Ο πιο «μισητός» από την Ουάσιγκτον έως τα Σκόπια

ΚΟΣΜΟΣΈντυπη Έκδοση

Πώς ο Τζορτζ Σόρος έφτασε να συγκεντρώνει πάνω του «βιτριολικές» επιθέσεις απ' όλο τον πλανήτη

Το τελευταίο διάστημα ο μάστερ της κερδοσκοπίας Τζορτζ Σόρος απασχολεί ταυτόχρονα πολιτικούς σε ανατολική Ευρώπη και ΗΠΑ, αλλά και τον διεθνή Τύπο. Πώς, όμως, ο 86χρονος ζάπλουτος επενδυτής, που έχει κάνει λάβαρό του τη... φιλανθρωπία, έφτασε να θεωρείται ο «Νο 1 δημόσιος κίνδυνος» και μισητό πρόσωπο για πολιτικούς από Ουάσιγκτον μέχρι Σκόπια, αναρωτιέται ο «Economist». Στο «Masquerade», το διάσημο βιβλίο που έγραψε ο Tivadar Soros και αποτελεί τα απομνημονεύματά του από την κατεχόμενη από τους ναζί Βουδαπέστη, περιγράφει πώς προμήθευε με πλαστές ταυτότητες τους Εβραίους, συμπεριλαμβανομένου του τότε 14χρονου γιου του Τζορτζ. Η προσέγγιση του πατέρα Σόρος σ’ αυτές τις πλαστογραφίες είναι διαφωτιστική: Έχοντας πλούσιους πελάτες ζητούσε «ό,τι μπορούσε να σηκώσει η αγορά». Δηλαδή τους ζητούσε όσα περισσότερα χρήματα μπορούσε για τα πλαστά χαρτιά που θα τους επέτρεπαν να ξεφύγουν από τους ναζί. Από τους απελπισμένους και φτωχότερους, όπως γράφει, δεν έβγαζε κανένα κέρδος. Ο Τζορτζ Σόρος παρουσιάζεται ως ο εγγονός ενός αξιωματούχου που έκανε απογραφές κατασχεμένων περιουσιών Εβραίων. Ο πατέρας Σόρος γράφει «χωρίς ρίσκα δεν υπάρχει ζωή».Η διαρκής όρεξη για το ρίσκο έκανε τον Τζορτζ Σόρος δισεκατομμυριούχο, αλλά του εξασφάλισε και εχθρούς, το ίδιο και η «φιλανθρωπία» του. Τους τελευταίους μήνες, σύμφωνα με τον «Economist», η δυσαρέσκεια για τον Σόρος έφτασε σε πολύ υψηλά επίπεδα. Οι κριτικές, στην Αμερική και εκτός αυτής, είναι δριμύτατες. Η δράση στην ανατολική ΕυρώπηΣτις ΗΠΑ μια ομάδα Ρεπουμπλικανών γερουσιαστών έστειλε επιστολή στον Ρεξ Τίλερσον, τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, και μια άλλη ομάδα στον γενικό ελεγκτή. Και οι δυο επιστολές στοχοποιούν τον ρόλο της USAID (United States Agency for International Development, οργανισμός των ΗΠΑ για τη Διεθνή Ανάπτυξη) στην ΠΓΔΜ. Και ειδικά για τη συνεργασία της USAID με το τοπικό Ίδρυμα Σόρος Open Society Foundations (OSF). Ο Σόρος υπήρξε υποστηρικτής της δημοκρατικής μεταρρύθμισης στην κεντρική και την ανατολική Ευρώπη από τη δεκαετία του 1980, όταν μοίραζε φωτοκόπιες σε ακτιβιστές. Τα προγράμματά του προμοτάρουν την ελευθεροτυπία, τις δίκαιες εκλογές και την καθαρή διακυβέρνηση. Κάτι που συχνά προκαλούσε την αντίδραση πολιτικών και κυβερνήσεων πιο «κλειστών» χωρών. Για παράδειγμα το Κρεμλίνο, που κατηγορούσε τον Σόρος για τις ειρηνικές εξεγέρσεις στα πρώην σοβιετικά, γειτονικά της Ρωσίας, κράτη τη δεκαετία του 2000, έδιωξε το παράρτημα του οργανισμού του Σόρος το 2015. Λευκορωσία και Ουζμπεκιστάν έκαναν το ίδιο. Όσο η Ρωσία αυξάνει την επιρροή της στην Ευρώπη, τόσο μεγαλώνει η αντιπάθεια προς τον Σόρος: Στη Ρουμανία, την Πολωνία και ειδικά την ΠΓΔΜ, όπου ανάμεσα σε κατηγορίες για εκλογική νοθεία κατά πρώην πρωθυπουργού δημιουργήθηκε και το κίνημα «Stop Operation Soros». Στο μεταξύ ο Βίκτορ Όρμπαν, πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, πατρίδας του μεγιστάνα, αλλά και ο ίδιος αποδέκτης υποτροφίας του Σόρος, κριτικάρει αγρίως τη «διακρατική αυτοκρατορία» του δισεκατομμυριούχου. Το κοινοβούλιο της Ουγγαρίας πέρασε έναν νόμο που μπορεί ακόμα και να κλείσει το Central European University, το πανεπιστήμιο που ίδρυσε ο Σόρος το 1991. Ένας άλλος νόμος, που εκκρεμεί, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να κινηθεί ενάντια στο ίδρυμα του Σόρος. Οι επιθέσεις στη ΔύσηΟι πολιτικές απόψεις και οι «βαριές» δωρεές του Σόρος έχουν προκαλέσει βιτριολική κριτική και στην Αμερική. Οι καταγγελίες κατά του Τζορτζ Μπους Τζούνιορ και του πολέμου του Ιράκ τον έκαναν μισητό ανάμεσα στους πιο δεξιούς Αμερικανούς και τους συνωμοσιολόγους. Πιο πρόσφατα η υποστήριξη του Σόρος προς τη Χίλαρι Κλίντον και τα υποτιμητικά σχόλια για τον Ντόναλντ Τραμπ – τον χαρακτήριζε «απατεώνα» και «επίδοξο δικτάτορα» – προκάλεσαν νέο κύμα αντιπαθειών και επιθέσεων. Ωστόσο, αν και δεν τους αρέσει η επιρροή του Σόρος στις ΗΠΑ, οι πολιτικοί και των δύο κομμάτων έχουν επιδοκιμάσει σε μεγάλο βαθμό στο παρελθόν τους στόχους του στο εξωτερικό. Τώρα, όμως, όπως δείχνει και η επιστολή για τα Σκόπια, αυτή η διάκριση (μεταξύ εσωτερικής επιρροής και στόχων στο εξωτερικό) καταρρέει. Οι Αμερικανοί πολιτικοί που συνέταξαν την επιστολή κατηγορούνται ότι ευθυγραμμίζονται εμπράκτως με ένα κόμμα της ΠΓΔΜ που μαστίζεται από σκάνδαλα, υποστηρίζεται και από τη Ρωσία, ενώ έχει συμμάχους που έχουν καταφύγει στη βία. Ένα μέρος της κοινής γνώμης, όμως, θεωρεί ότι αυτοί οι πολιτικοί των ΗΠΑ με την επιστολή τους δεν δυσφημούν μόνο τον Σόρος, αλλά ουσιαστικά και την ίδια την κυβέρνησή τους, πιστεύοντας ότι η USAID ποτέ δεν χρηματοδότησε το ίδρυμα Σόρος στη γειτονική Αλβανία, όπως ισχυρίστηκαν Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές. Όπως και να έχει, η δυσμένεια για τον Σόρος από την Αμερική μέχρι τα Βαλκάνια αποκτά μορφή καταιγίδας. Και παραξενεύει όλο και περισσότερους, σύμφωνα με τον «Economist». Ασφαλώς δεν πρόκειται περί αγίου. Μέρος του πλούτου του προέρχεται από νομισματική κερδοσκοπία, όπως το 1992, όταν με τα παιχνίδια του με τη λίρα στραγγάλισε την Τράπεζα της Αγγλίας. Ο Σόρος, εξάλλου, έχει καταδικαστεί από τη Γαλλία για παράνομη πρακτική συναλλαγών (insider trading) το 1988. Οι υπερασπιστές τουΗ πλευρά του Σόρος αντιτείνει ότι έχει δώσει δισεκατομμύρια για ευγενείς σκοπούς. Ο Μάικλ Βασόν, επί χρόνια σύμβουλος του Σόρος αλλά και εκπρόσωπος του fund του, τονίζει ότι ο μεγιστάνας δεν έχει κανένα προσωπικό συμφέρον όταν προβάλλει θέσεις όπως π.