Μέρκελ αλλά με ποιους; Τα σενάρια και το μέλλον της Ευρώπης

Τριάντα κόμματα διεκδικούν την ψήφο στις γερμανικές κάλπες με το αποτέλεσμα να έχει κριθεί- σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις- εδώ και μήνες. Τίποτα και κανείς δεν φαίνεται να σταματά την Ανγκελα Μέρκελ από μια νέα τέταρτη θητεία, αυτή που θα της δώσει τη δυνατότητα όπως επεσήμανε στο τελευταίο του τεύχος ο Economist...
, να τελειώσει ό, τι έχει αφήσει στη μέση. Γιατί λοιπόν θεωρούνται κρίσιμες αυτές οι εκλογές. Το ενδιαφέρον στρέφεται όχι στην καγκελαρία αλλά στη σύνθεση της επόμενης κυβέρνησης , αυτή που θα διαμορφώσει την πολιτική του Βερολίνου για τα επόμενα τέσσερα χρόνια εντός και εκτός συνόρων. Μεγάλος συνασπισμός όπως τον γνωρίζαμε όλα αυτά τα χρόνια με CDU/CSU και SPD, σενάριο Τζαμάικας ή συνασπισμός του CDU/CSU με τους Φιλελεύθερους;

Ποιο κόμμα θα καταλάβει την τρίτη θέση και θα συμμετάσχει στις μετεκλογικές διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης; Φιλελεύθεροι, Πράσινοι, Die Linke και Afd. Και τα τέσσερα κόμματα διεκδικούν την τρίτη θέση, στην πραγματικότητα όμως μόνο τα δύο πρώτα θα μπορούσαν να συμμετάσχουν σε μια κυβέρνηση συνασπισμού.

Τα σενάρια της επόμενης μέρας

Μεγάλος συνασπισμός CDU-SPD

Στην ουσία θα πρόκειται για την τέταρτη στην μεταπολεμική ιστορία της χώρας συνεργασία των δύο μεγάλων κομμάτων, καθώς συνεργάστηκαν για πρώτη φορά στην περίοδο 1966-69 για να αντιμετωπίσουν την πρώτη σημαντική ύφεση στην ανάπτυξη της δυτικογερμανικής οικονομίας, για δεύτερη φορά το 2005-2009 με τα δύο μεγάλα κόμματα να έχουν σχεδόν ισοψηφήσει και να συνεχίζουν την υλοποίηση της πολιτικής μεταρρυθμίσεων και διαρθρωτικών αλλαγών «ατζέντα 2010» που υιοθετήθηκε από τον καγκελάριο Σρέντερ το 2002.

CDU/CSU με FDP ή αλλιώς ο συνδυασμός «μέλισσα»

Οι Φιλελεύθεροι που αναστήθηκαν πολιτικά σε ομοσπονδιακό επίπεδο κυρίως με σκληρή γραμμή υπεράσπισης των εθνικών συμφερόντων της Γερμανίας στην Ευρώπη, θα είναι υποχρεωμένοι να κρατήσουν και μετεκλογικά σκληρή στάση, αν δεν θέλουν να δουν μεγάλο τμήμα της εκλογικής τους βάσης να διαρρέει προς την Εναλλακτική για την Γερμανία. Οι ίδιοι θέτους ως προϋπόθεση την ανάληψη του ΥΠΟΙΚ με ό, τι αυτό σημαίνει για την Μέρκελ, τον Σόιμπλε αλλά και την Ελλάδα.

Το σενάριο αυτό αποκαλείται και κιτρινόμαυρο, λόγω των χρωμάτων των δύο κομμάτων. Πολλές φορές αποκαλείται και «πάπια-τίγρης» λόγω του χρώματος του συγκεκριμένου είδους πάπιας.Θα μπορούσε βεβαίως κάλλιστα κανείς να αποκαλέσει τον συγκεκριμένο συνασπισμό «σφήκα» για τον ίδιο χρωματικό λόγο.

CDU-SPD-Πράσινοι ή CDU-FDP-Πράσινοι

Η τρίτη επιλογή της Μέρκελ είναι με εταίρους είτε τους Σοσιαλδημοκράτες είτε τους Φιλελεύθερους να επιδιώξει την συμμετοχή των Πρασίνων και στις δύο περιπτώσεις και έτσι να οδηγηθούμε σε τρικομματικό κυβερνητικό συνασπισμό, οι δύο εκδοχές του οποίου είναι ήδη πραγματικότητα σε επίπεδο ομόσπονδων κρατιδίων.

