7 Απριλίου 1941:

μια μικρή …ατομική βόμβα στον Πειραιά
του Ελευθέριου Πολίτη

Εβδομήντα δυο χρόνια συμπληρώθηκαν από το ξημέρωμα της Δευτέρας 7 Απριλίου 1941, ώρα τρεισήμισι, όταν μια κατακλυσμιαία έκρηξη διακοσίων πενήντα τόνων τρινιτροτολουόλης κατάστρεψε το λιμάνι του Πειραιά, πυρπόλησε και βούλιαξε ένδεκα πλοία και ισοπέδωσε εκατοντάδες κτίρια στην περίμετρο του λιμανιού. Είχε την ισχύ ατομικής οβίδας πυροβολικού, δηλαδή από εκείνες που οι αντίπαλοι του ψυχρού πολέμου σχεδίαζαν να ρίξουν σε χερσαία πεδία μάχης για να εξουδετερώσουν, αστραπιαία, ολόκληρες .......
εχθρικές στρατιές. Αυτή η τεράστια ποσότητα εκρηκτικής ύλης ήταν μέρος του φορτίου του βρετανικού φορτηγού και προοριζόταν για το εργοστάσιο κατασκευής οβίδων και φυσιγγίων του Ελληνικού Στρατού.

Την προηγούμενη ημέρα, Κυριακή 6 Απριλίου 1941 η ναζιστική Γερμανία είχε κηρύξει τον πόλεμο στην χώρα μας με πρόσχημα την παρουσία στην Βόρειο Ελλάδα ενός πλημμελέστατα εξοπλισμένου Βρετανικού Εκστρατευτικού Σώματος πενήντα χιλιάδων ανδρών. Έτσι, από τις πρώτες νυκτερινές και μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, διακόσια γερμανικά αεροπλάνα, σε αλλεπάλληλα κύματα, βομβάρδιζαν το λιμάνι του Πειραιά και ναρκοθετούσαν τον Σαρωνικό για ν’ αποτρέψουν την αποβίβαση ενισχύσεων αλλά και να εμποδίσουν τον απόπλου τριών βρετανικών κατά- δρομικών και άλλων μεγάλων πλοίων.

Από ιστορικά στοιχεία προκύπτει ότι οι Γερμανοί δεν είχαν την πρόθεση
να καταστρέψουν το λιμάνι του Πειραιά γιατί ήθελαν να το χρησιμοποιήσουν για την κατάληψη της Κρήτης και για μερικά μεγαλεπήβολα σχέδια τους εισβολής στην Μέση Ανατολή με την βοήθεια επαναστατημένων Αράβων. Η άποψη αυτή ενισχύεται και από το γεγονός της επίπληξης του διακριθέντα στην Μάχη της Αγγλίας, αεροπόρου Hans-Joachim Herrmann γιατί, αυτόβουλα, χρησιμοποίησε βόμβες των 250 κιλών. Αντί για μικρότερες που, απλά, δεν θα βούλιαζαν πλοία αχρηστεύοντας το λιμάνι, αλλά θ’ απέτρεπαν τον απόπλου τους με επιφανειακές ζημιές και τρομοκράτηση των πληρωμάτων.

