Το σχέδιο της κινεζικής επέλασης

ΠολιτικήΈντυπη Έκδοση

Το πρότζεκτ «Made in China 2025» και τα τρία αβαντάζ παγκόσμιας κυριαρχίας

Η βιομηχανική ισχύς της Κίνας εκλαμβάνεται πια από Ευρώπη και Αμερική ως απειλή για την αρχιτεκτονική της παγκόσμιας οικονομίας. Ασφαλώς οι απειλές του Ντόναλντ Τραμπ περί εμπορικού πολέμου με την Κίνα παραμένουν κενές, εν μέρει επειδή το Πεκίνο είναι απαραίτητο για τη διαχείριση της Β. Κορέας, αλλά κυρίως διότι ένας εμπορικός πόλεμος θα δημιουργούσε μια νέα οικονομική μεγα-κρίση. Όμως η αλήθεια είναι ότι ολόκληρος ο υπόλοιπος κόσμος, εκτός Πεκίνου, αρχίζει να προβληματίζεται σοβαρά για τον ανταγωνισμό της Κίνας. Η Ε.Ε., ανήσυχη από το κύμα των κινεζικών εξαγορών, αυστηροποιεί τους κανόνες για τις ξένες επενδύσεις. Η πρόσφατη συγχώνευση των σιδηροδρόμων της γαλλικής Alstom με τη γερμανική Siemens με σκοπό τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού «γίγαντα» έχει στόχο την αντιμετώπιση του σκληρού ανταγωνισμού από την κινεζική CRRC. Μέρκελ και Μακρόν στήριξαν τη συγκεκριμένη συγχώνευση με διπλό σκοπό: να στείλουν «σήμα» στο Πεκίνο και να ενισχύσουν τον γαλλογερμανικό άξονα. Η Ευρώπη εξετάζει διάφορες πιθανές μελλοντικές πολιτικές, όπως το να απαιτήσει από την Κίνα αμοιβαιότητα, δηλαδή το Πεκίνο να παραχωρεί σε ξένες εταιρείες την ίδια πρόσβαση που απολαμβάνουν οι κινέζικες στις δικές τους αγορές ή οι Κινέζοι επενδυτές που έχουν κρατική ενίσχυση να το αναφέρουν ξεκάθαρα, ώστε να «τιμωρούνται» όσοι αποκρύπτουν την πραγματική τους ταυτότητα. Ο αντιπρόσωπος εμπορίου των ΗΠΑ αποκάλεσε την Κίνα «απειλή άνευ προηγουμένου, που δεν αντιμετωπίζεται με τους υπάρχοντες εμπορικούς κανονισμούς».Η ουσία όλης αυτής της διαμάχης έγκειται στο γεγονός ότι εταιρείες από ολόκληρο τον κόσμο αντιμετωπίζουν έναν διαρκώς εντεινόμενο ανταγωνισμό από τις κινεζικές ανταγωνίστριές τους. Καμία άλλη χώρα στο παρελθόν δεν έκανε τόσο ραγδαίο και τέτοιας γιγάντιας κλίμακας άλμα εκβιομηχάνισης όσο η Κίνα. Μέχρι πριν από μόλις λίγες δεκαετίες η Κίνα παρήγαγε κυρίως φερμουάρ, αναπτήρες και κάλτσες. Σήμερα η χώρα κατέχει την παγκόσμια αιχμή στις νέες τεχνολογίες, από τα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό μέχρι την έρευνα του ανθρώπινου γονιδιώματος. Ο υπόλοιπος κόσμος ανησυχεί για το ενδεχόμενο να κυριαρχηθεί οικονομικά από το Πεκίνο, που μάλιστα κατηγορείται από τους «αντιπάλους» του ότι δεν «παίζει» εντελώς δίκαια με τους κανόνες του ανταγωνισμού. Οι εταιρείες της Δύσης νιώθουν να απειλούνται. Οι κυβερνήσεις, που