Πρόκειται για ένα σενάριο που δίνει τα μεγαλύτερα δυνατά περιθώρια ελιγμών για αλλαγή πολιτικής τόσο στην εσωτερική πολιτική σκηνή όσο και στην ευρωπαϊκή. Στην περίπτωση όμως αυτή η Μέρκελ θα αντιμετωπίσει προβλήματα στην ούτως ή άλλως δύσκολη συγκατοίκηση της με τους βαυαρούς χριστιανοσοσιαλιστές. Επί πλέον είναι πολύ πιθανόν η ταυτόχρονη συμμετοχή σοσιαλδημοκρατών και πρασίνων στην τέταρτη κυβέρνηση Μέρκελ, όχι μόνο να ενισχύσει την αριστερά αλλά να της δώσει το μονοπώλιο προάσπισης όσων έχουν θιχτεί από τα μέτρα της

Ο ΤΡΙΤΟΣ ΠΟΛΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΙΚΡΟΙ «ΜΕΓΑΛΟΙ»

Κόμμα Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP)

Πρόεδρος και κεντρικός υποψήφιος: Κρίστιαν Λίντνερ

Αριθμός μελών: 54.000

Ποσοστό στις ομοσπονδιακές εκλογές 2013: 4,8%. Λόγω του εκλογικού ορίου του 5% έμεινε εκτός ομοσπονδιακής Βουλής.

Το ποσοστό που έλαβε στις ομοσπονδιακές εκλογές το 2013 ήταν 4,8% και έμεινε εκτός ομοσπονδιακής Βουλής. Το FDP υποστηρίζει την αρχή της ατομικής ελευθερίας και πρωτοβουλίας, καθώς και των δικαιωμάτων των πολιτών. Κεντρικά αιτήματά του είναι η μείωση των φόρων και των ρυθμιστικών διατάξεων για τις χρηματαγορές στη βάση της αρχής «λιγότερο κράτος». Ο Λίντνερ δεν αποκλείει συμμετοχή στην κυβέρνηση και είναι πλέον γνωστό ότι το FDP θέτει ως όρο το υπουργείο Οικονομικών.

O Λίντνερ o οποίος ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος το 2013, μετά την παραίτηση του Φίλιπ Ρόσλερ επανέφερε στο προσκήνιο το FDP, μετά την πανωλεθρία που υπέστη στις εκλογές του 2013, όταν δεν κατάφερε - για πρώτη φορά από το 1949 - να συγκεντρώσει το 5%, ποσοστό που απαιτείται για να μπει ένα κόμμα στη Bundestag. Στις εκλογές του 2009 είχε συγκεντρώσει το 14,6% Η δυναμική επάνοδος των Φιλελευθέρων αποδίδεται στο γεγονός ότι ο Λίντνερ, μέσα σε τρία χρόνια, μπόρεσε να μετασχηματίσει το FDP, αποτινάζοντας την εικόνα του "στυγνού" νεοφιλελεύθερου κόμματος, το οποίο επικεντρώνεται κυρίως σε πολιτικές που αποσκοπούν στο οικονομικό όφελος. Εχει σπουδάσει πολιτικές επιστήμες στο πανεπιστήμιο της Βόννης, διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι οι ιδιωτικοποιήσεις και οι φοροαπαλλαγές με στόχο την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας παραμένει πάγια θέση του FDP, (σε αυτήν την εκλογική μάχη το FDP κάνει λόγο για φοροαπαλλαγές ύψους 30 δισ. ευρώ, το διπλάσιο ποσό από αυτό που προτείνουν οι Μέρκελ και Σόιμπλε). Αυτή τη φορά, όμως, παίρνει θέση και για άλλα καίρια ζητήματα, όπως η εκπαίδευση, η ψηφιοποίηση, η ενέργεια, και φυσικά το μεταναστευτικό.

Ζάρα Βάγκενκνεχτ, Ντίτμαρ Μπαρτς/ Die Linke

Αριθμός μελών: 60.000

Ποσοστό στις ομοσπονδιακές εκλογές 2013: 8,6%

Παραδοσιακοί ψηφοφόροι: Προπύργιο της Αριστεράς είναι τα νεότερα ομοσπονδιακά κρατίδια, που ανήκαν στην DDR. Οι ψηφοφόροι της είναι κατά κανόνα εργάτες ή άνθρωποι προερχόμενοι από εισοδηματικά και μορφωτικά ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες. Στη δυτική Γερμανία η Linke έχει τη φήμη του κόμματος διαμαρτυρίας και προσελκύει κατά κανόνα ψηφοφόρους μικρότερης ηλικίας. Σήμερα είναι το μεγαλύτερο κόμμα της γερμανικής αντιπολίτευσης στην ομοσπονδιακή Βουλή. Πάντως μερίδα των εν δυνάμει ψηφοφόρων της Αριστεράς βλέπει με συμπάθεια τον λαϊκιστικό εθνικισμό που εκπροσωπεί το κόμμα AfD.

