Η οδός του συμβιβασμού

ΠΟΛΙΤΙΚΗΈντυπη Έκδοση

Οι περιπλοκές της δεύτερης αξιολόγησης και η διαφαινόμενη διέξοδος

Στην ατζέντα του Eurogroup της 26ης Ιανουαρίου το θέμα «Ελλάδα» φιγουράρει ακόμη μια φορά στην πρώτη θέση. «Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης θα συζητήσουν την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στη διαδικασία της δεύτερης αξιολόγησης, που βρίσκεται σε εξέλιξη, βασιζόμενοι στις επικαιροποιημένες εκτιμήσεις των θεσμών που μετέχουν στη διαδικασία της αξιολόγησης» αναφέρει η επίσημη ατζέντα. Τι είναι αυτό που θα συζητηθεί στην
πραγματικότητα; Ένας «οδικός χάρτης» για να ξεπαγώσουν οι διαπραγματεύσεις, στις οποίες στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία πρόοδος εδώ και πολλές εβδομάδες, όπως αποδείχτηκε άλλωστε και από την πορεία των διαβουλεύσεων κατά την τελευταία επίσκεψη των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα. Με την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πολύ σκληρό δίλημμα: ή αποδέχεται τους σκληρούς όρους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου προκειμένου να εξασφαλιστεί η συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα ή μπαίνει σε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς – και ουσιαστικά με τη Γερμανία – για την υπογραφή μιας καινούργιας συμφωνίας. Ειδικά η δεύτερη επιλογή ενέχει και το ρίσκο των χρονικών καθυστερήσεων καθώς, για να συνταχθεί και να υπογραφεί ένα καινούργιο μνημόνιο εν μέσω σημαντικών εκλογικών αναμετρήσεων σε όλη την Ευρώπη (Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία), θα χρειαστεί χρόνος. Ο χρόνος όμως δεν λειτουργεί υπέρ της Ελλάδας, η οποία, όσο θα περνούν οι εβδομάδες, τόσο περισσότερο θα στριμώχνεται οικονομικά. Οι αριθμοί δείχνουν ότι το σενάριο να επαναληφθεί, ο εφιάλτης του 2015 είναι και πάλι προ των πυλών. Όπως τότε, έτσι και τώρα, λεφτά μετά τον Ιούλιο δεν υπάρχουν, και αυτό το γνωρίζουν όλοι. Τόσο η ελληνική κυβέρνηση όσο και οι δανειστές της. Τι χρειάζεται το ΔΝΤ;Μπορεί την προηγούμενη εβδομάδα το Μέγαρο Μαξίμου να χαρακτήριζε «καλοδεχούμενη» την αποχώρηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από το ελληνικό πρόγραμμα, φαίνεται όμως ότι οι άμεσες απαντήσεις τόσο από την πλευρά του ESM και του Κλάους Ρέγκλινγκ όσο και από την πλευρά του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έκαναν την ελληνική πλευρά να χαμηλώσει τους τόνους. Ποιο ήταν το αρχικό σκεπτικό της κυβέρνησης;Ο θετικός ρόλος που θα μπορούσε να παίξει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο ελληνικό πρόγραμμα θα ήταν να πιέσει για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων μετά το 2018 αλλά και για την περαιτέρω εξειδίκευση των μέτρων διευθέτησης του ελληνικού χρέους. Από τη στιγμή που – όπως φάνηκε στο Eurogroup του περασμένου Δεκεμβρίου – οι ευρωπαϊκοί θεσμοί επιμένουν και στα δύο (δηλαδή και να μείνει ο πήχης του πρωτογενούς πλεονάσματος στο 3,5% για μετά το 2018, και μάλιστα για μακρά περίοδο