Κατά διήγηση -στις Σπέτσες το 1945 -του Λιμενάρχη Πειραιά, κατά το 1941, Περικλή Μπούμπουλη (απόγονου της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας, Αξιωματικού του Πολεμικού Ναυτικού, Αεροπόρου-Διοικητή της Αεροπορίας Ναυτικού και Βουλευτή), η φωτιά μεταδόθηκε στο Clan Fraser μάλλον από φλεγόμενα βαρέλια, κιβώτια και άλλα αντικείμενα που είχαν ξεφορτωθεί πλάι του στην αποβάθρα. Όταν πληροφορήθηκε («την τελευταία στιγμή, γιατί οι Άγγλοι είχαν κάνει το λιμάνι κράτος τους εν κράτει ») το είδος του φορτίου και διαπίστωσε ότι η φωτιά ήταν ανεξέλεγκτη, επιβιβάστηκε στο Σουηδικό Ναυαγοσωστικό Ανοιχτής Θαλάσσης Viking και μαζί με δυο ρυμουλκά, προσπάθησαν, με την βοήθεια του Πλοιάρχου και μελών του πληρώματος του Clan Fraser, να το ρυμουλκήσουν έξω από το Λιμάνι. Όμως, όταν η φωτιά έφθασε στο αμπάρι της πλώρης, τα ρυμούλκια κόπηκαν και το πλοίο έμεινε ακυβέρνητο στην μέση, σχεδόν, του λιμανιού. Το ναυαγοσωστικό στο οποίο επέβαινε με την κεκτημένη ταχύτητα έφθασε έξω από το λιμάνι κι έτσι όταν, μετά δέκα λεπτά, περίπου, έγινε η πρώτη έκρηξη, βρέθηκε σε σχετικά ασφαλή απόσταση. Τότε, για να περισωθεί, τουλάχιστο, το μοναδικό διαθέσιμο μεγάλο ναυαγοσωστικό διέταξε τον πλοίαρχο του Viking να το μεθορμίσει στο Κερατσίνι. Αντίθετα, όπως πληροφορήθηκε αργότερα όταν επέστρεψε στο λιμάνι του Πειραιά, τα δυο άλλα ρυμουλκά προσπάθησαν να ξαναρυμουλκήσουν το πλοίο και διαλύθηκαν από την έκρηξη. Από το Clan Fraser είχαν διασωθεί μόνο ο Πλοίαρχος και πέντε ή έξη μέλη του πληρώματος που το εγκατέλειψαν μόλις κόπηκαν τα ρυμούλκια. Μάλιστα, μάλλον χαριτολογώντας, περάτωσε την διήγησή του ισχυριζόμενος ότι ένα σιδερένιο εξάρτημα του Clan Fraser είχε πέσει στην Αθήνα, στην Οδό Χατζηγιάννη-Μέξη, όπου έμεναν, τότε, οι Μπουμπουλαίοι. Ίσως και να κυριολεκτούσε αφού γράφτηκε σ’ εφημερίδα της εποχής ότι στο Παγκράτι κάτοικοι ξύπνησαν έντρομοι από μια ισχυρότατη σεισμική δόνηση και κρότο κοντινής βροντής.

Πραγματικά, τ΄ αποτελέσματα εκείνης της έκρηξης ήταν τρομερά. Το λιμάνι του Πειραιά έγινε, σε δευτερόλεπτα, φλεγόμενη λίμνη. Και στο μέσο αυτής της κόλασης σίδερου και φωτιάς, σαν από θαύμα, έπλεε άθικτο ένα πλοίο με τα παιδιά του Ορφανοτροφείου Ροδόπης που είχαν καταφύγει στον Πειραιά, φυγάδες των κινδύνων της αδυσώπητης μάχης των συνόρων. Το Clan Fraser, πλοίο 7500 τόνων, σε κλάσμα του δευτερολέπτου είχε διασκορπισθεί σ΄ ολόκληρο τον Πειραιά και τα περίχωρα, θανάσιμη βροχή από τεράστιες φλεγόμενες λαμαρίνες, Μια απ’ αυτές αφού διαπέρασε την οροφή, πέρασε ξυστά από το προσκέφαλο πειραιώτη και σφηνώθηκε πλάι του στο πάτωμα.

Μετά την 7 Απριλίου 1941 το λιμάνι του Πειραιά έπαυσε να είναι στόχος της συνήθως επίμονης Λούφτβαφε -έστω και για ν’ αποκλίσει την ένοπλη αποχώρηση των συμμάχων μας. Τελικά, οι ίδιοι οι Γερμανοί άφησαν τους …Γερμανούς, για έναν και πλέον χρόνο, χωρίς λιμάνι στο Αιγαίο. Όμως, ένδεκα πλοία. καμάρια της τότε ακτοπλοΐας μας, το Ακρόπολις, η Αρντέννα, το Πατρίς, το Φρίντων. η Έλση, μισοβυθισμένα και καρβουνιασμένα ναυάγια θύμιζαν για χρόνια αυτήν την αποφράδα ημερομηνία. Όμως, ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή υπέστη ο Πειραιάς στις 11 Ιανουαρίου 1944 όταν αμερικανικά αεροπλάνα έπληξαν κεντρικές συνοικίες του με θύματα λίγους γερμανούς στρατιώτες και σχεδόν δύο χιλιάδες-κατ’ άλλους πέντε χιλιάδες-πειραιώτες. Αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία.