FT: Ανοιχτή η πόρτα του Grexit και της χρεοκοπίας εάν δεν υπάρξει συμφωνία

ΠΟΛΙΤΙΚΗΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

(Αναδημοσίευση από Euro2day.gr)

Ακόμα και αν η Ελλάδα καταφέρει να αποπληρώσει το δάνειο των 450 εκατ. ευρώ στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο την Πέμπτη, θα δυσκολευτεί να καλύψει τις υποχρεώσεις της τις επόμενες εβδομάδες αν δεν καταλήξει σε μια συμφωνία με τους

εταίρους την στην ευρωζώνη, ανοίγοντας την πόρτα της χρεοκοπίας και της εξόδου από το ευρώ που είχε στοιχειώσει την Ευρώπη το 2012, γράφουν οι Financial Times.

Το «Grexit» είναι ένας συνοπτικός όρος για μια διαδικασία που μπορεί να μην είναι καθόλου γρήγορη και ξεκάθαρη. Δικηγόροι και οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι μια ελληνική αποχώρηση από την ενιαία νομισματική ένωση θα είναι πιθανότατα πολύ πιο πολύπλοκη και δύσκολη από ότι προβλεπόταν προηγουμένως.

«Ακούγονται πολλές εύκολες κουβέντες, αλλά δεν υπάρχουν μηχανισμοί για να εξαναγκαστεί η Ελλάδα να βγει από το ευρώ και δεν φαίνεται πως θέλουν να προχωρήσουν σε οικειοθελή έξοδο» υποστηρίζει ο Benedict James, στέλεχος στην νομική εταιρεία Linklaters. «Το πιθανότερο είναι πως η κυβέρνηση θα αρχίσει σταδιακά να στερεύει από ευρώ» προσθέτει.

Με το ένα πόδι εντός και το άλλο εκτός

Ένα πιθανό σενάριο είναι η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ ευρισκόμενη ταυτόχρονα σε μια γκρίζα ζώνηπου θα δοκιμάσει τις αντοχές των κανονισμών του ενιαίου νομίσματος. Η ελληνική κυβέρνηση θα επέβαλλε κεφαλαιακούς περιορισμούς για να αποτρέψει την εκροή καταθέσεων και θα εξέδιδε υποσχετικούς τίτλους (IOUs) στους πιστωτές και στους δημοσίους υπαλλήλους για να καλύψει την δημοσιονομική τρύπα.

Οι ανησυχίες αυτές τροφοδοτούνται από την επιδείνωση του τραπεζικού συστήματος και των δημόσιων οικονομικών. Οι καταθέσεις των ελληνικών τραπεζικών ιδρυμάτων έχει συρρικνωθεί κατά 23,6 δισ. ευρώ ή 14% από τον Νοέμβριο, σύμφωνα με την UBS, ενώ αυξάνεται η εξάρτηση των ελληνικών τραπεζών από την χρηματοδότηση της ΕΚΤ.

Εν τω μεταξύ τα έσοδα από φόρους εισρέουν με βραδύτερους ρυθμούς από ότι αναμενόταν. Αυτό εξαναγκάζει την Αθήνα να δίνει αγώνα για να βρει χρήματα καθώς είναι αντιμέτωπη με ένα απαιτητικό χρονοδιάγραμμα αποπληρωμών - μια δόση 458 εκατ. ευρώ στο ΔΝΤ στις 9 Απριλιόυ – ενώ πρέπει να πληρώσει συνταξιούχους, υπαλλήλους και προμηθευτές.

Αναλυτές σημειώνουν ότι ελλείψει μιας σταθερής δέσμευσης των διεθνών δανειστών να προσφέρουν χρηματοδότηση στις τράπεζες και την κυβέρνηση, οποιοσδήποτε δρόμος ακολουθηθεί μπορεί να οδηγήσει σε έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Αλλά υπάρχουν ενδιάμεσα βήματα που μπορεί να κάνει η κυβέρνηση για να παραμένει στο ενιαίο νόμισμα χωρίς να πρέπει να παραδοθεί στις απαιτήσεις των πιστωτών που ζητούν πιο αυστηρά όρια στις δημόσιες δαπάνες και μια σειρά από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Κεφαλαιακοί έλεγχοι

Μια επιλογή είναι η εισαγωγή κεφαλαιακών ελέγχων για να αποτραπεί το ενδεχόμενο μαζικής φυγής καταθέσεων και να αναχαιτιστεί η έξοδος χρημάτων από την χώρα.

Οι έλεγχοι αυτοί παραβιάζουν έναν από τους βασικούς πυλώνες της Ε.Ε., την ελεύθερη κίνηση του κεφαλαίου και η χρήση τους περιορίζεται αυστηρά από το ΔΝΤ.