Ιστορία: Αν και ιδρύθηκε μόλις το 2007, έχει πολύ μεγαλύτερη ιστορία, καθώς θεωρείται διάδοχο σχήμα του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος Γερμανίας (SED), το οποίο κυβερνούσε δικτατορικά στην DDR μέχρι την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989. Η ίδρυση της Αριστεράς βασίστηκε στη συγχώνευση του PDS -διάδοχου σχήματος του SED- και του δυτικογερμανικού κόμματος Εργατικής και Κοινωνικής Δικαιοσύνης (WASG), μιας αριστερής πτέρυγας που αποσχίστηκε από το SPD. Πρωταγωνιστικές πολιτικές προσωπικότητες ήταν ο Γκρέγκορ Γκύζι και άλλοτε επικεφαλής του SPD Όσκαρ Λαφοντέν. Η Αριστερά συμμετέχει σε κάποιους κυβερνητικούς συνασπισμούς στα ανατολικά γερμανικά κρατίδια, ωστόσο ουδέποτε υπήρξε εταίρος ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

Πολιτικό πρόγραμμα: Είναι το μόνο κόμμα του ομοσπονδιακού κοινοβουλίου που απορρίπτει στρατιωτικές αποστολές στο εξωτερικό. Ζητεί διάλυση του ΝΑΤΟ και αισθητή αύξηση του κατώτατου ωρομισθίου στα 12 ευρώ. Ορισμένοι πολιτικοί επιστήμονες θεωρούν την Αριστερά ακραίο κόμμα, που επιδιώκει την ανατροπή της καπιταλιστικής οικονομικής τάξης, ωστόσο το ίδιο το κόμμα τάσσεται στην πραγματικότητα μόνο υπέρ της αυστηρότερης ρύθμισης των χρηματαγορών, υψηλότερων φόρων για τα μεγάλα εισοδήματα, περιορισμό στο ύψος των ενοικίων και περισσότερες επενδύσεις στις κοινωνικές υποδομές.

Ζιμόνε Πέτερ, Τζεμ Έτζντεμιρ/ Πράσινοι

Αριθμός μελών: 60.000

Ποσοστό στις ομοσπονδιακές εκλογές 2013: 8,4%

Παραδοσιακοί ψηφοφόροι: Οι Πράσινοι είναι ιδιαίτερα ισχυροί στα αστικά κέντρα της πρώην Δυτικής Γερμανίας και κυρίως στις πανεπιστημιουπόλεις. Οι ψηφοφόροι τους έχουν εισοδήματα που ξεπερνούν τον μέσο όρο και απασχολούνται κυρίως στους κλάδους της παροχής υπηρεσιών και της εκπαίδευσης. Ο μέσος όρος ηλικίας τους ανέβηκε βαθμιαία τα τελευταία χρόνια. Λιγότεροι από το 10% των ψηφοφόρων του κόμματος είναι σήμερα κάτω των 35 ετών.

Ιστορία: Οι Πράσινοι υπήρξε μάλλον το πιο επιτυχημένο κίνημα κόντρα στην κυρίαρχη κουλτούρα στην ιστορία της μεταπολεμικής Γερμανίας. Το κόμμα προέκυψε από μια δεξαμενή κοινωνικών κινημάτων διαμαρτυρίας της δεκαετίας του 1980, τα οποία διεκδικούσαν μεταξύ άλλων την πλήρη εγκατάλειψη της πυρηνικής ενέργειας, τερματισμό του εξοπλιστικού ανταγωνισμού και την αναγνώριση των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων. Οι Πράσινοι ιδρύθηκαν το 1980 και συγχωνεύθηκαν το 1993 με τους Πράσινους της ανατολικής Γερμανίας, που ονομάζονταν Συμμαχία ’90. Το κόμμα έγινε διεθνώς γνωστό τη δεκαετία του 2000, όταν έγινε κυβερνητικός εταίρος του SPD, συμμετέχοντας με σειρά στελεχών του στο υπουργικό συμβούλιο του καγκελαρίου Σρέντερ. Ένας εκ των «πράσινων» υπουργών ήταν και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ.