είδαν πρώτα το Brexit, την εκλογή Τραμπ και το κύμα λαϊκισμού σε πολλές χώρες, φοβούνται τώρα για τις συνέπειες που θα έχουν η απώλεια θέσεων εργασίας και η συρρικνούμενη τεχνολογική ηγεμονία. Η τακτική του ΠεκίνουΗ βιομηχανική πολιτική της Κίνας αποδεικνύεται αδιαμφισβήτητα αποτελεσματική και συνδυάζει τέσσερις παράγοντες: την τεχνολογία που προέρχεται από το εξωτερικό, τις δυνατότητες της εγχώριας βιομηχανίας της, την τεράστια ζήτηση της αγοράς της και το κυβερνητικό χρήμα. Η Κίνα έχει αποδείξει ότι είναι σε θέση να παράγει καλά προϊόντα φθηνότερα. Οι τιμές για τηλεοράσεις, σε σχέση με την ποιότητα, έπεσαν κατά 90% στα 15 χρόνια από την είσοδο της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Το μερίδιο των παγκόσμιων εξαγωγών της Κίνας σκαρφάλωσε στο 14%, το μεγαλύτερο που έχει πετύχει κάθε άλλη χώρα από την Αμερική το 1968. Όσον αφορά τις νέες τεχνολογίες, αν τα δεδομένα (data) είναι το νέο πετρέλαιο, όπως λέγεται, η τεχνολογική βιομηχανία της Κίνας διαθέτει τεράστια αποθέματα δεδομένων που δημιουργούνται από τους εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους που είναι online, χωρίς μάλιστα καμιά προστασία από νόμους υπέρ της ιδιωτικότητας όπως ισχύει στην Ευρώπη. Οι υπόλοιποι ανησυχούν για την κινεζική τακτική του «αθέμιτου» ανταγωνισμού, ο οποίος διεξάγεται με τέτοιον τρόπο ώστε η Κίνα να μην παραβαίνει τους παγκόσμιους κανόνες, άρα επίσημα δεν μπορούν να στοιχειοθετηθούν κατηγορίες. Η κινεζική κυβέρνηση απαιτεί από τις ξένες εταιρείες να αποκαλύπτουν τα τεχνολογικά «μυστικά» τους ως αντάλλαγμα για την πρόσβαση στην τεράστια αγορά της χώρας. Άλλωστε στις μεγαλύτερες υποθέσεις κατά μονοπωλίου στην Κίνα οι στόχοι ήταν ξένες εταιρείες. Επιπλέον η Κίνα περιορίζει την πρόσβαση σε συγκεκριμένους προσοδοφόρους τομείς την ίδια στιγμή που χρηματοδοτεί επιθετικές επενδύσεις στις ίδιες βιομηχανίες σε άλλα κράτη. Οι σημερινοί κανόνες εμπορίου δεν αντιμετωπίζουν επαρκώς τέτοιες συμπεριφορές, κάτι που υποστηρίζεται κυρίως από τη Δύση, ενώ σίγουρα το συγκεκριμένο «εμπόδιο» θα το βρουν μπροστά τους σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό οι «Μερκρόν». Η τακτική της κινεζικής κυβέρνησης είναι να προσδιορίζει τους τομείς προτεραιότητας και να ρίχνει χρήμα και πολιτικά εργαλεία μέχρι να τους γιγαντώσει. Όπως για παράδειγμα, τα τρένα υψηλής ταχύτητας. Τα πρώτα τέτοια τρένα άρχισαν να λειτουργούν στην Κίνα μόλις πριν από δέκα χρόνια. Σήμερα διαθέτει 20.000 χλμ. σιδηροδρομικό δίκτυο για υπερταχείες (bullet trains), περισσότερα