τριών, πέντε ή δέκα ετών, και να αναβληθεί η εξειδίκευση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος), τα «θετικά» από τη συμμετοχή του ΔΝΤ ουσιαστικά μηδενίστηκαν. Τι έμεινε; Η απαίτηση που διατυπώθηκε ξανά και ξανά, πότε μέσα από το άρθρο του Πολ Τόμσεν και πότε και μέσα από τις δηλώσεις του Τζέρι Ράις: από τη στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν θέλουν να αποδεχτούν το αίτημα του ΔΝΤ για πρωτογενή πλεονάσματα 1,5% μετά το 2018, το Ταμείο δεν έχει πρόβλημα να αποδεχτεί αυτόν τον στόχο. Υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα λάβει πρόσθετα μέτρα 4,5 δισ. ευρώ προκειμένου να επιτύχει τον αυξημένο δημοσιονομικό στόχο. Ποιος λοιπόν θα ήθελε στη διαπραγμάτευση έναν παίκτη που το μόνο που κάνει, είναι να ζητάει μέτρα, και μάλιστα χωρίς αντάλλαγμα; Ακόμη και σε επίπεδο χρηματοδότησης, η συμμετοχή του ΔΝΤ δεν πρόκειται ούτως ή άλλως να είναι τέτοια που να κάνει τη διαφορά για την ελληνική οικονομία, πόσω μάλλον από τη στιγμή που τα όποια δισεκατομμύρια συνεισφέρει, θα αφαιρεθούν από τα δισεκατομμύρια που δάνεισε ή θα δανείσει ο ESM. Τι θέλει να πει ο Γερμανός;«Να φύγει λοιπόν το ΔΝΤ» ήταν η κυβερνητική επιλογή, και σε αυτήν την κατεύθυνση άρχισαν να γίνονται κινήσεις, κυρίως σε επίπεδο δηλώσεων. Αρχικά, ζητήθηκε περισσότερο... θάρρος από το Ταμείο ώστε να υποστηρίζει με μεγαλύτερο σθένος τις απόψεις του όταν κάθεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους υπόλοιπους θεσμούς. Στη συνέχεια κυβερνητικά στελέχη υποστήριξαν ανοικτά ότι η δεύτερη αξιολόγηση θα είχε ήδη κλείσει αν έλειπε από τη μέση το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με τις μόνιμα άστοχες προβλέψεις του για την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών, αλλά και τις παράλογες απαιτήσεις του στα εργασιακά, οι οποίες απέχουν έτη φωτός από τις βέλτιστες πρακτικές της Ευρώπης. Και ήρθε η κορύφωση προ ημερών με το κυβερνητικό non paper να κάνει λόγο για «καλοδεχούμενη» αποχώρηση του ΔΝΤ, αρκεί οι σχετικές αποφάσεις να ληφθούν γρήγορα.Τόσο η γερμανική κυβέρνηση όσο και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης, διά στόματος Σόιμπλε και Ρέγκλινγκ, έσπευσαν να... εξηγήσουν στην ελληνική κυβέρνηση τι θα σήμαινε στην πράξη το ενδεχόμενο αποχώρησης του ΔΝΤ: ακύρωση της υφιστάμενης συμφωνίας και επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την υπογραφή καινούργιας, στην οποία τον κύριο λόγο θα έχει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης. Ο λόγος που επικαλούνται Σόιμπλε και Ρέγκλινγκ είναι το... γράμμα του μνημονίου. Αναφέρεται ρητώς σε αυτό ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα πρέπει να αποφασίσει μετά το τέλος της πρώτης αξιολόγησης τους όρους και τις προϋποθέσεις συμμετοχής στο ελληνικό πρόγραμμα. Υποτίθεται δε ότι η γερμανική Βουλή ενέκρινε το υφιστάμενο πρόγραμμα της Ελλάδας στην προοπτική συμμετοχής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Αυτό λέει και ο Σόιμπλε: χωρίς το ΔΝΤ, το γερμανικό