Και Επενδυτικό Ταμείο και Αναπτυξιακή Τράπεζα στην Ελλάδα

Του Βασίλη Γεώργα

Από το «Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο» που ιδρύθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση αλλά ακόμη δεν έχει λειτουργήσει ουσιαστικά, στην «Αναπτυξιακή Τράπεζα» της σημερινής κυβέρνησης που αποτελούσε (και) προεκλογική εξαγγελία του ΣΥΡΙΖΑ, η Ελλάδα θα βρεθεί σύντομα με... δύο παρεμφερείς χρηματοπιστωτικούς φορείς οι οποίοι προορίζονται να χρηματοδοτούν επενδύσεις και να παρέχουν δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Το

σχέδιο για τη δημιουργία Αναπτυξιακής Τράπεζας εγκρίθηκε χθες από το Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής χωρίς ωστόσο να γίνουν γνωστές πολλές λεπτομέρειες για το χρόνο και τον τρόπο που θα ενεργοποιηθεί και κυρίως για τις πηγές χρηματοδότησής του. Αυτό που είναι προς ώρας βέβαιο σύμφωνα με τον σχεδιασμό που έχει αναλάβει να φέρει εις πέρας το γραφείο του Αντιπροέδρου της κυβέρνησης Γ. Δραγασάκη, είναι πως προίκα για τη νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα θα αποτελέσει η ρευστότητα των περίπου 400 εκατ. ευρώ που έχει το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ) και τα -αγνώστου ύψους- ποσά του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων το οποίο πάντως σύμφωνα με τα οικονομικά αποτελέσματα του 2013 είχε περί τα 3,5 δις. ευρώ διαθέσιμα στο ταμείο του. Δεδομένου ότι ο σχεδιασμός βρίσκεται σε αρχικό στάδιο, από την κυβέρνηση αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπαχθούν στο μέλλον υπό τη σκέπη της Αναπτυξιακής Τράπεζας και άλλοι κυβερνητικοί φορείς με χρηματοδοτικές λειτουργίες, ακόμη και τράπεζες. Η εμπλοκή της Τράπεζας Αττικής στο εν λόγω σχήμα που υπήρχε μέχρι πρότινος ως σενάριο, έχει πλέον εγκαταλειφθεί, όπως και ανάλογα σχέδια για άλλους φορείς στους οποίους συμμετέχουν και ιδιώτες μέτοχοι.

Εκτός του σχήματος θα παραμείνει και το Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο, το οποίο προς το παρόν τουλάχιστον θα συνεχίσει να λειτουργεί αυτόνομα και σε «μη ανταγωνιστικούς τομείς» σε σχέση με την Αναπτυξιακή Τράπεζα. Παρότι σύμφωνα με την προηγούμενη κυβέρνηση το Επενδυτικό Ταμείο έχει εξασφαλίσει δεσμεύσεις 500 εκατ. ευρώ, η έως σήμερα δραστηριότητά του είναι πενιχρή και κατώτερη των προσδοκιών που είχαν καλλιεργηθεί καθώς το πρώτο υποταμείο του που προικοδοτήθηκε με 200 εκατ. ευρώ από το ελληνικό δημόσιο και την γερμανική αναπτυξιακή τράπεζα KwF με σκοπό την παροχή ρευστότητας και κεφαλαίων κίνησης , έχει παράσχει δάνεια μερικών εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ σε τέσσερις επιχειρήσεις μέσω της Eurobank και της Πειραιώς.

Πώς θα λειτουργεί

Το σχέδιο για τη δημιουργία Αναπτυξιακής Τράπεζας στην Ελλάδα είναι αρκετά παλιό και σχεδόν όλες οι τελευταίες κυβερνήσεις μετά το Μνημόνιο το έβαζαν και το έβγαζαν από το συρτάρι ως εναλλακτική λύση για να διεκδικήσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση περισσότερα κεφάλαια και εργαλεία με στόχο την ενίσχυση μικρομεσαίων επιχειρήσεων και παράλληλα να καλύψουν την αδυναμία χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας από τις εμπορικές τράπεζες.

Χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία που έχουν εμπλακεί στη χρηματοδότηση του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου, έχουν δείξει ενδιαφέρον για τη δημιουργία Αναπτυξιακής Τράπεζας στην Ελλάδα, ενώ σχετικό σχέδιο είχε επεξεργαστεί και ο πρώην υπουργός Ανάπτυξης Νίκος Δένδιας ο οποίος είχε συζητήσει το θέμα με τον –τότε υποψήφιο- Επίτροπο Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα, προκρίνοντας μάλιστα το μοντέλο λειτουργίας της Αναπτυξιακής και Επενδυτικής τράπεζας της Γαλλίας η οποία χρηματοδοτεί μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχοντας δύναμη «πυρός» ύψους 40 δις. ευρώ. Ανάλογο ενδιαφέρον στο παρελθόν είχε επιδείξει και η γερμανίδα Καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ.

Η ιδέα μετεξέλιξης του ΕΤΕΑΝ σε Αναπτυξιακή Τράπεζα επίσης δεν είναι καινούρια. Το Ταμείο ήδη διαχειρίζεται κοινοτικά κονδύλια και χρηματοδοτεί μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχοντας στη διάθεσή του ακόμη αρκετά αναξιοποίητα κεφάλαια (ΤΕΠΙΧ, ταμείο εγγυοδοσίας κ.α) ενώ το κυριότερο είναι πως διαθέτει ήδη άδεια πιστωτικού ιδρύματος και εποπτεύεται από την Τράπεζα της Ελλάδας.

Σε πρώτη φάση και αφού η Αναπτυξιακή Τράπεζα εφόσον αποκτήσει ικανά κεφάλαια και μόχλευση, θα μπορούσε να παρέχει συμπληρωματική χρηματοδότηση σε μικρομεσαίες ή και μεγαλύτερες επιχειρήσεις πέραν των εγγυήσεων και των δανείων κεφαλαίου κίνησης, ώστε να καλυφθούν τομείς που δεν καλύπτονται σήμερα από τα διάφορα χρηματοδοτικά εργαλεία ή το Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο. Τέτοιοι τομείς θα μπορούσαν να είναι το factoring (προεξόφληση εσόδων), οι χρηματοδοτικές μισθώσεις, η ασφάλιση εξαγωγών, η παροχή δανείων κ.α.

Το σημαντικότερο ερώτημα είναι όμως από πού θα βρεθούν τα χρήματα για να ξεκινήσει τη δραστηριότητά της, αν θα επιδιωχθεί να μεταφερθούν ευρωπαϊκοί πόροι, αν θα «βγει στις αγορές» μελλοντικά για να αντλήσει δάνεια ή και θα απευθυνθεί σε ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια.

Η κυβέρνηση θα επιθυμούσε σύμφωνα με το σχεδιασμό που κάνει, η Αναπτυξιακή Τράπεζα να είναι σε θέση να λειτουργήσει μέχρι το τέλος του έτους. Θα χρειαστεί, ωστόσο, τα πράγματα να βελτιωθούν δραστικά σε σχέση με την σημερινή κατάσταση για να επιτύχει τον φιλόδοξο στόχο της, και παράλληλα να τρέξει τάχιστα τις σχετικές διαδικασίες οι οποίες εκτιμάται ότι είναι αρκετά χρονοβόρες μέχρι τη σύσταση και λειτουργία της νέας τράπεζας.