απ’ όσο όλος ο υπόλοιπος κόσμος μαζί και ίσα με το μισό γεωγραφικό πλάτος του Ισημερινού της Γης! Το σχέδιο κυριαρχίας Τώρα η Κίνα επικεντρώνεται σε μια νέα γενιά βιομηχανικών πολιτικών με σκοπό την κυριαρχία σε μια γκάμα τομέων από τη ρομποτική μέχρι τα αυτοκίνητα νέας γενιάς και την τεχνητή νοημοσύνη. Πριν από δύο χρόνια ανακοίνωσε το νέο σχέδιο βιομηχανικής πολιτικής της με την ονομασία «Made in China 2025». Το σχέδιο προχωράει και στις αρχές του χρόνου η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα ρίξει συνολικά 807 δισ. δολάρια στη στρατηγική ανάπτυξη διαφόρων τομέων με σκοπό την κινέζικη κυριαρχία. Το σχέδιο «Made in China 2025» αντιγράφει σε πολλά του σημεία το μοντέλο του σχεδίου Industry 4.0 της Γερμανίας, με τη διαφορά ότι το κινεζικό πρότζεκτ αφήνει λιγότερη ελευθερία στις εταιρείες να λαμβάνουν τις επιχειρηματικές αποφάσεις, λόγω της αυξημένης κρατικής παρεμβατικότητας. Το Πεκίνο έχει σχεδιάσει συγκεκριμένους στόχους για απόκτηση μεριδίων αγοράς σε διάφορους τομείς. Το Εμπορικό Επιμελητήριο της Ε.Ε. στην Κίνα προειδοποίησε σε πρόσφατη αναφορά του ότι αυτά τα σχέδια σαφώς δεν αφορούν μόνο το εσωτερικό της Κίνας, περνώντας το ξεκάθαρο μήνυμα ότι στοχεύει στην παγκόσμια αγορά. Οι ξένοι ανταγωνιστές, από την άλλη πλευρά, ανησυχούν ότι θα χάσουν δουλειές όχι μόνο εντός της Κίνας, αλλά και στο εξωτερικό. Το Ινστιτούτο Κινεζικών Μελετών Mercator, ίδρυμα ερευνών στο Βερολίνο που επικεντρώνεται στα ζητήματα της Κίνας, αξιολόγησε την «έκθεση» που έχουν διάφορες χώρες στην πολιτική «Made in China 2025». Οι δύο πρώτες στη λίστα, άρα και πιο «απειλούμενες» από τον κινεζικό ανταγωνισμό, είναι οι πρωταθλητές των εξαγωγών, η Γερμανία και η Ν. Κορέα. Ακολουθούν στις αμέσως επόμενες θέσεις Ιρλανδία, ΗΠΑ, Γαλλία και Ιαπωνία. Τουλάχιστον προς το παρόν η «μη κινεζική» τεχνολογία παραμένει ανώτερη. Για να επιτραπεί, όμως, σε μια ξένη εταιρεία να παραγάγει στην Κίνα πρέπει αυτή να συνεργαστεί με εγχώριες. Με αυτόν τον τρόπο η κινεζική κυβέρνηση προσπαθεί να εξασφαλίσει «μεταφορά τεχνογνωσίας». Η έκρηξη της εξέλιξης στις υπερταχείες της Κίνας ξεκίνησε το 2004, όταν η κυβέρνηση προσέφερε προσοδοφόρα συμβόλαια σε ξένες εταιρείες, όπως η γερμανική Siemens και η ιαπωνική Kawasaki, με τον όρο ότι θα μοιράζονταν την τεχνογνωσία τους με τους Κινέζους. Στο μεταξύ μια νέα, πανίσχυρη γενιά κινεζικών επιχειρήσεων αναμένεται να έχει τεράστιο αντίκτυπο σε τομείς και καταναλωτές παγκόσμια. Η Κίνα διαθέτει 89 εταιρείες startups με εκτιμώμενη αξία άνω του 1 δισ. δολαρίων. Συνολικά η αξία τους υπολογίζεται σε πάνω από 350 δισ. δολάρια, πλησιάζοντας αυτές των ΗΠΑ. Υπάρχουν 609 δισεκατομμυριούχοι στην Κίνα, όταν στις ΗΠΑ είναι 552. Τα τρία πλεονεκτήματα Τρεις είναι οι βασικοί λόγοι που οι Κινέζοι επιχειρηματίες είναι σε θέση να αναπτύσσουν τις εταιρείες τους ραγδαία:  Πρώτον, η κινεζική οικονομία. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη παγκοσμίως και επιτρέπει στις εταιρείες να γιγαντωθούν μόνο αν επιτύχουν εντός της Κίνας. Επίσης η γλώσσα και γενικά η κουλτούρα στην Κίνα είναι πιο ομοιογενής απ’ ό,τι στην Ευρώπη, εφόσον δούμε την Γηραιά Ήπειρο ως σύνολο.  Δεύτερον, οι Κινέζοι ως καταναλωτικό κοινό είναι σαφώς πιο «διψασμένοι» και πρόθυμοι να αγκαλιάσουν έξυπνα προϊόντα και τεχνολογίες συγκριτικά με τους καταναλωτές της Δύσης. Ο όγκος των πληρωμών μέσω κινητών στην Κίνα έφτασε τα 8,6 τρισ. δολάρια το 2016, ενώ στις ΗΠΑ μόλις τα 112 δισ.! Αυτό αποτελεί και εξήγηση στο γιατί η Κίνα «γεννάει» τόσο μεγάλες εταιρείες ηλεκτρονικών πληρωμών και χρηματοοικονομικής τεχνολογίας, όπως π.χ. η Ant Financial, παρακλάδι της Alibaba, με αξία άνω των 60 δισ. δολ.  Τρίτον, πολλοί τομείς που ελέγχονται από το κράτος – από τις τηλεπικοινωνίες και τις τράπεζες μέχρι τα νοσοκομεία – παρουσιάζουν μεγάλες ελλείψεις και δεν παρέχουν ικανοποιητικές υπηρεσίες. Αυτό επιτρέπει σε νεοεισερχόμενους ιδιώτες, με σύγχρονα επιχειρηματικά μοντέλα, που βάζουν πάνω απ’ όλα τον πελάτη και τις τεχνολογίες τελευταίας γενιάς, να παίρνουν μεγάλα μερίδια της αγοράς από τον κρατικό τομέα. Και μάλιστα πιο εύκολα από αντίστοιχες εταιρείες στις πιο «παραδοσιακές» αγορές ανεπτυγμένων κρατών. Το επόμενο «κύμα» εταιρειώνΚινεζικές fintech εταιρείες - μεγαθήρια, που αναπτύσσουν λύσεις σε υπηρεσίες μέσω Ίντερνετ, ηλεκτρονικής τραπεζικής κ.λπ., ετοιμάζονται για τη διεθνή αγορά. Εκτός από τις γνωστές πια παγκοσμίως ιντερνετικές εταιρείες - γίγαντες της Κίνας, την Baidu, την Alibaba και την Tencent, μια νέα γενιά κινεζικών startup εταιρειών στοχεύει να έχει σύντομα παγκόσμιο αντίκτυπο. 1 Η Didi Chuxing φιλοδοξεί να αποτελέσει τον ανταγωνιστή της αμερικανικής Uber. Ήδη κατάφερε να «εκδιώξει» την Uber από την Κίνα. Με εκτιμώμενη αξία στα 50 δισ. δολάρια, η Didi θεωρείται η δεύτερη σε αξία startup εταιρεία παγκοσμίως μετά την Uber. Η Didi είναι ουσιαστικά μια εφαρμογή για ιδιωτική μετακίνηση, αλλά όχι μόνο. Διαθέτει στόλο αυτοκινήτων, λεωφορείων και minibus, ταξί και πολυτελή αυτοκίνητα. Έχει ακόμη ειδικές υπηρεσίες, όπως να στέλνει οδηγό για