Ωστόσο, οι νόμοι της Ε.Ε. επιτρέπουν στις χώρες να επιβάλλουν προσωρινά όρια στις αναλήψεις με στόχο την διατήρηση της δημόσιας ασφάλειας. Η διάσωσης της Κύπρου το 2013, για παράδειγμα, περιελάμβανε κεφαλαιακούς ελέγχους. Ελλείψει μιας οριστικής συμφωνίας με τους εταίρους της ευρωζώνης και το ΔΝΤ, η Ελλάδα μπορεί να εμπλακεί σε μια νομική διαμάχη, με εταιρείες και πρόσωπα να αμφισβητούν την νομιμότητα των μέτρων αυτών στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Η διαβάθμιση των υποχρεώσεων

Στο δημοσιονομικό μέτωπο, η Ελλάδα σύντομα μπορεί να πρέπει να αποφασίσει ανάμεσα στην τήρηση των δανειακών της υποχρεώσεων προς τους διεθνείς πιστωτές και την πληρωμή προμηθευτών και συνταξιούχων.

«Η πιο δύσκολη δουλειά στον κόσμο αυτήν την στιγμή πρέπει να είναι αυτή του Έλληνα υπουργού Οικονομικών», υποστηρίζει ο Reinhard Cluse, επικεφαλής οικονομολόγος της UBS για την Ευρώπη.

Η ελληνική κυβέρνηση μπορεί, επί της αρχής, να αποφασίσει σε ποιες πληρωμές θα δώσει προτεραιότητα. Ωστόσο, οικονομολόγοι προειδοποιούν πως υπάρχουν όρια σε αυτό που μπορεί να κάνει η ελληνική κυβέρνηση εξαιτίας της εξάρτησης του τραπεζικού τομέα στην χρηματοδότηση από την ΕΚΤ.

«Ένα κράτος είναι κυρίαρχο γιατί μπορεί να αποφασίσει ποιον θα πληρώσει πρώτο» σημειώνει ο Guntram Wolf, επικεφαλής της ευρωπαϊκής δεξαμενής σκέψης, Bruegel. «Ωστόσο, η Ελλάδα δεν είναι πλήρως κυρίαρχο κράτος, επειδή η ΕΚΤ έχει λόγο στο τι μπορεί να κάνει η κυβέρνηση» προσθέτει.

Η μη αποπληρωμή μιας δόσης στους διεθνείς δανειστές μπορεί να προκαλέσει και πανικό μεταξύ των πιστωτών.

«Οποιαδήποτε χαμένη αποπληρωμή από το κράτος θα οδηγήσει σε επιτάχυνση των εκροών. Αναπόφευκτα, αυτό θα προκαλέσει μαζική φυγή καταθέσεων» εκτιμάει ο Αθανάσιος Βαμβακίδης, οικονομολόγος στηνBank of America Merrill Lynch στο Λονδίνο. «H κυβέρνηση θα αναγκαστεί τότε να επιβάλλει κεφαλαιακούς ελέγχους και να κηρύξει τραπεζική αργία».

Η Ελλάδα σας χρωστάει

Μια λύση είναι να συνεχίσει να πληρώνει την ΕΚΤ και το ΔΝΤ εκδίδοντας παράλληλα υποσχετικούς τίτλους (IOUs) για την κάλυψη των εγχώριων υποχρεώσεων. «Οι υποσχετικοί τίτλοι δεν συνιστούν έξοδο» λέει ο Erik Nielsen, επικεφαλής οικονομολόγος της UniCredit, προσθέτοντας πως η Καλιφόρνια εξέδωσε υποσχετικούς τίτλους κατά την διάρκεια της δικής της οικονομικής κρίσης το 2009 χωρίς να εγκαταλείψει το δολάριο.

Υπάρχουν δύο όρια στην διαδικασία αυτή. Το πρώτο είναι πόσο αποδεκτές θα είναι οι πληρωμές αυτές μεταξύ των προμηθευτών και των δημοσίων υπαλλήλων.

«Μια νομικά δεσμευτική πληρωμή σε υποσχετικούς τίτλους έναντι μιας πληρωμές σε ευρώ μπορεί να αμφισβητηθεί στα δικαστήρια» σημειώνει ο Γιάννης Μανουηλίδης, στέλεχος στην νομική εταιρεία Allen&Overy στο Λονδίνο.

Το δεύτερο είναι η νομοθεσία της Ε.Ε., η οποία ορίζει πως μόνο το ευρώ αποτελεί νόμιμο χρήμα. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να κάνει βήματα για να τονώσει την κυκλοφορία των υποσχετικών τίτλων, για παράδειγμα κάνοντας τους δεκτούς για τις πληρωμές φόρων.

«Μπορείτε να φανταστείτε ένα σενάριο στο οποίο αυτό κρατάει για κάποιο διάστημα» υποστηρίζει ο κ. Nielsen. «Οι υποσχετικοί τίτλοι θα ανταλλάσσονται στο δρόμο για 10 σεντς το ευρώ, οι άνθρωποι θα έχουν σταματήσει να εργάζονται, αλλά η κυβέρνηση δεν θα εκδίδει νέο χρήμα. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια παρατεταμένη περίοδο χάους, με την κατάσταση να γίνεται προοδευτικά χειρότερη. Στο τέλος όλα αποτελούν πολιτική απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης» τονίζει.

Financial TimesGrexitΕυρώσυμφωνίαΕλλάδα ευρώχρεοκοπία