Κοινοβούλιο θα πρέπει να ερωτηθεί εκ νέου. Τι θα σήμαινε κάτι τέτοιο όσον αφορά πιθανές χρονικές καθυστερήσεις, αλλά και πρόσθετες απαιτήσεις, ουδείς μπορεί να γνωρίζει αυτήν τη στιγμή. Μπορεί ωστόσο να καταγράψει τα δεδομένα:1 Πρώτο δεδομένο: Αν αποχωρήσει το ΔΝΤ, είναι ξεκάθαρο ότι ο κύριος συνομιλητής της Ελλάδας θα είναι η Γερμανία.2 Δεύτερο δεδομένο: Η Γερμανία έχει ζητήσει ανοιχτά από την Ελλάδα να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 3,5% μέχρι και το 2028, δηλαδή για μια δεκαετία. Πρακτικά δηλαδή να μπει σε ένα μόνιμο μνημόνιο χωρίς τελειωμό με «αντάλλαγμα» τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους. Ο τρόπος όμως που θα γίνει αυτή η διευθέτηση θα παραμείνει αόριστος, τουλάχιστον μέχρι τις γερμανικές εκλογές της 24ης Σεπτεμβρίου. Καθυστέρηση με κόστοςΤο ενδεχόμενο να μπλέξει η Ελλάδα σε μια νέα διαπραγμάτευση με αβέβαιο ορίζοντα ολοκλήρωσης δεν θα έχει θετικό αποτέλεσμα για την ελληνική οικονομία, ακόμη και αν δεν επιβεβαιωθούν οι φόβοι ότι οι Γερμανοί θα ζητήσουν «λαγούς με πετραχήλια» αν αποχωρήσει το ΔΝΤ. Και αυτό διότι θεωρείται δεδομένο ότι η όποια καινούργια συμφωνία δεν θα κλείσει άμεσα. Η καθυστέρηση έχει κόστος για την ελληνική οικονομία για μια σειρά από λόγους: 1 Καθυστερούν οι εκταμιεύσεις των δόσεων, κάτι που σημαίνει ότι η ελληνική οικονομία στερείται ρευστότητας. Όχι μόνο για την αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων, αλλά και για την καταβολή των ληξιπρόθεσμων οφειλών που έχει συσσωρεύσει το ελληνικό Δημόσιο στο εσωτερικό. 2 Δεν εντάσσονται τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, κάτι που σημαίνει ότι περιορίζονται και οι πιθανότητες επιστροφής της Ελλάδας στις αγορές για την κάλυψη των χρηματοδοτικών της αναγκών. 3 Δεν αποκαθίσταται το κλίμα ηρεμίας και παραμένει ο παράγων αβεβαιότητα πάνω από την ελληνική οικονομία, ο οποίος μόνο καλό δεν κάνει, ειδικά από τη στιγμή που η κυβέρνηση θέλει φέτος ανάπτυξη 2,7% για να στηρίξει τον κρατικό προϋπολογισμό. Πώς θα... κόψει δρόμοΗ πιο «σύντομη» από πλευράς χρόνου διαδρομή που φαίνεται να έχει απομείνει στην κυβέρνηση είναι να υποκύψει στις πιέσεις Γερμανίας και ΔΝΤ με έναν «εύσχημο» τρόπο. Το μόνο εύσχημο αυτήν τη στιγμή είναι να μην υποχρεωθεί από τώρα να νομοθετήσει τις μειώσεις των υφιστάμενων συντάξεων, αλλά και την περικοπή του αφορολόγητου. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε πολιτική καταστροφή για τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς θα έφερνε τους συνταξιούχους – δηλαδή την κοινωνική ομάδα πάνω στην οποία στήριξε όλη του την πολιτική – αντιμέτωπους και με τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος και με την αύξηση του φόρου εισοδήματος. Η συμβιβαστική λύση που θέλει να προωθήσει η ελληνική πλευρά δεν είναι άλλη από αυτή στην οποία αναφέρθηκε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος την Τρίτη: ο εξειδικευμένος κόφτης.