να σε μεταφέρει με το δικό σου αυτοκίνητο. Η εταιρεία κάνει 20 εκατομμύρια μεταφορές την ημέρα στην Κίνα, δηλαδή πολύ περισσότερες από ό,τι πραγματοποιεί η Uber διεθνώς, και επενδύει για το μέλλον στην αυτόνομη οδήγηση, αλλά και στη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, που θα «προβλέπει» τις ανάγκες μετακίνησης του πελάτη. Ήδη έκανε τα πρώτα βήματα για να εξαπλωθεί διεθνώς. Τον Αύγουστο επένδυσε στο Taxify της Εσθονίας, που εξυπηρετεί Ευρώπη και Αφρική, και στο Careem του Ντουμπάι, που δραστηριοποιείται στη Μ. Ανατολή.2 Η μόλις τριών ετών εταιρεία Nio είναι μια κινέζικη αυτοκινητοβιομηχανία που σχεδιάζει και κατασκευάζει «έξυπνα», υψηλών επιδόσεων, ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ο ιδρυτής της Λι Μπιν απέκτησε την περιουσία του από τη δημιουργία μιας ιντερνετικής πλατφόρμας αγοραπωλησίας αυτοκινήτων. 3 Η αξία της Nio, που έχει προσελκύσει τα κεφάλαια των μεγαλύτερων επενδυτών της Κίνας, εκτιμάται στα 3 δισ. δολάρια. Σχεδιάζει οχήματα αποκλειστικά για την ψηφιακή εποχή, συνδυάζοντας το cloud computing και την τεχνητή νοημοσύνη για να υποστηρίξουν την αυτόνομη οδήγηση. Στο προσωπικό της εταιρείας περιλαμβάνονται υπάλληλοι από 40 χώρες, συμπεριλαμβανομένων στελεχών που προέρχονται από Ford και Volkswagen. 4 Η Ofo είναι μια εταιρεία bike-sharing (μετακινήσεις με ποδήλατο) που αρχίζει να εξαπλώνεται παγκόσμια. Ιδρύθηκε πριν από τρία χρόνια, από φτωχούς φοιτητές στο Πεκίνο, που διαρκώς τους έκλεβαν τα ποδήλατά τους. Σήμερα η εταιρεία διαχειρίζεται 8 εκατομμύρια ποδήλατα και προσφέρει 25 εκατομμύρια μετακινήσεις την ημέρα σε Κίνα, Αμερική, Βρετανία και Σιγκαπούρη. Στόχος της Ofo είναι μέχρι το τέλος του χρόνου να δραστηριοποιείται σε 200 πόλεις 20 διαφορετικών χωρών. 5 Η iCarbonx είναι μια εταιρεία που δραστηριοποιείται στην ανάλυση ιατρικών δεδομένων. Η εταιρεία παίρνει μέρος στην διεθνή «κούρσα» για την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος. Στοχεύει στο να φτιάξει ένα ψηφιακό αντίγραφο (digital avatar) που θα προβλέπει την κατάσταση της υγείας για κάθε έναν από τους πελάτες της συνδυάζοντας αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης και μεθόδους ανάλυσης τεράστιου όγκου από ιατρικά δεδομένα. Για να εξασφαλίσει τη διαρκή ροή και επεξεργασία ιατρικών δεδομένων επένδυσε 400 εκατ. δολάρια στη δημιουργία μιας διεθνούς συνεργασίας διαφόρων ιατρικών εταιρειών start-ups.ΚίναΗΠΑεμπόριοπαγκόσμιο εμπόριοΕυρώπηΜέρκελΜακρόνIssue: 1989Issue date: 05-10-2017Has video: Exclude from popular: 0