωτικού, όπως και φαντασιακού. Αυτήν ακριβώς τη σχέση διερευνά στον Μικρόκοσμό της η Ειρήνη Γεωργοπούλου (επιμέλεια: Πέτρος Κοσμάς), δημιουργώντας ένα περιβάλλον στο μεταίχμιο, που θα μπορούσε να είναι είτε προϊόν του φαντασιακού, είτε μεγέθυνση όψεων του πραγματικού. Με διαφορετική ματιά, η Χαρά Πρωτοπαπά (επιμέλεια: Φαίη Τζανετουλάκου) διαμορφώνει έναν περίκλειστο χώρο- μέσα- στον χώρο, με αναφορά στο κρυφό κι άγνωστο που μας καλεί να το ανακαλύψουμε. Στη διαδραστική performance της Αγγελικής Μπόζου, οι επισκέπτες καλούνται να αποκαλύψουν τα όνειρά τους και βάσει αυτών, διαμορφώνεται ένα περιβάλλον με έντονο το τελετουργικό στοιχείο κι “όπου το υποκειμενικό της εμπειρίας του θεατή- αφηγητή, συναντά της εξωτερική πραγματικότητα, τον Άλλον”, κατά την επιμελήτρια, Ισαβέλλα Κλαδάκη. Σε μιαν άλλη θέαση, το στοιχείο της χωρικής μετάβασης υφίσταται έντονα στο δωμάτιο της Κατερίνας Βέλλιου (επιμέλεια: Δόμνα Γούναρη), που λειτουργεί ως τόπος υποδοχής αλλά και φυγής.

Μια επιπλέον κατηγορία, θα μπορούσε να είναι εκείνη που περικλείει τον δημιουργικό χώρο μεταφορικά, υπό την έννοια της αποκάλυψης αλλά και διερεύνησης της διαδικασίας εικαστικής παραγωγής. Από τη μια πλευρά, στην καλλιτέχνιδα Νίκη Γκουλέμα, βλέπουμε την λιτή απόδοση του καθημερινού, μέσα από την “αναφορά” των απολύτως απαραίτητων στοιχείων της, όπως και τη διερώτηση σε σχέση με το“(...) πώς κανείς μια πράξη ορατή στον καμβά”, σύμφωνα με τον επιμελητή της, Χριστόφορο Μαρίνο. Από την άλλη πλευρά, έχουμε την παρουσίαση ενός ιδιότυπου στούντιο καλλιτέχνιδας, με έντονο το στοιχείο της κατοίκησης, έργου της Αμαλίας Βεκρή (επιμέλεια: Αλέξιος Παπαζαχαρίας). Με έντονα πολιτική διάσταση, ο Κωνσταντίνος Κωτσής (επιμέλεια: Εύα Βασλαματζή) συνθέτει μια εγκατάσταση, η οποία έχει σαν βάση της αναγνωρίσιμα σύμβολα της ρωσικής επανάστασης, ιδωμένα υπό άλλη οπτική, σαν ένα σχόλιο πάνω στον τρόπο που μπορούν αυτά να μεταπηδήσουν σε νέα πεδία, μέσα από τη μορφοποίησή τους. Ένα ακόμη παράδειγμα αυτής της ενότητας, η ανάδειξη της κεραμικής τέχνης από τη Μυρτώ Κόλλια (επιμέλεια: Ελένη Τσοποτού), με έναν τρόπο, που αποκαλύπτει τη διαδικασία παραγωγής της.

Μια “κατηγορία” που δε θα μπορούσε να λείπει, είναι εκείνη της σύγχρονης πραγματικότητας και των διαφόρων όψεών της. Η καλλιτέχνιδα Θάλεια Γκατζούλη (επιμέλεια: Θούλη Μισιρλόγλου), συνθέτει ένα περιβάλλον από θραύσματα και “απορρίμματα”, στο οποίο κυριαρχεί η λέξη “βιος”, εσκεμμένα χωρίς τόνο, ώστε να εγείρει την ερωτήματα σε σχέση με το “είναι” και το “έχειν”. Εν συνεχεία, μια μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση, εισάγει τον επισκέπτη στο καταφύγιο- μητρικό φόρεμα, προστατεύοντάς τον από την ωμότητα συνθηκών στη θεατρική εγκατάσταση της Ελίζας Μοσχοπούλου (επιμέλεια: Δηώ Καγγελάρη). Μια ανάλογη αναφορά σε μια, άλλου είδους, διαρκή πάλη συναντάμε στην performance της Μάρως Ζαχαρογιάννη (επιμέλεια: Αντιγόνη Πογιατζή), υπό το πρίσμα της ματαίωσης, που διαρκώς την τροφοδοτεί. Επιπλέον, με τα επιτοίχια μονοχρωματικά έργα της, η Μαρία Τζανάκου (επιμέλεια: Σοφία Χρυσαφοπούλου), στρέφεται στην πτυχή της μνήμης και στην καθοριστική και αδιάκοπη επιρροή της πάνω στο συνεχές της ζωής. Τέλος, η Μαρία Αρβανίτη ενσωματώνει στα γλυπτά, αλλά και τα ζωγραφικά της έργα, σύμβολα που παραπέμπουν στο “αυξανόμενα ‘pixel-ικό’ περιβάλλον μας και στα μετεικάσματά του”, όπως σημειώνει και η επιμελήτριά της, Eύη Μπανιωτοπούλου.