Πολιτικό πρόγραμμα: Πολιτικοί επιστήμονες διαχωρίζουν τα στελέχη των Πρασίνων σε «πραγματιστές», που προτίθενται να κάνουν συμβιβασμούς προκειμένου να αναλάβουν κυβερνητική εξουσία, και εκπροσώπους των θεμελιωδών αξιών του κόμματος, που εξακολουθούν να υποστηρίζουν ριζοσπαστικότερες θέσεις. Το γεγονός ότι οι Πράσινοι έχουν σχηματίσει στην Έσση και στη Βάδη-Βυρτεμβέργη κυβερνητικούς συνασπισμούς με την CDU θεωρείται τεκμήριο επικράτησης των «πραγματιστών» στο εσωτερικό του κόμματος. Την ώρα που η προστασία του περιβάλλοντος παραμένει βασικός πυλώνας της πολιτικής τους, οι Πράσινοι επιχείρησαν το τελευταίο διάστημα να υιοθετήσουν μια αριστερή ατζέντα στα πεδία της φορολογικής και κοινωνικής πολιτικής.

Οι Πράσινοι είναι ιδιαίτερα ισχυροί στα αστικά κέντρα της πρώην Δυτικής Γερμανίας και κυρίως στις πανεπιστημιουπόλεις. Υπόσχονται αύξηση φορολογίας στους πλουσιότερους και μείωση στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Διάθεση τουλάχιστον 7% του ΑΕΠ στην εκπαίδευση, ευέλικτο ωράριο εργασίας 30-40 ώρες εβδομαδιαία, ασφαλείς και νόμιμες διόδους για τους πρόσφυγες, τερματισμό της παραγωγής άνθρακα έως το 2030 και χρήση ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Αλεξάντερ Γκάουλαντ, Άλις Βάιντερ/ Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD)

Πρόεδροι: Φράουκε Πέτρι, Γεργκ Μόιτεν

Βασικοί υποψήφιοι: Αλεξάντερ Γκάουλαντ, Άλις Βάιντερ

Αριθμός μελών: 27.000

Ποσοστό στις ομοσπονδιακές εκλογές 2013: 4,7%. Ως εκ τούτου δεν κατόρθωσε να εισέλθει στη Βουλή.

Παραδοσιακοί ψηφοφόροι: Η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του AfD είναι άνδρες, συνήθως νεαρότερης ηλικίας, έχουν χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο και είναι εισοδηματικά ασθενέστεροι. Μόλις το 15% των εγγεγραμμένων μελών του είναι γυναίκες. Το AfD κατόρθωσε να αποσπάσει ψηφοφόρους από όλα τα υπόλοιπα κόμματα εκτός των Πρασίνων, καταφέρνοντας να κινητοποιήσει και πολλούς ψηφοφόρους που δεν ψήφιζαν.

Ιστορία: Το εθνολαϊκιστικό AfD ιδρύθηκε μόλις το 2013 και έχασε οριακά την είσοδό του στην ομοσπονδιακή Βουλή. Από τότε ωστόσο έχει καταφέρει να εισέλθει σε 12 τοπικά κοινοβούλια της χώρας και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ιδρυτικά του μέλη υπήρξαν μια ομάδα ευρωσκεπτικιστών πανεπιστημιακών, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για τη δημιουργία του ευρωπαϊκού μηχανισμού για την οικονομική διάσωση της Ελλάδας. Μια εσωτερική διαμάχη το 2015 οδήγησε σε μια δεξιά μετατόπιση του κόμματος. Η νέα πρόεδρός του Φράουκε Πέτρι υιοθέτησε εθνικιστική ατζέντα με εχθρική ρητορική κατά του Ισλάμ, ενώ μετά το ξέσπασμα της προσφυγικής κρίσης είχε επιτυχία με θέσεις κατά των μεταναστών. Το AfD είναι το μόνο από τα μεγαλύτερα γερμανικά κόμματα που χαιρέτισε ρητά τόσο το Brexit όσο και την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ.

Πολιτικό πρόγραμμα: Θέλει να κλείσει τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, να επιβάλει αυστηρούς ελέγχους στα γερμανικά σύνορα και να κατασκευάζει στρατόπεδα μεταναστών στο εξωτερικό με στόχο να αποτρέψει την είσοδό τους στη Γερμανία. Τάσσεται υπέρ της ταχύτατης απέλασης απορριφθέντων αιτούντων άσυλο και της παροχής οικονομικών κινήτρων σε αλλοδαπούς που ζουν στη Γερμανία ώστε να επιστρέψουν στις πατρίδες τους. Το AfD δίνει προτεραιότητα σε μια παραδοσιακή, γερμανική κυρίαρχη κουλτούρα και απορρίπτει την άποψη ότι το Ισλάμ αποτελεί μέρος της γερμανικής κοινωνίας. Επίσης αμφιβάλλει ότι για την κλιματική αλλαγή ευθύνεται ο άνθρωπος και θέλει να αντιστρέψει την πορεία της Γερμανίας προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Πηγή: thetoc.gr