χ. η υπεράσπιση των Ρομά ή η κατάργηση της θανατικής ποινής. Στο πεδίο της πολιτικής ο Βασόν λέει ότι, αντίθετα με πολλούς άλλους μεγάλους δωρητές, «ο Σόρος πάντοτε ασκεί πιέσεις για έναν δημόσιο σκοπό και ποτέ για προσωπικό όφελος» και ότι συχνά προμοτάρει πολιτικές, όπως στο φορολογικό, που θα μπορούσαν να του κοστίσουν. Ο «Economist» υποστηρίζει ότι εν μέρει η δυσχερής θέση του Σόρος και η δυσμένεια γι’ αυτόν μπορεί να «διαβαστεί» και ως ένας δείκτης της προέλασης του αυταρχισμού. Επικαλείται μάλιστα τον Πολωνό πρώην υπουργό Εξωτερικών Ράντεκ Σικόρσκι, που θεωρεί ότι «ο Σόρος έχει υπάρξει ένας συνεπής υπερασπιστής της φιλελεύθερης τάξης πραγμάτων και είναι η ίδια η φιλελεύθερη τάξη που δέχεται επίθεση».Το περιοδικό σημειώνει ακόμη ότι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις με έντονα χαρακτηριστικά αυταρχισμού ίσως βλέπουν μια ευκαιρία στην άνοδο του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει χλιαρή και διφορούμενη στάση ως προς την εξαγωγή δημοκρατικών ιδανικών, ενώ στην καμπάνια του είχε επιτεθεί σφοδρά στον Σόρος. Ένα άλλο κομμάτι του αμερικανικού Κογκρέσου εκτιμάται ότι βλέπει τον Σόρος ως εργαλείο, αλλά ταυτόχρονα και ως στόχο με απώτερο σκοπό να είναι η δυσφήμηση της εξωτερικής βοήθειας. Οι υπερασπιστές του Σόρος θεωρούν ότι, όποιοι κι αν είναι οι λόγοι για το μέτωπο εναντίον του, η ιδέα ότι ανακατεύεται παντού και σε παγκόσμια κλίμακα αποκτά επίπλαστη αξιοπιστία μέσω της επανάληψης κι εκτιμούν ότι ο Σόρος χρησιμοποιείται ως «καναρίνι στο παγκόσμιο ορυχείο». (Πρόκειται για έκφραση που προέρχεται από μια παλιά πρακτική. Κάποτε οι εργάτες στα ορυχεία κατέβαζαν μαζί τους στις στοές κι ένα καναρίνι σε κλουβί. Αν υπήρχαν επικίνδυνα αέρια στο ορυχείο, τότε αυτά θα σκότωναν το καναρίνι προτού σκοτώσουν τους ανθρώπους, άρα θα έδιναν το σήμα στους μεταλλωρύχους να εγκαταλείψουν άμεσα τις στοές). Οι ίδιοι υπερασπιστές του Σόρος τονίζουν ότι οι επικριτές του μοιραία επιτρέπουν να εξαπλώνονται και άλλες, πιο επικίνδυνες απόψεις. Η μία είναι ο κυνικός ισχυρισμός ότι ειρηνικοί διαδηλωτές, είτε ενάντια στις πολιτικές του Τραμπ είτε ενάντια στη διαφθορά στη Ρουμανία, βγαίνουν στους δρόμους μόνο αν τους έχουν δωροδοκήσει. Συνήθως, μάλιστα, αν έχουν δωροδοκηθεί από τον Σόρος. Η διευθύντρια δημοσίων σχέσεων του OSF (Ιδρύματος Σόρος) Λόρα Σίλμπερ αναφέρει σχετικά ότι «αν πληρώναμε όλους αυτούς τους διαδηλωτές που λένε ότι πληρώνουμε, θα είχαμε χρεοκοπήσει πολλές φορές. Είναι προσβολή στους ανθρώπους που υψώνουν ανάστημα για τα πιστεύω τους».