Συνακόλουθα, ένα κεντρικό ζήτημα, εκείνο της ταυτότητας και δη της έμφυλης έκφανσής της, πραγματεύεται η Lea Culetto (επιμέλεια: Χάρης Σαββόπουλος), η οποία παρεμβαίνει διακριτικά στο δωμάτιο, διατηρώντας τη διαρρύθμισή του και κεντώντας πάνω στα λευκά είδη του, τα αρχικά γράμματα του ονόματος της, ανάμεσα στα οποία συμπαραθέτει σύμβολα της γυναικείας κοινωνικής ταυτότητας. Στο ίδιο πλαίσιο, η Μαρίνα Γκενάντιεβα (επιμέλεια: Γιώτα Κωνσταντάτου) εκθέτει μια σειρά από επιτοίχια, όπου παρουσιάζει τον “επιβεβλημένο” τρόπο προβολής της γυναίκας από στα σύγχρονα μέσα. Τέλος, στο δωμάτιο του Nicolas Paradiselo (επιμέλεια: Αρετή Λεοπούλου), μέσα από το δίπτυχο σχέδιό του, η αφήγηση μετατοπίζεται, με αιχμηρό και ευθύ τρόπο, “στα νέα στερεότυπα επικοινωνίας και ερωτικής συνεύρεσης”.

Όπως φαίνεται από αυτήν τη σύντομη περιδιάβαση στα φετινά “δωμάτια”, υφίσταται η διατύπωση ποικίλων ζητημάτων εικαστικής παραγωγής, στους όρους μιας “δειγματοληπτικής” παρουσίασης της σύγχρονης ελληνικής εικαστικής σκηνής, που φαίνεται να κατορθώνει τη σκιαγράφηση κάποιων νέων τάσεων και προτάσεων. Μέσα από τις πολλαπλές αυτές “ατομικές εκθέσεις”, που επισυμβαίνουν στα δωμάτια του ξενοδοχείου, ελπίζουμε να καθίσταται δυνατή η ανίχνευση μιας σύγχρονης πραγματικότητας στο ευρύτερο εικαστικό περιβάλλον μας και να δίνεται έναυσμα για τη συλλογική δράση, ένα κοινό δημόσιο χώρο για τα προσωπικά οράματα. Στο επίκεντρο μας, άλλωστε, τίθεται η στοιχειοθέτηση ενός χώρου έρευνας και στοχασμού, όπου η ελεύθερη δημιουργική σκέψη βρίσκει έδαφος να παράξει δημόσιο λόγο και να προσεγγίσει ένα ευρύ κοινό πολιτών που αναζητά την επαφή με τη δημιουργία.

Info: Ο Γεράσιμος Καππάτος έχει σπουδάσει Ναυπηγική Μηχανολογία στα Πανεπιστήμια του Southampton και του Plymouth της Μεγάλης Βρετανίας και είναι Διπλωματούχος Μουσικός και Πιανίστας. Έχει εργασθεί στην Αγγλία ως επιθεωρητής σε ναυτιλιακές εταιρείες, ενώ στη συνέχεια δραστηριοποιήθηκε επί σειρά ετών στον χώρο της μουσικής, του κινηματογράφου και του θεάτρου, ως συνθέτης σύγχρονης μουσικής και παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών σύγχρονης μουσικής. Διετέλεσε σύμβουλος για θέματα Ισότητας των Φύλων στο Υπουργείο Εσωτερικών (1997).

Το 1991 ίδρυσε την “Αίθουσα Τέχνης Καππάτος” η οποία λειτουργεί μέχρι σήμερα. Παράλληλα, ίδρυσε την Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία “Πάνθεον” (2007), της οποίας είναι Πρόεδρος. Μέσα από εκείνην, ίδρυσε το “Kappatos Athens Art Residency” (2013), στο πλαίσιο του οποίου φιλοξένησε κι εξέθεσε μια σειρά διακεκριμένων ξένων καλλιτεχνών και προσωπικοτήτων της Τέχνης.

Συνολικά, κατά τη διάρκεια των τελευταίων εικοσιπέντε χρόνων έχει Επιμεληθεί και έχει παρουσιάσει περισσότερους από τριακόσιους Έλληνες και Ξένους Καλλιτέχνες, κυρίως στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό.

Περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση ROOMS2017 μπορείτε να δείτε εδώ.