Η διαφορά του συγκεκριμένου σχεδίου με την άμεση νομοθέτηση της μείωσης του αφορολόγητου ή της περικοπής των συντάξεων έχει να κάνει με το ότι οι Έλληνες βουλευτές δεν θα κληθούν να ψηφίσουν ένα συγκεκριμένο μέτρο (π.χ. τη μείωση της έκπτωσης φόρου στα 1.500 ευρώ, που θα φέρει επιβαρύνσεις 400-500 ευρώ ετησίως σε όλους τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους της χώρας), αλλά μια διάταξη η οποία θα ορίζει ότι, σε περίπτωση απόκλισης από τους δημοσιονομικούς στόχους, τότε θα περικόπτεται η έκπτωση φόρου σε τέτοιο βαθμό ώστε να καλύπτεται το δημοσιονομικό κενό. «Δεν θα υπάρχει ποσοτικοποίηση των μέτρων», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά αρμόδια κυβερνητική πηγή με γνώση της συγκεκριμένης συμβιβαστικής πρότασης. Η ποσοτικοποίηση και η ψήφιση της συγκεκριμένης διάταξης, είτε για το κόψιμο της έκπτωσης φόρου είτε για τον περιορισμό των υφιστάμενων συντάξεων, θα γίνεται μόνο αν διαπιστωθούν δημοσιονομικά κενά, δηλαδή αποκλίσεις από τον στόχο του 3,5% του ΑΕΠ. Με βάση και τη σημερινή μορφή της διάταξης του κόφτη, όπως έχει ψηφιστεί από την ελληνική Βουλή, η όποια περικοπή θα εξαρτάται από το μέγεθος της δημοσιονομικής απόκλισης. Έτσι, αν κάποια στιγμή την περίοδο μετά το 2018 εμφανιστεί απόκλιση από 0,76% έως και 1,25% του ΑΕΠ (δηλαδή αν το πρωτογενές πλεόνασμα, για παράδειγμα, του 2019 διαμορφωθεί στο 2,25% αντί για το 3,5% του ΑΕΠ, τότε θα ζητηθεί η επιβολή μέτρων της τάξεως του 1% του ΑΕΠ ή περίπου 2 δισ. ευρώ σε όρους ΑΕΠ του 2019. Για να εξοικονομηθούν αυτά τα 2 δισ. ευρώ, θα πρέπει τότε η κυβέρνηση να προχωρήσει είτε σε μια περικοπή της «προσωπικής διαφοράς» των συνταξιούχων ακόμη και πάνω από 50% (κάτι που θα ισοδυναμεί με μέση μείωση των συντάξεων κατά 7% - 8%) είτε σε μείωση της φορολογικής έκπτωσης από τα επίπεδα των 1.900 - 2.100 ευρώ που είναι σήμερα, ακόμη και στα 1.500 ευρώ.ΔΝΤΤσακαλώτοςσυμβιβασμόςθεσμοίδανειστέςΓερμανίαχρέοςαξιολόγησηIssue: 1952Issue date: 19-01-2017Has video: Exclude from popular: 0
Keywords
οδος, διεθνές νομισματικό ταμείο, ελλαδα, υπουργοι, αθηνα, δίλημμα, συμμετοχή, μνημονιο, γαλλια, esm, σόιμπλε, πήχης, χρεος, ΔΝΤ, βουλη, εκλογες, νέα, σημαίνει, τραπεζες, συριζα, λύση, συγκεκριμένο, αεπ, date, video, popular, μετρο, νεα κυβερνηση, μειωση μισθων, μνημονιο 2, κοινωνικη συμφωνια, εκλογες 2012, μνημονιο 3, σχεδιο αθηνα, εκλογες 2015, αξιολογηση, ξανα, βουλευτες, αοριστος, το θεμα, αεπ, γερμανια, γνωση, θαρρος, θεμα, οικονομια, ομολογα, προγραμμα, σημερινη, σθενος, αυξηση, αρθρο, ατζεντα, εβδομαδες, βρισκεται, γινει, γινεται, γινονται, γραμμα, δεδομενο, δευτερο, δημοσιο, δηλωσεις, διεθνές νομισματικό ταμείο, δίλημμα, ευρω, υπαρχει, εβδομαδα, εξελιξη, ετη, ετων, ευρωπη, εφιαλτης, θετικο, κυβερνηση, κλιμα, κοψιμο, κρατικο, λεφτα, λύση, λογο, μαξιμου, μειωση, μορφη, ομαδα, ουσιαστικα, πηγη, πήχης, πιθανοτητες, υπογραφη, ρισκο, σεναριο, συγκεκριμένο, συνεχεια, σειρα, συμμετοχή, σόιμπλε, τι ειναι, τριτη, φορα, χρονος, αγορες, date, ελληνικα, esm, μεινει, μια φορα, οπως τοτε, popular, σημαίνει
Τυχαία Θέματα