Η δεύτερη άποψη που ανακυκλώνεται είναι ότι όλο και περισσότεροι υποτιθέμενοι δημοκρατικοί ηγέτες εξαρτώνται από εξωτερικούς εχθρούς για να στηρίξουν τις θέσεις τους και να συσπειρώσουν τον κόσμο, ακόμη και κατασκευάζοντας τούς αντιπάλους τους, αν είναι απαραίτητο. «Κατά παραδοσιακών κοινωνιών»Ο Σόρος έφτασε να ενσαρκώνει έναν συγκεκριμένο τύπο «εχθρού». Δεν είναι λίγα τα πορτρέτα που τον παρουσιάζουν σαν χταπόδι ή σε ουγγρικές αφίσες να κινεί τα νήματα από μαριονέτες. Σε ένα tweet που επαινούσε τον Βίκτορ Όρμπαν, ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Στιβ Κινγκ αποκαλεί τον Σόρος... «μαρξιστή δισεκατομμυριούχο». Η «Washington Post», από την πλευρά της, γράφει ότι η επιθετικότητα κατά του Σόρος εξαπλώνεται από την Ουγγαρία και τη Μόσχα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, με τον Σόρος να κατηγορείται συνήθως από εθνικιστές ότι χρησιμοποιεί τα χρήματά του για να προωθήσει τις φιλελεύθερες αξίες του, συμπεριλαμβανομένης της στήριξης για τους πρόσφυγες. Εκτός όμως από τους... «ακραίους», ακόμη και εκλεγμένοι αξιωματούχοι αποδίδουν πάρα πολλά δεινά στον Σόρος.Στη Ρουμανία ο Λίβιου Ντραγκνέα, πρόεδρος του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, ισχυρίστηκε ότι ο Σόρος «έχει ταΐσει με το κακό τη Ρουμανία».Μέλος του κυβερνώντος κόμματος στην Πολωνία χαρακτήρισε σε ραδιοφωνική εκπομπή τον Σόρος ως «τον πιο επικίνδυνο άνθρωπο στον κόσμο» και είπε ότι «το ίδρυμά του χρηματοδοτεί αντιχριστιανικές και αντεθνικές δραστηριότητες».Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Δημοσίων Σχέσεων στη Βαρσοβία ερμηνεύει τη συγκεκριμένη ρητορική ως κυνήγι μαγισσών που αναμειγνύει παλιές αντισημιτικές συνωμοσίες με το καινούργιο λαϊκιστικό κύμα οργής εναντίον των ελίτ και της Ε.Ε. Να σημειωθεί, πάντως, ότι το Ινστιτούτο αυτό λαμβάνει χρηματοδότηση και από τον Σόρος. Το ίδιο το ίδρυμα του Σόρος λέει ότι μέχρι στιγμής έχει δωρίσει συνολικά 12 δισ. δολάρια. Από αυτά, τα 400 εκατ. έχουν πάει στην Ουγγαρία, όπου ο Όρμπαν επιδιώκει το κλείσιμο του πανεπιστημίου που χρηματοδότησε ο Σόρος. Το OSF αμύνεται ισχυριζόμενο ότι ο Όρμπαν χρησιμοποιεί τον Σόρος ως αποδιοπομπαίο τράγο σε μια προσπάθεια αντιπερισπασμού των Ούγγρων από τα πραγματικά προβλήματα της χώρας. Η εχθρικότητα κατά του Σόρος είναι ιδιαιτέρως έντονη στην ΠΓΔΜ, όπου πολλοί τον κατηγορούν για την πολιτική κρίση που σέρνεται εδώ και δυο χρόνια. Στην Πολωνία ο Γιάροσλαβ Κατσίσνκι, πρώην πρωθυπουργός και ηγέτης του κυβερνώντος κόμματος, κατηγορεί τον Σόρος ότι προσπαθεί να καταστρέψει τις παραδοσιακές κοινωνίες με το να τις πιέζει προς την πολυπολιτισμικότητα. Πολλά είναι τα στοιχεία που δείχνουν ότι οι εποχές που ο αμφιλεγόμενος δισεκατομμυριούχος μπορούσε να δρα ανεξέλεγκτος σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη προωθώντας αδιαφανή σχέδια και χρησιμοποιώντας κάθε είδους μαριονέτες βαδίζουν προς το τέλος τους. Είναι έτσι; Ο καιρός θα δείξει...Σόροςίδρυμα Σόροςφιλανθρωπίες ΣόροςIssue: 1970Issue date: 01-06-2017Has video: Exclude from popular: 0